همانندسازی دی‌ان‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
F.labbaf97 (بحث | مشارکت‌ها)
ارتقا بند اول و اضافه کردن مرجع و لینک به صفحات دیگر
F.labbaf97 (بحث | مشارکت‌ها)
افزودن چند ارجاع و پیوند و اضافه کردن مقداری مطلب جدید
برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری
خط ۱:
[[پرونده:DNA replication split.svg|100px|بندانگشتی|چپ|همتاسازی]]{{اشتباه نشود|تاگ‌سازی}}
[[پرونده:DNA replication split.svg|100px|بندانگشتی|چپ|همتاسازی]]
در زیست مولکولی به فرآیند تولید دو رشته DNA یکسان از یک مولکول DNA '''همانندسازی''' می‌گویند. همانندسازی در همه موجودات زنده به عنوان پایه‌ وراثت اتفاق می‌افتد.
 
'''همتاسازی''' به فرایند رونوشت‌برداری از یک مولکول [[DNA (مولکول)دی‌ان‌ای|DNA]] گویند. DNA از یک مارپیچ دوگانه دو رشته مکمل ساخته شده است. در طی تکثیر، این رشته ها جدا می‌شوند. هر رشته مولکول اصلی DNA سپس به عنوان یک الگو برای تولید همتای خودعملخود عمل می کند، در همانندسازی DNA، دو مولکول DNA تولید می‌شود که هر یک، دارای یک رشتهٔ جدید و یک رشتهٔ قدیمی هستند (ردیف [[نوکلئوتید]]ها در هر یک از مولکول‌های DNA حاصل، یکسان است) که باعث می‌شود DNAهای دختر دقیقاً مشابه دی‌ان‌ای مادر باشند. به این روش تکثیر که هر DNA دختر از یک رشته از DNA مادر و یک رشتهٔ نو ساخته شده‌است طریقهٔ '''[[نیمه‌حفظ شده]]''' می‌گویند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=https://www.nature.com/scitable/topicpage/Semi-Conservative-DNA-Replication-Meselson-and-Stahl-421}}</ref>مکانیزم‌های [[:en:Proofreading_(biology)|تصحیح سلولی]] و [[تشخیص و تصحیح خطا|تشخیص خطا]] تقریبا اطمینان حاصل می‌کنند که رشته DNA جدید کاملا مشابه با قبلی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Idaho U. DNA proofreading and repair}}</ref>
 
تکثیر DNA می تواند در آزمایشگاه به [[درون کشتگاهی|صورت مصنوعی]] و خارج از سلول انجام شود. برای این‌ کار [[پلیمراز]] را از سلول جدا شده و آغازگرهای مصنوعی DNA می تواند برای شروع سنتز DNA در توالی های شناخته شده در یک مولکول DNA نمونه استفاده شود. [[واکنش زنجیره‌ای پلیمراز]] (PCR)، [[:en:Ligase_chain_reaction|واکنش زنجیره ای لیگاز]] (LCR) و [[:en:Transcription-mediated_amplification|تکثیر با رونویسی]] (TMA)، نمونه ای از این کار است.
 
== هلیکاز ==
آنزیم هلیکاز کار باز کردن دو رشته DNA را برعهده دارد. هلیکاز با هیدرولیز ATP انرژی لازم برای حرکت در طول DNA و باز کردن مارپیچ دو رشته‌ای را امکان پذیر می کند. در ژنوم یوکاریوت ها از چندین مکان این باز شدگی رخ می دهد.
 
== پلیمراز ==
آنزیم پلیمراز دو کار اصلی می‌کند. یکی با الگو قرار دادن یک رشته DNA، رشته دوم را از نوکلئوتیدهای آزاد می‌سازد و دیگری در صورتی که خطایی در فرایند همانندسازی رخ داده باشد که نوکلئوتیدهای غیر مکمل روبرو یکدیگر قرار گرفته باشند آن را اصلاح می‌کند.
 
== چگونگی همانندسازی ==
[[پرونده:DNA polymerase.svg|150px|بندانگشتی|چپ|دی‌ان‌ای پلی‌مراز در حال حرکت بر روی یک رشته دنا<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|وبگاه=|نشانی=https://en.wikipedia.org/wiki/DNA_replication#cite_note-1|عنوان=همانندسازی}}</ref>]]
دو رشتهٔ [[پلی‌نوکلئوتید|پلی‌نوکلئوتیدی]] DNA به یاری [[آنزیم]] [[هلیکاز]] مانند زیپ از یکدیگر جدا می‌شوند و سپس از روی هر رشته، یک رشتهٔ نو ساخته می‌شود؛ به این گونه که یک آنزیم به نام دی‌ان‌ای پلی‌مرازپلیمراز (دنا بسپاراز) بر روی نوار پلی نوکلئوتیدیپلی‌نوکلئوتیدی حرکت می‌کند و با به‌کارگیری نوکلئوتیدهای آزاد که در [[سیتوپلاسم]] هستند (دارای ۲ یا ۳ گروه فسفات) هر نوکلئوتید را در برابر نوکلئوتید کامل‌کننده خود می‌گذارد.
 
DNAپلیمراز تنها در سوی انتهای بدون فسفات به سوی انتهای فسفات‌دار نوار پلی نوکلئوتیدی حرکت می‌کند. از آنجا که دو رشته DNA هم‌پادسو هستند، در یک نوار همانندسازی پیوسته انجام می‌شود و در رشته دیگر ('۵ به '۳) به‌ریخت پاره‌پاره می‌انجامد که در پایان آنزیم لیگاز پاره‌های پیش هم را به هم می‌پیوندد (پیوند فسفو دی استر رخ می‌دهد).