ایالات متحده آمریکا: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۱:
'''ایالات متحده آمریکا''' (ایالات متحده)، (U.S.) یا آمریکا یک [[جمهوری فدرال]] متشکل از [[ایالت آمریکا|۵۰ ایالت]]، یک [[واشینگتن، دی.سی.|منطقه فدرال]]، پنج [[قلمروهای ایالات متحده آمریکا|سرزمین خودمختار]] و [[جزایر کوچک حاشیه‌ای ایالات متحده آمریکا|مجموعه‌ای از جزایر پراکنده]] است که مجموعاً دارای مساحتی معادل ۹/۸ میلیون کیلومتر مربع (۳/۸ میلیون مایل مربع) و جمعیتی برابر ۳۲۵ میلیون نفر می‌باشد. آمریکا [[فهرست کشورها و مناطق بر پایه پهناوری|چهارمین کشور دنیا]] از لحاظ وسعت و [[فهرست کشورها بر پایه جمعیت|سومین کشور دنیا]] از لحاظ جمعیت می‌باشد. پایتخت آمریکا [[واشینگتن، دی.سی.]] و [[فهرست شهرهای ایالات متحده آمریکا بر پایه جمعیت|پرجمعیت‌ترین شهر]] آن [[نیویورک]] می‌باشد. چهل و هشت ایالت آمریکا و [[واشینگتن، دی.سی.|منطقه فدرال پایتخت]] در [[سرزمین اصلی ایالات متحده آمریکا]] واقع در [[آمریکای شمالی]] بین [[کانادا]] و [[مکزیک]] قرار دارند. [[آلاسکا|ایالت آلاسکا]] در گوشه شمال غربی آمریکای شمالی بین کانادا از شرق و [[تنگه برینگ]] و [[روسیه]] از غرب جای گرفته‌است. [[هاوایی|ایالت هاوایی]] که به صورت [[مجمع‌الجزایر|مجمع‌الجزایری]] می‌باشد، در میانه [[اقیانوس آرام]] واقع شده‌است. [[قلمروهای ایالات متحده آمریکا]] که در [[دریای کارائیب]] و [[اقیانوس آرام]] پراکنده هستند، [[زمان در ایالات متحده آمریکا|نه منطقه زمانی]] را شامل می‌شوند. [[جغرافیای ایالات متحده آمریکا|جغرافیا]]، آب و هوا و حیات وحش فوق‌العاده متنوع و گوناگون آمریکا، این کشور را در زمره [[کشورهای دارای تنوع زیستی فراوان|۱۷ کشور دارای تنوع زیستی فراوان]] قرار داده‌است.
 
[[سرخ‌پوستان دیرین]]، ۱۵٬۰۰۰ سال پیش از [[سیبری]] به سرزمین‌های اصلی آمریکای شمالی [[مهاجرت]] کردند. [[استعمار اروپا در آمریکا|استعمار قاره آمریکا توسط اروپایی‌ها]] از قرن شانزدهم میلادی آغاز شد. در آغاز ایالات متحده آمریکا با [[مستعمرات سیزده‌گانه|۱۳ مستعمره بریتانیایی]] بنیان نهاده شده در [[ساحل شرقی آمریکا|ساحل شرقی]] پدیدار گردید. چالش‌ها و اختلافات متعدد بین [[پادشاهی بریتانیای کبیر]] و مستعمرات سیزده‌گانه پیرو [[جنگ هفت‌ساله|جنگ فرانسویان و سرخپوستان]]، منجر به آغاز [[انقلاب آمریکا|انقلاب در سال ۱۷۷۵ میلادی در آمریکا]] و نهایتاً [[اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا]] گردید. جنگ [[معاهده پاریس (۱۷۸۳)|در سال ۱۷۸۳ به پایان]] رسید و بدین گونه ایالات متحده آمریکا نخستین کشوری بود که استقلال خود را از [[امپراتوری‌های استعماری]] کسب نمود. [[قانون اساسی ایالات متحده آمریکا|قانون اساسی فعلی آمریکا]] در سال ۱۷۸۸ با اصلاحات دهگانه که مجموعاً با نام [[منشور حقوق ایالات متحده آمریکا]] می‌باشد، پی‌ریزی گردید. در سال ۱۷۹۱ قانون اساسی که تضمین‌کننده همه [[حقوق طبیعی و قانونی|آزادی‌های اساسی مدنی]] بود، تصویب گردید. در خلال قرن نوزدهم میلادی ایالات متحده آمریکا به شکلی قاطعانه، به [[توسعه ارضی ایالات متحده آمریکا|توسعه ارضی در سراسر خاک آمریکای شمالی]] مشغول شد. همچنین در خلال این قرن [[جنگ‌های سرخ‌پوستان|سرخپوستان تبعید]] و ایالات جدید به شکلی تدریجی تأسیس گردیدند. در سال ۱۸۴۴ توسعه سرزمین‌های آمریکا در سراسر قارهقارهٔ آمریکای شمالی به پایان رسید. در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، [[جنگ داخلی آمریکا]] منجر به منسوخ شدن [[برده‌داری در ایالات متحده آمریکا|برده‌داری]] در این کشور شد. در سال‌های پایانی قرن نوزدهم، آمریکا به جزایر و آب‌های اقیانوس آرام مسلط شد و اقتصاد این کشور نیز در نتیجه [[انقلاب صنعتی]] فراگیر در دنیا، رشد بی‌سابقه‌ای کرد. [[جنگ آمریکا و اسپانیا]] و [[جنگ جهانی اول]]، موقعیت آمریکا را به شکل یک ابرقدرت نظامی جهانی تثبیت کرد. ایالات متحده در [[جنگ جهانی دوم]] به شکل یک [[ابرقدرت]]، نخستین کشور تولیدکننده و [[بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی|تنها کشور استفاده‌کننده بمب‌های اتمی در جنگ]] و به عنوان [[اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل|اعضای دائم]] [[شورای امنیت سازمان ملل متحد]] ظاهر گردید. در خلال [[جنگ سرد]] ایالت متحده و [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی]] [[رقابت فضایی]] قابل توجه‌ای داشتند که این رقابت در پروژه [[آپولو ۱۱]] به اوج خود رسید. بعد از پایان جنگ سرد در سال ۱۹۹۱ و [[فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی]]، ایالات متحده تبدیل به تنها ابرقدرت جهان شد.
 
ایالات متحده از اعضاء بنیان‌گذار [[سازمان ملل متحد]]، [[صندوق بین‌المللی پول]]، [[بانک جهانی]]، [[سازمان کشورهای آمریکایی |سازمان کشورهای آمریکایی (OAS)]] و تعدادی دیگر از سازمان‌های بین‌المللی است. ایالات متحده [[کشورهای توسعه‌یافته|کشوری فوق پیشرفته]] بر پایه [[فهرست کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی|تولید ناخالص داخلی]] و دومین کشور دنیا بر پایه [[فهرست کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)|تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)]] تقریباً یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی کل کشورهای جهان می‌باشد. اقتصاد ایالات متحده یک اقتصاد فرا صنعتی و عظیم است که در فعالیت‌های [[خدمات|خدماتی]] به شکلی عالی عمل کرده و در زمینه [[اقتصاد دانش‌بنیان]] جزء سرآمدهای دنیا محسوب می‌شود. از لحاظ تولید ایالات متحده دارنده رتبه دوم در جهان است. ایالات متحده [[فهرست کشورها بر پایه واردات|اولین کشور واردکننده]] و [[فهرست کشورها بر پایه صادرات|دومین کشور صادرکننده]] جهان است. با وجود اینکه جمعیت آمریکا فقط ۴٫۳٪ جمعیت جهان است، این کشور مالک ۳۳٫۴٪ ثروت جهانی در بین کشورهای دنیاست. ایالات متحده دارای بیشترین سهم ثروت جهانی در بین کشورهای دنیاست. آمریکا از لحاظ چندین شاخص اجتماعی-اقتصادی مثل دستمزد متوسط، [[شاخص توسعه انسانی]] [[فهرست کشورها بر پایه سرانه تولید ناخالص داخلی (اسمی)|سرانه تولید ناخالص داخلی]] و سوددهی سرانه جزء رتبه‌های بالا در میان کشورهای جهان به‌شمار می‌رود. ایالات متحده دارنده قدرتمندترین [[نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا|نیروی مسلح]] جهان است. بودجه و هزینه‌کرد نظامی آمریکا، بیش از یک سوم کل بودجه نظامی دنیا است.<ref name="Cebul 2018">{{cite web | last=Cebul | first=Daniel | title=US remains top military spender, SIPRI reports | website=Defense News | date=2018-05-02 | url=https://www.defensenews.com/industry/2018/05/02/us-remains-top-military-spender-sipri-reports/ | access-date=2019-03-31}}</ref> ایالات متحده یک قدرت پیشرو و راهبر در زمینه [[سیاست]]، [[فرهنگ و هنر آمریکا|فرهنگ]] و [[دانش و فناوری در ایالات متحده آمریکا|دانش]] در جهان به‌شمار می‌رود.