منطقه‌های کردنشین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''منطقه‌های کردنشین''' یا '''سرزمین کردستان''' (همچنین:{{پرچم}}اقلیم کردستان) به مجموعهٔ منطقه‌های [[زبان کردی|کردزبان]] در کشورهای ایران، ترکیه، عراق و سوریه گفته می‌شود. [[مردم کرد]] ایران در سراسر این کشور پراکنده هستند.<ref name="ReferenceA">کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.</ref><ref name="ReferenceB">ایل‌ها و طایفه‌های عشایری کرد ایران. علی میرنیا. ناشر نسل دانش. ایران. ۱۳۶۸.</ref><ref>آیت محمدی. سیری در تاریخ سیاسی کرد و کردهای قم. ا انتشارات پرسمان. ۱۳۸۲</ref>

 

تمام سرزمین کردنشین از زمان امپراتوری [[ماد]] تا سال ۱۵۱۴ میلادی یکی از ایالات [[ایران]] بود. در [[جنگ چالدران]] که بین نیروهای [[شاه اسماعیل اول]] صفوی و [[سلطان سلیم اول]] [[عثمانی]] در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت بر اثر شکست ایران، بخشی از سرزمین کردستان از ایران جدا شد و نصیب عثمانی گردید. [[امپراتوری عثمانی]] سال‌ها بر بخش جدا شده سرزمین کردستان از ایران، فرمان راند تا اینکه با پایان [[جنگ جهانی اول]] و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: سرزمین کردستان، [[فهرست کشورهای عربی|سرزمین‌های عربی]]، [[آسیای کوچک]] و [[بالکان]] تدریجاً تقسیم یا مستقل گردیدند. بخش جدا شده سرزمین کردستان از ایران، در نقشهٔ جغرافیای امروزی در سه کشور [[ترکیه]]، [[عراق]]، و [[سوریه]] قرار می‌گیرد.

 

== جغرافیا ==

 

مناطق کردنشین عمدتاً [[کوهستان|کوهستانی]] است که از شرق به وسیله دامنه‌های شرقی کوه‌های [[زاگرس]] و [[دریاچه ارومیه]] منتهی می‌شود. از این قسمت به طرف جنوب و حد فاصل همدان و [[سنندج]] امتداد می‌یابد. در طرف جنوب هم بعد از دور زدن [[کرمانشاه]] و [[کرکوک]] به [[موصل]] ختم می‌شود. از شمال به طرف [[ماردین]]، [[ویران‌شهر]] و [[اورفه]] امتداد یافته، آن گاه از شمال به طرف [[ملطیه]] و حوزه [[رود]] [[فرات]] می‌رود تا به کمالیه می‌رسد. در قسمت‌های شمالی کردستان محدود به کوهستان‌های [[مرگان داغ]] و [[هارال داغ]] است که به طرف [[ارزنجان]] و [[ارزروم]] امتداد یافته و تا کوه‌های [[آرارات]] پیشرفته که مرز طبیعی بین ترک‌ها در شمال و کردها در جنوب به‌شمار می‌رود. البته بسیارند کردهایی که در خارج از این محدوده بیان شده زندگی می‌کنند اما در آن مناطق در اقلیت هستند. محدودهٔ جغرافیایی این مناطق مورد مناقشه‌است.

 

[[مردم کرد]] در سراسر ایران پخش هستند.<ref name="ReferenceA" /><ref name="ReferenceB" />

 

کردها به دیگر نقاط ایران نیز مهاجرت کرده‌اند کردهای خراسان و بلوچستان از این قبیل می‌باشند. کردهای خراسان را شاه عباس به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و دره گز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد؛ تا در برابر ازبکان و ترکمانان مهاجم سدی باشند. در قسمت‌هایی از استان خراسان شمالی و قسمت‌هایی از خراسان رضوی نیز مناطقی وجود دارند که مردم در آن مناطق به زبان کرمانجی صحبت می‌کنند که از این میان می‌توان به مناطق: [[قوچان]]، [[شیروان]]، [[بجنورد]]، [[اسفراین]]، [[درگز]]، [[چناران]] و [[باجگیران]] اشاره نمود. در زمان [[شاه اسماعیل]] از منطقه جنوب دریاچه [[ارومیه]] به این نواحی برای محافظت از قلمرو شاه اسماعیل کوچ داده شدند و بنا به روایتی دیگر شاه اسماعیل آنان را به خاطر تضعیف سرکشی خان‌های کرمانجی و استفاده از آنان در مقابله با حملات بی‌امان ازبکان به خراسان بزرگ کوچاند.<ref name=":0">ک. توحدی، حرکت تاریخی کرد به خراسان، انتشارات توس و اسفند، ۱۳۶۶ و ۱۳۷۸.</ref>

 

 

== در عراق ==