تخارها: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Artacoana (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Artacoana (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷:
در میانه‌های سدۀ دوم پیش از میلاد تخارها بر اثر تهاجمات [[هونها]] ناگزیر به نواحی غربی‌تر کوچ کردند. منابع چینی در شرح این رویداد از دو قوم [[یوئه‌چی]] و [[ووسون]] نام برده‌اند که از برابر هونها گریخته، و به نواحی [[فرغانه]] رانده‌اند و اندکی پس از ۱۶۰ ق.م. از [[سیحون]] (سیردریا) گذشتند و به قلمرو [[دولت یونانی باختر|دولت یونانیِ باختر]] سرازیر شدند.<ref>بیوار (A. D. H. Bivar)، تاریخ سرزمین‌های خاوری ایران (The History of Eastern Iran)، ص. ۱۲۲</ref><ref>[[ریچارد نلسون فرای]] (Richard Nelson Frye)، ویراستار: [[احسان یارشاطر]]، تاریخ ایران کمبریج (The Cambridge History of Iran)، جلد سوم، لندن ۱۹۸۸، ، ص. ۱۸۱</ref> و میان سالهای ۱۴۰ تا ۱۳۰ ق‌.م. دولت یونانی باختر را برانداختند.<ref>گروسه (R. Grousset)، شاهنشاهی استپ‌ها (L’Empire des steppes)٬ پاریس٬ ۱۹۴۸</ref> [[استرابون]] از مردمی چادرنشین به نام «تخاروی (Tokharoi)» یاد کرده است که در این تهاجم شرکت داشته‌اند. با برافتادن دولت یونانی باختر، این قبایل بیابان‌گرد [[شاهنشاهی کوشان|دولت کوشانیان]] را بنیاد نهادند و پس از آن، تاریخ تخاریان و زیستگاه جدیدشان، یعنی تخارستان با تاریخ این دولت درآمیخت.<ref>رقیه بهزادی، قومهای کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، تهران، ۱۳۷۳ ش، ص. ۹</ref>
 
با انقراض کوشانیان به دست [[شاپور اول]] ساسانی (۲۴۰-۲۷۰ میلادی) قلمرو آنان و از آن میان تخارستان بر قلمرو [[ساسانیان]] افزوده شد.<ref>گیرشمن (R. Ghirshman)، ایران (Iran)، لندن، ۱۹۶۱، ص. ۲۹۲</ref> بنابر سنگ‌نوشتۀ شاپور اول ساسانی در [[کعبکعبه زرتشت|کعبۀ زرتشت]]، او حکومت تخارستان را به پسرش نرسی سپرد و پس از آن، این سرزمین را استانداران ساسانی ملقب به «کوشانشاه» اداره می‌کردند<ref>بیوار (A. D. H. Bivar)، تاریخ سرزمین‌های خاوری ایران (The History of Eastern Iran)، ص. ۲۰۹</ref>، تا آنکه در ۳۶۰ م. با تهاجمات گروهی از هونها موسوم به [[هونهای کیداری]] به نواحی شرقی شاهنشاهی ساسانیان حکومت ایرانی کوشانشاهان برافتاد و این سرزمین به تصرف آنها درآمد.<ref>همو، ص. ۲۱۲</ref> اما دیری نپایید که در اواخر سدۀ چهارم میلادی موج تازه‌ای از مهاجمان هون، معروف به [[هپتالی]] از جیحون گذشتند و [[کیداری‌ها]] را به نواحی جنوبی‌تر راندند و نخستین پادشاهی هپتالی را در تخارستان بنیاد نهادند که از تخارستان تا [[مرو]] را شامل می‌شد.<ref>همانجا</ref> تخارستان در دست هپتالیان باقی بود، تا آنکه در حدود سال ۵۵۸ م. [[خسرو یکم|خسرو اول انوشیروان]] با یاری ترکان غربی آنجا را تصرف کرد و هپتالیان را به اطاعت درآورد. اما چیرگی ساسانیان بر تخارستان چندان نپایید، زیرا با گذر ترکان غربی از جیحون و استقرار در نواحی جنوبی آن، تخارستان به دست آنان افتاد.<ref>[[تاریخ طبری]]، ظهیرالدین نیشابوری، سلجوق‌نامه، تهران ۱۳۳۲ ش، 7 2/100</ref>
 
تخارستان در سال ۳۲ هجری قمری/۶۵۲ میلادی توسط سپاهیان [[عبدالله بن عامر بن کریز]] به جنگ و صلح گشوده، و بر قلمرو مسلمانان تازی افزوده شد.<ref>احمد بلاذری، فتوح البلدان، به کوشش عبدالله انیس طباع و عمر انیس طباع، بیروت، ۱۴۰۷ ه.ق./۱۹۸۷ م.، صص. ۵۷۱-۵۷۴</ref>