ویکی‌پدیا

باباطاهر: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ویرایش 86.55.15.85 (بحث) به آخرین تغییری که Modern Sciences انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
گویش، قومیت و زندگانی
برچسب‌ها: دارای ادبیات عامیانه حذف منبع ویرایشگر دیداری
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
|نام = باباطاهر همدانی
|تصویر = babatahr.png
|توضیح تصویر = نگاره‌ای از باباطاهر عریان همدانی
|نام اصلی = روح الله
|نام اصلی = باباطاهر عریان<ref name=loghatnaameh>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-ba7fb2d00328490e96587ae64b139b2d-fa.html |عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ نوامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref name=britannica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/47335/Baba-Taher-Oryan |عنوان =Bābā Ṭāher ʿOryān | ناشر = [[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref>
|زمینه فعالیت = [[شعر]]، [[موسیقی]]
|ملیت = [[ایرانی‌ها|ایرانی]]
|تاریخ تولد =۳۲۶ خورشیدی
|محل تولد = [[استان لرستان|لرستان]] یا [[همدان]]<ref name=britannica />
|والدین =فریدون و فاطمه
|تاریخ مرگ =۴۱۱ خورشیدی
|محل‌مرگ =[[همدان]]<ref name=loghatnaameh /><nowiki> یا [[خرم‌آباد]]</nowiki><ref name=loghatnaameh />
|محل‌زندگی =[[همدان]]<ref name=loghatnaameh />
|مختصات محل زندگی =
|آرامگاه =مقبره باباطاهر عریان همدانی
|مدفن =[[همدان]]<ref name=loghatnaameh />
|مدفن =[[همدان]]<ref name=loghatnaameh /> یا [[خرم‌آباد]]<ref name=lorestanichto>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://lorestan.ichto.ir/Default.aspx?tabid=1631&articleType=ArticleView&articleId=266 |عنوان =مقبره باباطاهر، خرم‌آباد | ناشر =وبگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان|تاریخ = |تاریخ بازدید =۴ نوامبر ۲۰۱۴}}</ref>
|در زمان حکومت =سلجوقیان{{سخ}}و در زمان [[طغرل بیک سلجوقی]]
|اتفاقات مهم =دیدار با طغرل بیک سلجوقی
|نام دیگر =
|لقب = باباطاهر، باباطاهر عریان
خط ۲۹:
|فیم‌نامه‌ها =
|دیوان اشعار =
|تخلص =طاهر، باباطاهر
|فیم (های) ساخته بر اساس اثر(ها)=
|همسر =
|شریک زندگی =
|فرزندان =فریدون
|تحصیلات =
|دانشگاه =
خط ۳۹:
|شاگرد =
|استاد =
|علت شهرت =دوبیتی‌ها و اشعار محلی
|تأثیر گذاشته بر =
|تأثیر پذیرفته از =
خط ۴۶:
|امضا =
}}
'''باباطاهر''' یا '''باباطاهر عریان'''،<ref name=loghatnaameh /><ref name=britannica /> [[عارف]]، [[شاعر]] [[ایرانی‌ها|ایرانی‌تبار]] و [[دوبیتی]] سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری ([[سده ۱۱ (میلادی)|سده ۱۱م]]) [[ایران]] و در دوران [[طغرل بیک|طغرل بیک سلجوقی]] بوده‌است.<ref name=iranica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan |عنوان =BĀBĀ ṬĀHER ʿORYĀN | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴}}</ref> [[بابا]] لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و [[عریان]] به دلیل بیان کردن مسائل به صورت بی پرده و عریان بوده است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5020 دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 10، مدخل باباطاهر، القاب باباطاهر]</ref> باباطاهر عریانعریان، همدانی بوده و مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ عارفان است سبب شد تا وی گوشه‌گیر گشته و گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.<ref>تاریخ ادبیات شفق ص 108 و 109</ref>
 
== زندگی ==
خط ۶۷:
{{-}}
 
== تبار قومی و گویش ==
اغلب منابع قدیمی اشعار او را به [[زبان یهودیانپارسی همدانمیانه|گویشپارسی یهودیان همدان]] و [[لریپهلوی]] نزدیکتر دانسته‌اند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan Most traditional sources call it loosely Lorī, while the name commonly applied from an early date to verses of this kind, fahlavīyāt, presumably implies that they were thought to be in a language related to the Middle Iranian dialect Pahlavi.]</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.vajehyab.com/dehkhoda/باباطاهر|عنوان =باباطاهر| ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]]}}</ref> خود او نیز در تأیید این موضوع در دوبیتیبیت زیر که به او منسوب است، خود را از [[قوم لک]] معرفیچنان می‌کندمیگوید:<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = دکتر نصرالله امامی |نشانی= http://www.anjomanfarsi.ir/pdf/pa5/pa5%20(146).pdf |عنوان= نکاتی در مشرب عرفانی باباطاهر همدانی}}</ref>
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|زبان پهلوی را اوستادم|کتاب عاشقی را مسطرستم}}{{پایان شعر}}زادگاه وی را نیز همدان نوشته اند و خود او نیز در این باب چند دوبیتی دارد که مشهورترین آنان دوبیتی زیر است:{{شعر}}
{{ب|مه دوریشم لکم اعجاز دیرم| مه دوسی چوی خُوشین دمساز دیرم}}
{{ب|من آن اسپیده بازم همدانی|لانه در کوه دیرم سایه لانی}}
{{ب|مه معشوقی وَ نام فاطمه لُر| صنوبر قامت و پرناز دیرم}}
{{ب|به بال خود پرم کوهان به کوهان|به چنگ خود کرم نخجیر بانی}}
{{پایان شعر}}
 
== آثار باباطاهر ==
برخی معتقدند [[ترانه]]‌ها یا [[دوبیتی|دو بیتی‌های]] باباطاهر در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده‌است.<ref>ادیب طوسی، محمد امین، «فهلویات للی»، نشریهٔ دانشکدهٔ ادبیات تبریز، ۱۳۳۷ ه‍. ش</ref> البته اطلاق عنوان [[فهلویات]] بر این نوع دو بیتی‌ها احتمالاً نشان می‌دهد که آن‌ها در زبان پهلوی و مربوط به گویش ایران میانه آن باشد.<ref name=iranica /><ref name=ToolAutoGenRef1 /> با این حال [[روبن آبراهامیان]] خاورشناس ارمنستانی به این نتیجه رسید که گویش بکار رفته در دوبیتی‌های باباطاهر گرایش نزدیکی با گویش مورد استفاده توسط [[یهودیان]] معاصر همدان دارد.<ref name=iranica /><ref>R. Abrahamian, Dialecte des Israélites de Hamadan et d’Ispahan et dialecte de Baba Tahir, Paris, 193</ref> [[زبان یهودیان همدان|گویش یهودیان همدان]] در شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی طبقه‌بندی شده‌است.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/hamadan-ix</ref> دو [[قطعه]] و چند [[غزل]] و مجموعه کلمات قصار به زبان [[عربی]] از آثار دیگر اوست. کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفاً و [[صوفیان|صوفی]] و الفتوحات الربانی فی اشارات الهمدانی است. تعداد دوبیتی‌های وی تا ۳۵۴ دوبیتی برشمرده‌اند. چند نمونه از دوبیتی‌های باباطاهر:<ref>The Lament of Baba Tahir: Being the Rubaiyat of Baba Tahir, Hamadani (Uryan)
خط ۱۳۹:
{{ویکی‌گفتاورد}}
{{ادبیات فارسی}}
{{ادبیات کردی}}
 
[[رده:ادبیات زبان فارسی]]
[[رده:اهالی ایران در سده ۱۱ (میلادی)]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/باباطاهر»