نیشابور: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
به نسخهٔ 26348743 ویرایش Shahnamk برگردانده شد. (توینکل) برچسب: خنثی‌سازی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: افزودن القاب متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری |
||
خط ۸۴:
==== پیشدادیان ====
[[پیشدادیان|پیشدادی‌ها]] نخستین فرمانروایان ایران‌زمین، در دوران اساطیری؛ [[هوشنگ]]، [[تهمورث]]، [[جمشید|جم]]، [[فریدون]] و [[منوچهر]] سرشناس‌ترین آنهایند که قهرمانانی همچون [[آرش کمانگیر|آرش]]، [[گرشاسپ (پهلوان)|گرشاسب]] و [[رستم]]؛ و دشمنانی همچون [[افراسیاب]] و [[ضحاک]] دارند.<ref>{{پک |قلی‌زاده | ۱۳۹۲| ک= فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی | ص= ۱۵۸}}</ref> بر پایه نوشتار تاریخ الحاکم، در این دروان؛ شخصیت‌هایی همچون ذوالایکه، [[افراسیاب]] ساحر و [[ایرج پسر فریدون|ایرج]] پسر [[فریدون]]بر دژ-قلعه نیشابور دست یافته، آن را بازسازی نموده و بر گستره و آبادانی آن افزوده‌اند؛ اما در دوران [[منوچهر]] بود که بر پیرامون کهندژ، [[خندق|خندقی]] حفر نمودند و [[آتشکده|آتشکده‌ای]] برپای داشتند؛ چنان‌که پس از آن، گروش مردمان و آبادانی آن، روزافزون گردید.<ref>{{پک|حاکم نیشابوری|۱۳۷۵|ک=تاریخ نیشابور|ص= ۱۹۷}}</ref> اما [[حمدالله مستوفی]] بنیان‌گذار نیشابور را [[تهمورث]] دیوبند معرفی کرده‌است.<ref>{{پک|حمدالله مستوفی|۱۳۸۱|ک=نزهة القلوب|ص= ۲۱۲}}</ref> و بر پایه روایتی ایرانی؛ در روزگار تهمورث بوده که [[آتشدان]] پشت گاو اساطیری [[هدیوش|سریشوگ]]، به دریا افتاد و سه آتش فروزان در ژرفای دریا
==== کیانیان ====
خط ۳۹۱:
شخصیت‌هایی که اجدادشان از نیشابور بوده‌اند:
* [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] نیاکان و اجدادش از دزق سرولایت نیشابور بوده<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=www.rovzane.com|نشانی=http://www.rovzane.com/blog/show/دزق-زادگاه-اجداد--خميني-در-نيشابور.html|عنوان=دزق زادگاه اجداد خمینی در نیشابور - روزنه|بازبینی=2018-12-12}}</ref> و تاسال ۱۱۶۱ هجری قمری در این شهر ساکن
=== جمعیت و مهاجرت ===
خط ۴۱۷:
=== خاندان‌ها و قومیت‌ها ===
ترکیب قومیتی [[شهرستان نیشابور]] اکنون به‌ترتیب شمار [[فارسی‌زبانان|فارس]]، [[ترک‌های خراسان|ترک]]، [[کردهای خراسان|کرد]]، [[بلوچ‌های خراسان|بلوچ]]،<ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد وب |عنوان=ریشه‌شناسی نام مکانهای ترکی در نیشابور |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/ریشه-شناسی-نام-مکانهای-ترکی-در-نیشابور/ |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=خرداد ۲۴, ۱۳۹۴ |ناشر=[[خیام‌نامه]]}}</ref> [[عرب‌های ایران|عرب]]، [[ازبک]] و [[ارمنی‌های ایران|ارمن]] می‌باشد که [[فارسی]] زبان مشترک همهٔ این‌هاست و [[قومیت|قوم‌گرایی]] غیر فارسی‌زبانان، بسته به جمعیت‌شان دگرگون است. [[مردم فارسی‌زبان]]، بزرگترین گروه قومی در نیشابور می‌باشند. [[کنارنگ|کارِن]]، [[میکالی]] و [[طاهری]] از خاندان‌های برجستهٔ فارسی در [[نیشابور کهن]] بوده‌اند. [[مردم کرد]] در شهرستان نیشابور را ایل تمنانلو، [[عمارلو]] و [[مژدگانلو]] تشکیل می‌دهند. خاندان تمنانلو در بخش سرولایت Sarvèlayat, عمارلوها در دشت ماروش Maarus یا ماروسک Maaruzsk و مژدگانلو در قالیباف و سبیان [[شهرستان نیشابور]] می‌باشد. در سده‌های میانهٔ نیشابور، [[عرب|عرب‌ها، عرب‌زبان‌ها]] و [[w:ar:مستعرب|مستعرب‌ها]] از بزرگترین گروه قومی بوده‌اند و دربرگیرندهٔ خاندان‌های مانند سُلَمی، [[w:ar:قشیر|قُشَیری]] و [[بنی‌خزاعه|خُزاعی]] بوده‌اند. امروزه [[مردم عرب]] در شهرستان نیشابور شامل خاندان‌های عربخانی، [[عراقی‌های ایران|ایرانی-عراقی‌ها]]، [[سید|هاشمی‌تبارها]]([[موسوی]]، [[حسینی]]، قاضی و غیره) هستند. حدود ۴۵ روستای شهرستان نیشابور به لهجه‌های گوناگون [[زبان ترکی|ترکی]] سخن می‌گویند.<ref name=ToolAutoGenRef3 /> [[بیات]]ها از قوم‌های برجستهٔ [[ترک‌تبار|تُرک‌تبار]] در نیشابور امروزین اند که مرکزشان روستای [[عبدالله گیو]] می‌باشد. [[ایل افشار|افشار]]، [[ایل تیموری|تیموری]] و [[ایل جلایر|جلایر]] از دیگر ایل‌های ترک‌تبار در نیشابور. گروهی کوچک از [[بلوچ‌های خراسان]] در روستای [[سگزآباد]] ساکن‌اند.<ref>{{یادکرد |فصل= نیشابور امروزین |کتاب=نگاهی به جغرافیا و تاریخ نیشابور |نویسنده = علی طاهری |ترجمه= |ناشر =نشر ابرهشر |شهر=نیشابور |کوشش= |ویرایش= |صفحه=صفحه |سال=سال انتشار |شابک=}}</ref><ref>{{یادکرد |فصل=بخش آخر |کتاب=نیشابور شهر فیروزه|نویسنده = فریدون گرایلی|ترجمه= |ناشر = | سال = ۱۳۷۵ |شهر=مشهد و نیشابور |کوشش|ویرایش=|صفحه= |سال=|شابک=}}</ref> خاندان‌های «مهاجر»، «جلیلی»، «تاراش»، «اُرمُز»، «آبک»، «نبی‌زاده»، «حامد حیدری» «آزاده»، «اندوختی»، «غفورزاده»، «آسیایی»، «راهی»، «ظفر»، «خاکی»، اصالتاً از مهاجران [[سمرقند|سدهٔ بیستم]] از ازبکستان کنونی ([[سمرقند]] و [[بخارا]]) به نیشابور بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=نگاهی به ورود وحضور سمرقندی‌ها درنیشابور سمرقندی‌ها، مهمانانی که در نیشابور ماندگار شدند |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/نگاهی-به-ورود-وحضور-سمرقندی-ها-درنیشاب/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=تیر ۲۴, ۱۳۹۵ |ناشر=[[خیام‌نامه]]}}</ref> خاندان‌های [[حکومت اود|موسوی‌های اَوَدْهْ]] و [[w:en|عبقاتی]] در سدهٔ شانزدهم و هفدهم میلادی از نیشابور به هند مهاجرت کردند.
*'''خانواده های مطرح شهر نیشابور(معاصر)'''
*1-خاندان امین الاسلامی 2-خاندان سعیدی 3-خاندان توکلی 4-خاندان اثنی عشری 5-خاندان شاهرخی 6-خاندان جمشید(جمشیدی) 7-خاندان ترقی 8-خاندان واعظی 9-خاندان قربان بیگی 10-خاندان سلطانی 11-خاندان اخوان 12-خاندان سروری 13-خاندان خانقویی 14-خاندان گرایلی 15-خاندان محمدی 16-خاندان نظریان 17-خاندان غرویان 18-خاندان اجتهادی 19-خاندان مجتهدی 20-خاندان فقیدی 21-خاندان عباسیان 22-خاندان ملک زاده 23-خاندان امیران<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنه - پورتال جامع شهرستان نیشابور|نشانی=http://www.rovzane.com/|وبگاه=www.rovzane.com|بازبینی=2019-07-30}}</ref>
== فرهنگ ==
| |||