خوارزمی: تفاوت میان نسخه‌ها

این ترجمه مبنای آثار نجومی شد که [[محمد بن ابراهیم فزاری]] و [[یعقوب بن طارق]] در اواخر قرن دوم هجری تصنیف کردند. اهمیت این کتاب امروز در این است که نخستین اثر نجومی عربی است که به صورت کامل به دست ما رسیده‌است. خوارزمی در تهیه [[زیج]] خود تنها تابع سند هند یا مجسطی بطلمیوس نبوده و به آثار منجمان ایرانی نیز نظر داشته و مطابق با رأی خود مطالب را اختیار کرده‌است. مهم‌ترین شخصیت علمی که از [[زیج]] خوارزمی فراوان استفاده کرده، همانا [[ابوریحان بیرونی]] است که حتی وی کتابی دربارهٔ تحلیل علل زیج خوارزمی نوشته‌است. در سده دهم هجری این زیج توسط مسلمة بن احمد مجریطی تهذیب شد و در سال ۱۱۲۶ م. توسط آدلار آوباث به زبان لاتینی ترجه شد. متخصصان نجوم و ستاره‌شناسی این بخش را بهتر درک می‌کنند که جداول خوارزمی علاوه بر «جیب» مشتمل بر «ظل» نیز است. جیب یا جیا در اصل همان وتر است. رساله نجوم خوارزمی در واقع شامل جدول سینوس‌هاست که اولین بار منجمان هندی در قرن پنجم میلادی وارد ریاضی کردند و همین واژه وتر و جیب و جیا بود که وقتی از زبان عربی وارد ادبیات علمی شد، توسط مترجمان قرون وسطی به زبان لاتینی به «[[سینوس]]» ترجمه شد.<ref name="خوارزمی، آزرمی"/><ref name="خبرگزاری میراث فرهنگی"/> ساختار ریاضی و مقادیر بنیادین پارامتر کلیه جدول‌ها در ترجمه لاتین «''[[زیج]] السند هند''» خوارزمی عملاً بررسی شده و براساس اطلاعات ریاضی که بدست آمده می‌توان اصل و منشأ این جداول را به تحقیق مشخص نمود، یکی از جدول‌هایی که ساختار ریاضی آن هنوز مشخص نشده، جدول مربوط به «''تعدیل زمان''» در زیج خوارزمی می‌باشد.<ref name="زیج خوارزمی">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =دالن| نام =بنوفان| نام خانوادگی۲ =کنعانی| نام۲ =ناصر| عنوان =نگاهی دیگر به زیج خوارزمی بررسی و تعدیل جداول زمان | ژورنال =آینه میراث| مکان =| ناشر = | دوره =جدید| شماره =| سال =سوم| صفحه = | پیوند = | تاریخ بازبینی = بهار ۱۳۸۴ | doi =}}</ref>

 

 

=== تاریخ و جغرافیا ===