عبدالحسین زرین‌کوب: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ابزار پیوندساز: افزودن پیوند انتشارات سخن به متن |
همنشین بهار (بحث | مشارکت‌ها) یاداشت عبدالحسین زرین‌کوب در مقدمه چاپ دوم کتاب «دو قرن سکوت» (ص ۱۹ ـ ۲۰) ~~~~ |
||
خط ۵۲:
عبدالحسین زرین‌کوب در چهار کتاب به بررسی تاریخ اسلام پرداخته که عبارتند از: ''بامداد اسلام''، ''کارنامهٔ اسلام''، ''دو قرن سکوت''، و ''تاریخ ایران بعد از اسلام''.
زرین‌کوب کتاب ''[[دو قرن سکوت]]'' را در مورد حوادث و اوضاع تاریخیِ ایران در دو قرن اول اسلام (از حملهٔ عرب تا ظهور دولت طاهریان) نگاشته و در سال ۱۳۳۶ در چاپ دوم کتاب بسیاری از مطالب کتاب که به گفتهٔ خودش، ناشی از ''خامی و تعصب'' او بوده، را حذف کرده‌است.<ref>عبدالحسین زرین‌کوب در مقدمه چاپ دوم، مطالب محذوف را ناشی از خامی و تعصب خود دانسته‌است. در مقدمه چاپ دوم کتاب «دو قرن سکوت» (ص ۱۹ ـ ۲۰) نوشته‌است: «در جایی که سخن از حقیقت جویی است چه ضرورت دارد که من بیهوده از آنچه سابق به خطا پنداشته ام دفاع کنم و عبث لحاج و عناد ناروا ورزم؟ از این رو، درین فرصتی که برای تجدید نظر پیش آمد، قلم برداشتم و در کتاب خویش برهرچه مشکوک و تاریک و نادرست بود، خط بطلان کشیدم. بسیاری از این موارد مشکوک و تاریک جاهایی بود که من در آن روزگار گذشته، نمی‌دانم از خامی یا تعصب، نتوانسته بودم به عیب و گناه و شکست ایران به درست اعتراف کنم. در آن روزگاران، چنان روح من از شور و حماسه لبریز بود که هرچه پاک و حق و مینوی بود از آن ایران می‌دانستم و هرچه را از آن ایران ـ ایران باستانی را می‌گویم ـ نبود، زشت و پست و نادرست می‌شمردم. در سالهایی که پس از نشر آن کتاب بر من گذشت و در آن مدت، دمی از کار و اندیشه و در باب همین دوره از تاریخ ایران، غافل نبودم، در این رأی ناروای من چنان که شایسته است، خللی افتاد. خطای این گمان را ـ که صاحب نظران از آن عافل نبودند ـ دریافتم و درین فرصتی که برای تجدید نظر در کتاب سابق دست آمد لازم دیدم که آن گمان خطای تعصب آمیز را جبران کنم.»</ref> در فصل اول کتاب ''تاریخ ایران بعد از اسلام''، زرین کوب لحن ''دو قرن سکوت'' را غیرواقع‌بینانه و دور از معیارهای پژوهش می‌خواند.<ref>به فصل اول کتاب ''تاریخ ایران بعد از اسلام'' (عنوان فصل: در باب مآخذ و نقد آن‌ها) رجوع شود</ref> در مصاحبه‌ای که [[عطا آیتی]] دو سال قبل از درگذشت زرین‌کوب با او داشت، زرین‌کوب در پاسخ به سؤال "کدام‌یک از آثار خودتان را بیش‌تر دوست دارید؟" کتاب ''دو قرن سکوت'' را نام برد.<ref name="ReferenceA" />
او هم‌چنین کتابی دیگر با عنوان ''[[تاریخ ایران بعد از اسلام (کتاب)|تاریخ ایران بعد از اسلام]]'' در سال ۱۳۴۳ و دو کتاب دیگر در سال ۱۳۴۸ به نام‌های ''[[بامداد اسلام]]'' و ''[[کارنامه اسلام]]'' نگاشته‌است. وی در ''بامداد اسلام''، به بررسی تاریخ اسلام از آغاز تا پایان دولت اموی پرداخته. در کتاب ''تاریخ ایران بعد از اسلام''، یک فصل کامل را به شرح مآخذ و منابع تاریخ اسلام و نقد آن‌ها اختصاص داده‌است. جلد دوم و فصل آخر جلد اول کتاب ''تاریخ ایران بعد از اسلام'' به دستور ساواک توقیف می‌شوند و فقط همان جلد اول به صورت ناقص انتشار می‌یابند.<ref name="ReferenceB" /> فصل آخر جلد اول این کتاب (که پس از انقلاب در کتاب ''دفتر ایام'' منتشر شد و خود نیز ''دفتر ایام'' نام دارد)، با لحنی تند علیه سلطنت شروع می‌شود و زرین‌کوب در آن ''پادشاهان جهان'' را محکوم می‌کند که ''دنیا را همواره به خاک و خون کشیدند''؛ و نیز زرین‌کوب اشاراتی به حکومت اسلامی در این متن دارد.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= زرین کوب|نام= عبدالحسین|کتاب=دفتر ایام | ناشر= |سال= |شابک=}}</ref><ref>علی دهباشی، مقالهٔ «دکتر عبدالحسین زرین کوب و نهضت نوین فرهنگی ایران» در یادنامه زرین کوب</ref> به گفتهٔ زرین کوب، جلد دوم آن کتاب توسط ساواک نابود شد<ref name="ReferenceB" /> و هرگز انتشار نیافت. سال‌ها بعد زرین کوب پس از انقلاب، کتاب دوجلدی ''تاریخ مردم ایران'' را تألیف کرد و مطالب جلد دوم ''تاریخ ایران بعد از اسلام'' را در جلد دوم ''تاریخ مردم ایران'' آورد.
| |||