اشغال ایران در جنگ جهانی دوم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: جلفا⟸شهرستان جلفا (جمهوری آذربایجان)|جلفا |
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: میانه⟸شهرستان میانه|میانه |
||
خط ۱۰۸:
سپیده‌دم روز [[۳ شهریور|سوم شهریور]] ۱۳۲۰، نیروهای اتحاد جماهیر شوروی از شمال و شرق و نیروهای [[بریتانیای کبیر]] از جنوب و غرب، ایران را مورد حمله زمینی، هوایی و دریایی قرار دادند. در همان لحظات اولیه حمله، [[آندری آندریویچ اسمیرنوف|اسمیرنوف]] [[سفیر کبیر]] شوروی و [[ریدر بولارد|سر ریدر بولارد]] [[وزیر مختار]] بریتانیا در منزل [[رجبعلی منصور]] –نخست‌وزیر وقت– حضور یافته و طی یادداشتی حمله قوای خود را به ایران ابلاغ کردند. بی‌درنگ، رجبعلی منصور به همراه [[جواد عامری]]، [[کفیل وزارت امور خارجه]]، به [[کاخ سعدآباد]] رفت و [[رضاشاه]] را مطلع ساخت و سپس راهی [[مجلس شورای ملی]] شد و گزارش حمله نظامی شوروی و بریتانیا را به اطلاع نمایندگان [[مجلس شورای ملی|مجلس]] رساند. بی‌درنگ جلسه هیئت وزیران در [[کاخ سعدآباد]] با حضور رضاشاه تشکیل شد و موضوع حمله به ایران و نقض بی‌طرفی مورد بحث و مذاکره قرار گرفت و راه حل‌هایی برای جلوگیری از بحران آغاز شد.<ref name="etemad">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر=|شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال= |شابک= |نویسنده=[[باقر عاقلی|عاقلی، باقر]] |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=fa | عنوان = دربارهٔ زمانه و کارنامه سیاسی محمدعلی فروغی؛ صدوسی‌سالگی تجدد محافظه‌کارانه |ژورنال= |نشریه= [[روزنامه اعتماد]] |تاریخ= ۳۰–۰۱–۱۳۸۶|دوره=|شماره=ش ۱۳۷۱|شاپا=}} [http://www.etemaad.ir/Released/86-01-30/240.htm بازیابی‌شده در بهمن ماه ۱۳۸۷].</ref>
نمایندگان شوروی و بریتانیا، علت این مداخله را وجود تعداد زیادی کارشناس [[آلمان]]ی در ایران ذکر کردند. دخالت نظامی شوروی و بریتانیا در ایران متعاقب دو [[اولتیماتوم]] مشترک شوروی و بریتانیا در [[۲۸ تیر]] و [[۲۵ مرداد]] ۱۳۲۰ راجع به حضور کارشناسان آلمانی به وقوع پیوست. این حمله همچنین به فاصله سه هفته قبل از [[تبعید]] رضاشاه به خارج از کشور رخ داد. شهرهای بی‌دفاع شمال و جنوب ایران در جریان حمله هماهنگ و مشترک شوروی و بریتانیا، شدیداً بمباران شدند و [[نیروی دریایی ایران]] در [[خلیج فارس]] و [[دریای خزر]]، بر اثر حمله شدید نیروهای مهاجم، ظرف چند ساعت به کلی نابود شد. در حمله شدید بریتانیا به [[خلیج فارس]]، [[دریادار]] [[غلامعلی بایندر]] فرمانده نیروی دریایی و [[ناخدا نقدی]] رئیس [[ستاد نیروی هوایی]]، ناوسروان فرج‌الله رسانی، جعفر فزونی و و شمار فراوانی از [[افسر (ارتش)|افسران]] در همان روز اول حمله کشته شدند؛ عمدهٔ کشتی‌های ایران آتش گرفتند یا غرق شدند؛ شمار کشتگان نظامی ایران در آن حمله، بیش از پانصد تن می‌باشد. [[ستاد جنگ]] [[اعلامیه]]ای صادر کرد و در آن خبر از مورد [[حمله هوایی]] قرارگرفتن شهرهای [[تبریز]]، [[اردبیل]]، رضائیه ([[ارومیه]])، [[خوی]]، [[اهر]]، [[میاندوآب]]، [[ماکو]]، [[بناب]]، [[مهاباد]]، [[رشت]]، [[حسن کیاده]]، [[شهرستان میانه|میانه]]، [[اهواز]] و بندر پهلوی ([[بندر انزلی]]) داد. این اعلامیه، تلفات غیرنظامیان را، سنگین ولی تلفات نظامیان را، اندک گزارش داد.<ref name="etemad"/>
عصر روز سوم شهریور و در حالی که پیشروی قوای بریتانیا و شوروی در شمال و جنوب خاک ایران ادامه داشت، [[رجبعلی منصور]] با مشاهده بحرانی بودن اوضاع تصمیم به استعفاء گرفت. دریافت خبرهای مربوط به متلاشی شدن لشکرهای تبریز، رضائیه، گیلان، اردبیل، [[مشهد]] و [[کرمانشاه]] سبب شد تا رضاشاه لشکرهای مجهز دو پادگان مرکزی را در اطراف [[تهران]] به حالت دفاعی مستقر سازد. در همین روز رضاشاه طی تلگرافی به [[روزولت]] -[[رئیس‌جمهور آمریکا]]- از وی خواست مانع پیشروی بریتانیا و شوروی در داخل ایران شود، اما دولت [[آمریکا]] با صراحت این درخواست را رد کرد و تأکید نمود که ایالات متحده، هدف بریتانیا را هدف خود می‌شمارد.
| |||