توسعه پایدار: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
مرتب سازی و حذف حشو |
جز ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۱:
{{ویکیسازی|تاریخ=ژوئن ۲۰۱۷}}
{{تمیزکاری}}
'''توسعه پایدار'''<ref name=":0"/> (Sustainable development) مفهومی است که به واسطه پیامدهای منفی محیط زیستی و اجتماعی ناشی از رویکردهای توسعه یک جانبه اقتصادی بعد از انقلاب صنعتی و تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت پدید
توسعه پایدار فرایندی است که آیندهای مطلوب را برای جوامع بشری متصور میشود که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظامهای حیاتی، نیازهای انسان را برطرف میسازد.<ref>Aldo Leopold, ''A Sand County Almanac'', 1949.</ref> توسعه پایدار راه حلهایی را برای الگوهای فانی ساختاری، اجتماعی و اقتصادی توسعه ارائه میدهد تا بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی، تخریب سامانههای زیستی، آلودگی، تغییرات آب و هوایی، افزایش بیرویه جمعیت، بی عدالتی و پایین آمدن [[کیفیت زندگی]] انسانهای حال و آینده جلوگیری کند. توسعه پایدار فرایندی است در استفاده از منابع، هدایت سرمایهگذاریها، جهتگیری توسعه فناوری و تغییرات نهادی، با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. توسعه پایدار که از دهه۱۹۹۰ بر آن تأکید شد جنبهای از [[توسعه انسانی]] و در ارتباط با [[محیط زیست]] و نسلهای آینده است. هدف توسعه انسانی پرورش قابلیتهای انسانی محسوب میشود. توسعه پایدار به عنوان یک فرایند در حالی که لازمه بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستیهای اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفته را فراهم میآورد و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و به ویژه [[کشورهای در حال توسعه]] باشد. توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تأمین نیازهای اولیه زیستی انسان، دستیابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و [[تنوع فرهنگی]] و حفظ یگانگی [[اکولوژیکی]].<ref>مقاله دکتر یوسف گرجی مهلبانی، نقد معماری پایدار و نقد آن در حوزه محیط زیست،1389</ref>
خط ۲۶:
[[پرونده:PS20andPS10.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|بهرهگیری از [[انرژی تجدیدپذیر|انرژیهای تجدیدپذیر]] مانند [[انرژی خورشیدی]] باعث توسعه پایدار میشود..]]
واژه sustain به معنی پایدار میباشد و همچنین در فارسی به معنای حیات، زنده نگهداشتن، استمرار و آنچه که میتواند در آینده تداوم داشته باشد، است. یک ایده و اصطلاح بسیار گسترده، که معانی متفاوت و بسیاری دارد، در نتیجه فراوانی این معانی، صاحبنظران واکنشهای فراوان و متفاوتی را در این حیطه ارائه کردهاند. مفهوم توسعه پایدار، یک نوع تلاش برای ترکیب مفاهیمِ در حال رشدِ
توسعه پایدار یک تغییر مهم در فهم رابطه انسان و طبیعت و انسانها با یکدیگر است. این مسئله با دیدگاه دو قرن گذشته انسان که بر پایه جدایی موضوعات محیطی و اجتماعی و اقتصادی شکل گرفته بود در تضاد است. در دو قرن گذشته، این تصور حاکم بود که محیط بهطور عمده به عنوان یک عامل خارجی و تنها برای استفاده و استثمار انسان در نظر گرفته میشد. در این دیدگاه، ارتباط انسان و محیط، به صورت غلبه انسان بر طبیعت بوده و بر این باور استوار بود که دانش و فناوری بشر میتواند بر تمام موانع محیطی و طبیعی برتری یابد. این دیدگاه مرتبط با توسعه [[سرمایهداری]] و [[انقلاب صنعتی]] و علم مدرن میباشد. همانطور که بیکن یکی از پایهگذاران علم مدرن، آن را مطرح میکند: جهان برای بشر ساخته میشود و نه بشر برای جهان. دیدگاه مدیریت محیطی بر پایه [[مدیریت منابع طبیعی]] بود که تصدیق میکرد، بشر نیاز به منابع طبیعی دارد و این منابع میبایست به جای استفاده سریع و بدون برنامه، به درستی مدیریت شوند تا حداکثر استفاده از آنها طی سالیان طولانی میسر گردد.
خط ۳۸:
از زمان کنفرانس [[سازمان ملل]] با عنوان توسعه و محیط که در سال ۱۹۹۲ میلادی در [[ریو دو ژانیرو]] برگزار شد، عنوان «توسعه»، به یکی از حساسترین و مهمترین کلمات در مباحثات تبدیل شدهاست.
در سال ۱۹۹۲ در «کنفرانس زمین<ref>{{یادکرد وب|عنوان=UNCED, Earth Summit
کمیسیون جهانی محیط زیست، توسعه پایدار را اینگونه تعریف میکند: «توسعه پایدار فرایند تغییری است در استفاده از منابع، هدایت سرمایهگذاریها، سمتگیری توسعه تکنولوژی و تغییری نهادی است که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد».
کمیسیون «بروندلند» دربارهٔ توسعه پایدار میگوید: «توسعه پایدار به عنوان یک فرایند، لازمه بهبود و پیشرفت وضعیت و از میان بردن کاستیهای اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفتهاست و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع، به ویژه کشورهای در حال توسعه باشد.»
توسعه پایدار توسعهای است که بتواند نیازهای فعلی سازمان را بدون خدشهدار کردن به تواناییهای نسل آینده در برآورد ساختن نیازهایشان پاسخ گوید. در این تعریف حق هر نسل در برخورداری از همان مقدار سرمایه طبیعی که در اختیار دیگر نسلها قرار داشته به رسمیت شناخته شده و استفاده از سرمایه طبیعی در حد بهره آن مجاز شمرده شدهاست. توسعه پایدار چشماندازی مهم و جدید در مدیریت و [[سیاستگذاری عمومی]] است که بطور گستردهای خارج از [[ایالات متحده]] ظهور یافتهاست. این مفهوم تلاش میکند تا به نحو روشنتری نتایج آینده رفتارهای کنونی را مورد توجه قرار دهد.
توسعه پایدار زمینههای مختلفی را مورد توجه قرار میدهد: تأثیر [[گازهای گلخانهای]]، تغییرات آب و هوائی، تخریب [[لایه ازن]]، تخریب زمین، کاهش منابع غیر تجدیدپذیر، [[آلودگی هوا|آلودگی هوای]] شهرها.
خط ۷۶:
=== برداشت اشتباه از مفهوم ===
به دلیل معنای لغوی رایج کلمه «پایدار»، در [[زبان فارسی]] گاهی برخی مراجع به اشتباه «توسعه پایدار» را به عنوان شکلی از توسعه که «ماندگار» و «بادوام» است معنی
== جستارهای وابسته ==
* [[طراحی پایدار]]
* [[پایایی|پایداری]]
|