دستگاه (موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 26498606 توسط 91.133.157.84 (بحث) یک واژهٔ ترکیبی است، «ضربِ آهنگ» نیست برچسب: خنثی‌سازی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲:
'''دستگاه‌های موسیقی ایرانی''' یا به شکل خلاصه '''دستگاه''' اصطلاحی در [[موسیقی سنتی ایرانی]] است که به مجموعه‌ای از چند نغمه ('''[[گوشه (موسیقی)|گوشه]]''') اطلاق می‌شود که با هم در گام، کوک، و فواصل نت هم‌آهنگی دارند.
بیشتر منابع معاصر هفت دستگاه را بر می‌شمرند و علاوه بر آن، پنج [[آواز (موسیقی ایرانی)|آواز]] نیز مطرح می‌کنند که هر کدام زیرمجموعهٔ یکی از این هفت دستگاه است. این دستگاه‌ها عبارتند از [[همایون (دستگاه موسیقی)|همایون]]، [[ماهور (دستگاه موسیقی)|ماهور]]، [[شور (دستگاه موسیقی)|شور]]، [[سه‌گاه]]، [[چهارگاه]]، [[شش گاه]]،[[راست‌پنج‌گاه]]، و [[نوا (دستگاه موسیقی)|نوا]]. با این حال، برخی منابع [[آواز (موسیقی ایرانی)|آوازهایی]] که توسط دیگران جزو ملحقات دستگاه شور و همایون طبقه‌بندی می‌شوند را نیز یک دستگاه جداگانه می‌دانند و تعداد کل دستگاه‌ها را ۱۲ یا ۱۳ عدد برشمرده‌اند. گوشه‌های دستگاه‌ها در قالب مجموعه‌ای به نام [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] گردآوری می‌شوند. معمولاً دستگاه‌ها با گوشه‌ای به نام «درآمد» آغاز می‌شوند که در آن [[مد (موسیقی)|مُدِ]] اصلی دستگاه معرفی می‌شود. گوشه‌های بعدی در دستگاه معمولاً آن را به سمت [[نت (موسیقی)|نت‌های]] [[زیرایی|زیرتر]] می‌برند که به آن «اوج» گفته می‌شود. دستگاه‌ها نهایتاً از طریق گوشه‌های دیگری به مد اصلی خود «فرود» می‌کنند.
بین دستگاه‌های مختلف روابطی برقرار است. برخی گوشه‌ها در بیشتر از یک دستگاه دیده می‌شوند که این امر می‌تواند [[پرده‌گردانی]] از یک دستگاه به دستگاه دیگر را میسر سازد. اگر چه تعداد دستگاه‌ها دست کم هفت مورد دانسته می‌شود، اما از نظر [[فاصله (موسیقی)|فواصل]] و مد موسیقایی، آن‌ها را به چهار یا پنج گروه تقسیم‌بندی می‌کنند و این اشتراکات فواصل نیز زمینه‌ساز رابطهٔ بین دستگاه‌ها است. از بین دستگاه‌های موسیقی ایرانی، دستگاه شور مهم‌ترین دانسته می‌شود و موضوع تحقیقات بسیاری نیز بوده‌است.
| |||