سرحد(بلوچستان): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶:
 
== تاریخچه ==
هنري فيلد وسرپرسي سايكس، سرحد رایکی از 4 قسمت اصلی [[بلوچستان]] ايران تقسیم بندی کرده است<ref>فيلد ، هنري ( 1343 ). مرد م شناسي ايران ترجمة عبدالله فريار، تهران: كتاب خانة ابن سينا.</ref>.<ref>سايكس، سرپرسي ( 1336 ). سفرنامه يا ده هزار ميل در ايرا ن ترجمة حسين سعادت نوري، تهران: كتاب خانة ابن سينا.</ref>امان الله جهانباني در سال 1308 ش، شهر سرحد را دزدآب([[دزآپ]]) ونواحی اطراف آن ذكر مي كند كه حدود 5000 نفر جمعيت داشت وی درکتاب خاطرات خود، جمعیت سرحد را شامل طوایف بلوچ با بیشترین درصد جمعیتی ذکر میکند<ref>امان الله جهانباني، سرگذشت بلوچستان و مرزهاي آ ن ( 1338 )تهران: بي نا.</ref> .به نقل از كتابچة ميرزا مهدي خان سرتيپ مهندس، این طوایف طوايف [[مردم بلوچ|بلوچ]] اين منطقه را مشتمل بر ياراحمدزهي 500 خانوار، غمشادزهي 100خانوار، سوري زهي 50 خانوار، مزارزهي 30 خانوار، ريگي 100 خانوار،ميربلوچ زهي 100 خانوار، سهراب زهي 20 خانوار، بامري برهان زهي 60 خانوار، جمشيدزهي 30 خانوار، جهانشاه زهي 20 خانوار، و سالار زهي 15 خانوار، سرپرسي سايكس و اعتمادالسلطنه، جمعيت [[مردم بلوچ|بلوچ]] را داراي بيش ترين شمار جمعيتي سرحد و ايل  ياراحمدزهي را مهم تر ين طايفة متنفذ اين منطقه (سرحد) دانسته است.<ref>اعتماد السلطنه، محمدحسن خان ( 1367 ). مرا ةالبلدا ن تصحيح عبدالحسين نوايي و ميرهاشم محدث، تهران :دانشگاه تهران</ref>
 
== رویارویی مهاجمان سرحد،‌(سرداران بلوچ) یا نظامیان انگلیسی ==
در نخستین روز اکتبر سال ۱۸۷۷ ژنرال ریجنالد ادوارد هری دایر به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی به بلوچستان حمله کرد. هنگامی که کمپانی هند شرقی بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان پاکستان به تصرف انگلیسی‌ها درآمد، عده‌ای از سرداراان بلوچ برای اهداف شوم و استعماری انگلیس مانع‌تراشی می‌کردند. آن‌ها با حمله به کاروان انگلیسی‌ها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران بود. مهم‌ترین سرداران بلوچ که با انگلیسی‌ها جنگیدند سردار سیامرد خان قنبرزهی سردار جمعه خان اسماعیل زهی، در منطقه سرحد در منطقه گشت و سردار جنیدخان یار احمد زهی بودند. جنگ‌های این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی شد در نبردی که بین نیروهای جمعه خان با انگلیس در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از ۷۰ انگلیسی کشته شدند. در نبرد دره نالک در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از ۳۳۰ انگلیسی به قتل رسیدند. با این حال هری دایر ۵ سال در بلوچستان ماند سپس به هندوستان رفت و ۶ سال بعد در سن ۷۴ سالگی در بریستول انگلستان در گذشت. وی ماجرای جدال خود با بلوچ‌ها را در کتابی به نام «مهاجمان سرحد» که در سال ۱۹۲۱ درلندن انتشار پیدا کرد به چاپ رساند. این کتاب را دکتر حمید احمدی به فارسی ترجمه کرده‌است
 
== مردم شناسی ==
محققانی همچون اعتماد السلطنه و سایرمحققان اولین ساکنان سرحد را مردم [[مردم بلوچ|بلوچ]] با بیشترین درصد جمعیتی ذکر میکند.به نقل از كتابچة ميرزا مهدي خان سرتيپ مهندس، ساکنان سرحد،‌ طوايف [[مردم بلوچ|بلوچ]] هستند مشتمل بر ياراحمدزهي 500 خانوار، غمشادزهي 100خانوار، سوري زهي 50 خانوار، مزارزهي 30 خانوار، ريگي 100 خانوار،ميربلوچ زهي 100 خانوار، سهراب زهي 20 خانوار، بامري برهان زهي 60 خانوار، جمشيدزهي 30 خانوار، جهانشاه زهي 20 خانوار، و سالار زهي 15 خانوار، سرپرسي سايكس و اعتمادالسلطنه، جمعيت [[مردم بلوچ|بلوچ]] را داراي بيش ترين شمار جمعيتي سرحد و ايل  ياراحمدزهي را مهم تر ين طايفة متنفذ اين منطقه (سرحد) دانسته است.<ref>اعتماد السلطنه، محمدحسن خان ( 1367 ). مرا ةالبلدا ن تصحيح عبدالحسين نوايي و ميرهاشم محدث، تهران :دانشگاه تهران</ref>
 
این ناحیه مرزی، از دوران [[صفویان]] و پس از آن دارای سیستم ناحیه ایِ سنتی مبتنی بر دادوستد نابرابر میان کشاورزان واحدهای محلی و گروه قومی غالب بوده‌است که خراجی را به عنوان تضمین دسترسیِ کشاورزان به زمین جمع آوری می‌کردند. سازمان بندیِ ناحیه بستگی به رشد و توسعه داخلیِ کردها به عنوان گروه غالب سرحد داشت که قلمرو این سیستم ناحیه‌ای تا زمان برقراری حکومت متمرکز تغییراتی را پذیرفته‌است.<ref name="fgkivf" />