مه‌بانگ: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Pardis.j (بحث | مشارکت‌ها)
پیوندهای اضافه شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: بوجود⟸به‌وجود
خط ۱۸۲:
{{اصلی|هسته‌زایی مه‌بانگ|تابش زمینه کیهانی}}
[[پرونده:2MASS LSS chart-NEW Nasa.jpg|بندانگشتی|چپ|350px|نمای پانورامیک از کل آسمان توزیع کهکشانها در خارج از کهکشان راه شیری را نمایش می‌دهد؛ کهکشان‌ها بر اساس [[انتقال به سرخ]]شان رنگ‌بندی شده‌اند.]]
ادامه یافتن کاهش دما و چگالی گیتی باعث کاهش انرژی ذرات می‌شد. [[گذار فاز|تغییر فازهای]] [[تقارن‌شکنی صریح|تقارن شکن]] سبب شدند تا [[نیروهای بنیادی]] فیزیک و پارامترهای [[ذرات بنیادی]] به شکلی درآیند که امروزه مشاهده می‌شوند.<ref>Kolb and Turner (1988), chapter 7</ref> پس از گذشت حدود <sup>−۱۱</sup>۱۰ ثانیه کمی از گمانه‌زنی کاسته می‌شود، زیرا انرژی ذرات کاهش می‌یابد و به مقادیری می‌رسد که در آزمایشگاه‌های ذرات بنیادی با تجهیزات کنونی قابل دسترسی هستند. پس از حدود <sub>-۶</sub>۱۰ ثانیه [[کوارک]]ها و [[گلوئون]]‌ها ترکیب شدند تا [[باریون|باریونهایی]] مانند پروتون و نوترون را پدیدآورند. فزونی اندک تعداد [[کوارک]]‌ها به پادکوارک‌ها باعث فزونی اندک تعداد [[باریون]]‌ها به پادباریون‌ها شد. دما در این زمان دیگر آن قدر بالا نبود که جفتهای پروتون-پادپروتون (و یا نوترون-پادنوترون) جدیدی بتوانند بوجودبه‌وجود آیند، از این رو فرایند نابودسازی گسترده‌ای آغاز شد و [[ذره|ذرات]] و [[پادذره|پادذرات]] شروع به نابودسازی یکدیگر نمودند و از هر <sup>۱۰</sup>۱۰ [[پروتون]] و [[نوترون]] اولیه تنها یکی باقی‌ماند و هیچ [[پادذره|پادذره‌ای]] نیز باقی نماند. فرایند نابودسازی مشابهی نیز در ثانیه ۱، میان [[الکترون]]ها و [[پوزیترون]]ها آغاز شد و پس از پایان این نابودسازی‌ها دیگر ذرات در سرعت‌های نسبیتی حرکت نمی‌کردند و چگالی انرژی گیتی از [[فوتون|فوتونهاها]] (به همراه درصد اندکی [[نوترینو]]) تشکیل می‌شد.
 
چند دقیقه پس از آغاز انبساط که دمای گیتی به یک میلیارد [[کلوین]] کاهش یافته بود و چگالی آن در حد چگالی هوا بود، [[نوترون]]‌ها و [[پروتون]]ها با یکدیگر ترکیب شدند تا در جریان فرایندی که به نام [[هسته زایی مهبانگ]] خوانده می‌شود [[هسته اتم|هسته‌های]] [[دوتریم]] و [[هلیم]] تشکیل گردند.<ref>Kolb and Turner (1988), chapter 4</ref> بیشتر پروتون‌ها ترکیب نشدند و به صورت هسته‌های [[هیدروژن]] باقی‌ماندند. همچنانکه جهان رو به سرد شدن می‌گذاشت، چگالی [[جرم نامتغیر|جرم سکون]] انرژی ماده از نظر [[گرانش|گرانشی]] بر چگالی جرم سکون-انرژی [[تابش الکترومغناطیس|تابش]] فوتون غلبه نمود. پس از ۳۷۹۰۰۰ سال الکترون‌ها و هسته‌ها با یکدیگر تر کیب شدند و اتم‌های خنثی پدید آمدند (غالباً اتم هیدروژن). بدین ترتیب تابش از ماده جدا شد و بدون مانع جدی در فضا منتشر شد. این تابش با نام [[تابش زمینه کیهانی]] خوانده می‌شود.<ref name="peacock_c9">Peacock (1999), chapter 9</ref> به فاصله اندکی پس از مه‌بانگ در ۱۳٫۸ میلیارد سال قبل و در دوره‌ای قابل سکونت از تاریخ جهان و زمانی که تنها ۱۰–۱۷ میلیون سال عمر داشت، امکان پیدایش [[زیست‌شیمی|شیمی حیات]] و آغاز زندگی وجود داشته‌است.<ref name="IJA-2014October">{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=Loeb |نام=Abraham |authorlink=Abraham Loeb |عنوان=The Habitable Epoch of the Early Universe |پیوند=http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=9371049&fileId=S1473550414000196 |تاریخ=October 2014 |journal=[[International Journal of Astrobiology]] |دوره=13 |شماره=04 |صفحه=337–339 |doi=10.1017/S1473550414000196 |بازبینی=15 December 2014}}</ref><ref name="ARXIV-20131202">{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=Loeb |نام=Abraham |authorlink=Abraham Loeb |عنوان=The Habitable Epoch of the Early Universe |پیوند=http://arxiv.org/pdf/1312.0613v3.pdf |تاریخ=2 December 2013 |journal=[[آرخیو|Arxiv]] |arxiv=1312.0613v3 |format=[[پی‌دی‌اف|PDF]] |بازبینی=15 December 2014}}</ref><ref name="NYT-20141202">{{یادکرد خبر |نام خانوادگی=Dreifus |نام=Claudia |authorlink=Claudia Dreifus |عنوان=Much-Discussed Views That Go Way Back - Avi Loeb Ponders the Early Universe, Nature and Life |پیوند=http://www.nytimes.com/2014/12/02/science/avi-loeb-ponders-the-early-universe-nature-and-life.html |تاریخ=2 December 2014 |work=[[نیویورک تایمز|New York Times]] |بازبینی=3 December 2014}}</ref>
خط ۲۷۳:
 
=== افق‌ها ===
یکی از ویژگی‌های مهم مه‌بانگ، وجود [[افق ذره|افق]] هاست. از آنجا که [[سن جهان|سن گیتی]] متناهی است و نور نیز با [[سرعت نور|سرعتی]] متناهی حرکت می‌کند، ممکن است رویدادهایی در گذشته رخ داده باشند که هنوز نور آن‌ها زمان کافی برای رسیدن به ما را نداشته‌است. این موضوع محدودیتی از نظر دورترین جسمی که قابل مشاهده باشد، بوجودبه‌وجود می‌آورد که ''افق گذشته'' خوانده می‌شود. و همچنین بالعکس چون گیتی در حال انبساط است و اجسام دورتر حتی با سرعت بیشتری از ما دور می‌شوند نوری که از جانب ما منتشر شود ممکن است هرگز به اجسام دور نرسد زیرا این اجسام نیز پیوسته در حال عقب رفتن هستند. این محدودیت یک ''افق آینده'' تعریف می‌کند که محدوده رویدادهایی در آینده که می‌توانیم تحت تأثیر قرار دهیم را تعیین می‌کند. وجود هر یک از این افق‌های گذشته و آینده وابسته به جزئیات مدل [[متریک فریدمان-لومتر-رابرتسون-واکر]] است که گیتی را توصیف می‌کند.
درکی که ما از گیتی در دوران بسیار قدیم آن داریم پیشنهاد می‌کند که افق گذشته وجود دارد هرچند که در عمل عدم شفافیت گیتی در دوران بسیار دور گذشته نیز دید ما را محدود می‌کند. پس اگرچه افق ما در فضا عقب‌نشینی می‌کند، دید ما هرگز نمی‌تواند به گذشته دورتر برسد. اگر گیتی به انبساط شتابدارش ادامه دهد یک افق آینده نیز وجود خواهد داشت.<ref name="kolb_c3">Kolb and Turner (1988), chapter 3</ref>
 
خط ۴۶۲:
|ref=harv}}</ref>
 
پس از جنگ جهانی دوم دو مدل متمایز وجود داشت. یکی [[نظریه حالت پایدار|مدل حالت پایدار]] [[فرد هویل]] بود که بنابراین نظریه طی انبساط گیتی ماده جدید بوجودبه‌وجود می‌آید. در این مدل گیتی تقریباً در همه زمان‌ها یکسان است.<ref>{{یادکرد ژورنال
|نام خانوادگی=Hoyle |نام=F.
|سال=۱۹۴۸
خط ۷۰۳:
[[پرونده:2MASS LSS chart-NEW Nasa.jpg|چپ|بندانگشتی|این دید پانورامیک از سراسر آسمان توزیع کهکشانها در خارج از [[کهکشان راه شیری]] را نمایش می‌دهد کهکشانها بر اساس انتقال سرخشان رنگ‌بندی شده‌اند.]]
 
مشاهدات مربوط به شکل و توزیع [[کهکشان]]ها و [[اختروش]]ها با پیش‌بینی‌های نظریه مه‌بانگ همخوانی دارند. ترکیبی از مشاهدات و نظریات چنین پیشنهاد می‌کند که نخستین اختروش‌ها و کهکشان‌ها در حدود یک میلیارد سال پس از مه‌بانگ بوجودبه‌وجود آمده‌اند و از آن موقع تاکنون ساختارهای بزرگتری مانند [[خوشه کهکشانی|خوشه‌های کهکشانی]] و [[ابرخوشه کهکشانی|اَبَر خوشه‌ها]] در حال شکل‌گیری بوده‌اند. جمعیت‌های ستاره‌ای در حال تکامل و پیرتر شدن بوده‌اند به گونه‌ای که کهکشان‌های دورتر (که به دلیل فاصله‌شان به همان شکلی که در اوایل جهان داشتند، دیده می‌شوند) بسیار متفاوت از کهکشان‌های نزدیک به نظر می‌رسند. علاوه بر این، میان کهکشانهایی که به نسبت زمان کمتری از تشکیلشان می‌گذرد، با کهکشانهایی که تقریباً در همان فاصله از ما قرار دارند اما اندکی پس از مه‌بانگ بوجودبه‌وجود آمده‌اند، تفاوت مشخصی وجود دارد. این‌ها همه شواهدی قوی علیه [[نظریه حالت پایدار]] هستند. مشاهدات [[زایش ستارگان]]، توزیع کهکشان‌ها و اختروش‌ها و ساختارهای بزرگ‌تر، با نتایج شبیه‌سازی‌های مبتنی بر نظریه مه‌بانگ همخوانی کامل دارند و کمک می‌کنند که جزئیات بیشتری از این نظریه به دست آید.<ref>{{Cite arXiv
|نام خانوادگی=Bertschinger |نام=E.
|سال=۲۰۰۱
خط ۷۲۱:
=== ابرهای گازی نخستین ===
[[پرونده:PIA17993-DetectorsForInfantUniverseStudies-20140317.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|صفحه کانونی تلسکوپ BICEP زیر یک میکروسکوپ - ممکن است [[امواج گرانشی]] را از زمان طفولیت گیتی ردیابی کرده باشد.<ref name="BICEP2-2014"/><ref name="NASA-20140317"/><ref name="NYT-20140317"/><ref name="NYT-20140324"/>]]
در سال ۲۰۱۱ فضانوردان از طریق بررسی خطوط جذبی طیف [[اختروش]]‌های دوردست، چیزی را کشف کردند که به گمان آن‌ها ابرهای دست نخورده‌ای از گازهای نخستین بود. پیش از این تمام اجسام نجومی شناخته‌شده حاوی عناصر سنگین‌تری بودند که در ستارگان بوجودبه‌وجود آمده‌اند. این دو ابر گازی هیچ عنصری سنگین‌تر از هیدروژن و دوتریم نداشتند.<ref>{{یادکرد ژورنال
|last1=Fumagalli |first1=M.
|نام خانوادگی۲=O'Meara |نام۲=J. M.
خط ۸۸۴:
 
=== مسئله تک قطبی مغناطیسی ===
مسئله [[تک قطبی مغناطیسی]] در اواخر دهه ۱۹۷۰ مطرح شد. [[نظریه وحدت بزرگ]] نقایص توپولوژیکی را در فضا پیش‌بینی می‌کند که می‌تواند در شکل تک قطبی مغناطیسی تجلی یابد. این اجسام می‌توانستند به سادگی در جهان داغ اولیه بوجودبه‌وجود آیند و باعث شوند چگالی بسیار بیشتر از مقدار اندازه‌گیری‌شده باشد اما تاکنون جستجوها برای تک قطبی مغناطیسی بی‌نتیجه مانده‌است. این مسئله نیز با استفاده از نظریه [[تورم کیهانی]] این‌گونه پاسخ داده شده‌است که تورم کیهانی همانگونه که شکل جهان را تخت کرد همه نقایص نقطه‌ای [[جهان قابل مشاهده]] را نیز برطرف نمود.<ref name="autogenerated3">Kolb and Turner, chapter 8</ref>
 
=== مسئله تخت بودن جهان ===