انشان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۳۷:
 
از اینرو مردم شهرستان [[ایذه]] نیز انشان یا آنزان را نام قدیمی ایذه می‌دانند و بر آن پای می‌فشارند<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=69205 |عنوان=نام‌های ایذه در تاریخ | ناشر = |تاریخ = ۸ تیر ۱۳۸۷ |تاریخ بازبینی=}}</ref>
 
== یافته‌های باستان‌شناسی ==
در غرب دشت شوش و در حوضهٔ [[رود کر (ایران)|رود کُر]] شهر [[تپه ملیان|ملیان]] (انشان) ۵۰ هکتار وسعت داشته که این مساحت در اواخر دوران نیاایلامی (موسوم به دوران بانش) به ۱۵۰ هکتار می‌رسد و دور شهر آن را حصاری می‌سازند.<ref dir="ltr">{{harvcolnb| BRONZE AGE – Encyclopaedia Iranica | 1989}}</ref>
ملیان بزرگ‌ترین محوطهٔ نیاایلامی کاوش شده تا کنون است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
ملیان از اجتماع چند سکونت‌گاه کوچکتر در اوایل دوران بانش تشکیل شد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
باستان‌شناسان حدس می‌زنند که ملیان نیاایلامی در آغاز شهری کوچک بوده که ساکنان آن مقامات اداری و صنعتگران نیمه‌وقتی بوده‌اند که بسیاری از ایشان کشاورز یا دامدار نیز بوده‌اند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
به باور باستان‌شناسان، نظر به ماهیت دوگانهٔ جامعهٔ نیاایلامی (ترکیبی از کشاورزان یکجانشین و دامداران عشایری)، ملیان ابتدا به عنوان مکان گردهمایی و تراکنش بین یکجانشینان و عشایر بوده‌است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=25}}</ref>
تا اواخر دوران نیاایلامی، تهدیدهای خارجی چنان بودند که ساکنان ملیان مجبور شدند فعالیت‌های شاق ساخت دیواری عظیم را به دست بگیرند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=25}}</ref>
دیوار حصار پنج کیلومتر طول و احتمالاً ۲٫۵ متر ارتفاع داشته‌است و ۲۰۰ هکتار زمین را در خود جای داده‌است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb| Potts | 2015 | p=71}}</ref> کاوشگران حدس می‌زند برای ساخت این دیوار در یک دورهٔ ۱۴۰ روزه (فصل مناسب برای تهیهٔ خشت خام) حدود ۱٫۰۰۰ نفر لازم بوده، لذا با توجه به جمعیت حدوداً ۴٫۰۰۰ نفری ملیان در این دوره، احتمالاً افرادی غیر از ساکنان ملیان هم در ساخت آن نقش داشته‌اند. قطع خشت دیوار ۴۴ در ۲۲ در ۸ سانتی‌متر است و با گل اندود شده‌است.<ref>{{harvcolnbfa | ادیب‌زاده | مصطفوی | رازجویان | ریاضی | ۱۳۸۴ | pp=۲۲۰–۲۱۵}}</ref>
دیوار روی شالوده‌ای سنگی ساخته شده بود و احتمالاً به موازات آن در داخل دیوارهای کوچکتری نیز برپا شده بودند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb| Potts | 2015 | p=71}}</ref>
 
عملیات کاوش TUV در بخشی جداافتاده در جنوب شرقی ملیان نشانگر سازه‌های خانگی است که در آن‌ها شواهدی نیز از فعالیت‌های صنعت‌گری نیز یافت می‌شود.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
ابنیهٔ آن از خشت خام مستطیلی ۴۰{{در}}۲۰{{در}}۸ و خشت خام مربعی ۲۰{{در}}۲۰{{در}}۸ ساخته شده‌اند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb| Nicholas | 1990 | p=21-25}}</ref>
اغلب دیوارهای یافت‌شده در کاوش TUV اندود شده بوده‌اند. چهار نوع اندود دیوار نیز در عملیات کاوش TUV یافت شده‌است که معمول‌ترین آن [[کاهگل]] است و بقیه عبارتند از اندود سفید (آهک گچی)، اندود رنگی (قرمز و مشکی)، و اندود «سیمانی» (ترکیب ماسه‌های ریز و ملاتی ناشناخته که کف یکی از بناها را اندود کرده‌است).<ref dir=ltr>{{harvcolnb| Nicholas | 1990 | p=21-25}}</ref>
 
در عملیات کاوش ABC در شمال غربی ملیان مجموعه‌ای از چهار بنا در مقیاس یادمانی یافت شد. از بالاترین ساختمان (سطح ۲) با وصف انبار بزرگ یاد می‌شود و ساختمان سطح ۳ سازه‌ای بزرگ و خوش‌ساخت است که در آن اتاق‌ها و درها به شکلی رسمی جای گرفته‌اند و با نقش‌های هندسی و الگوهای گلدار تزئین شده‌اند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
در ساختمان سطح ۴ نیز که مربوط به اواخر دوران نیاایلامی است شواهدی از فعالیت‌های خانگی و صنعت‌گری یافت شده‌است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
بر اساس شواهد جدید، احتمالاً در اواخر دوران نیاایلامی سکوی عظیمی از [[خشت خام]] نیز در ملیان برپا شده بود.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=26}}</ref>
 
در ۱۰ کیلومتری غرب ملیان، مجموعه‌ای از محوطه‌ها وجود دارد که در آن شواهد گسترده‌ای از صنعتگری (به‌ویژه تولید سفال) یافت شده‌است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
در دامنهٔ جنوبی [[کوهنانی|کوه کوهنانی]] نیز مجموعه‌ای از محوطه‌های زیرزمینی یا کوتاه وجود دارد که در مقابل تهاجم قابل دفاع بوده‌اند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb|Abdi|2012|p=24}}</ref>
از ۳٫۶۰۰ تا ۳٫۳۰۰ سال پیش در جنوب غربی ایران نیز اطلاعات چندانی وجود ندارد. جمعیت در این دوران کاهش یافته و سکونت‌گاه‌های باقی‌مانده در قالب گروه فرهنگی مشخص (که ویلیام سامنر{{یادچپ|William Sumner}} آن را «فرهنگ قلعه» یا «فرهنگ چغا تیموران» می‌نامد) مسکون ماندند.<ref dir="ltr">{{harvcolnb| BRONZE AGE – Encyclopaedia Iranica | 1989}}</ref>
 
در دیگر جاهای دشت شوش تنها روستاهایی کوچک و پراکنده‌ای وجود داشته‌است.<ref dir="ltr">{{harvcolnb| BRONZE AGE – Encyclopaedia Iranica | 1989}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==