دجله: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Gnosis (بحث | مشارکت‌ها)
ابرابزار
خط ۱:
{{Geobox|River
<!-- *** Image *** -->
| image = Tigris_2015.jpg
| image_caption = رود دِجله
| image_size =300
خط ۵۸:
| commons =
<!-- *** Footnotes *** -->
| footnotes =<ref name="Isaev">{{cite journal |last1=Isaev |first1=V.A. |last2=Mikhailova |first2=M.V. |year=2009 |title=The hydrology, evolution, and hydrological regime of the mouth area of the Shatt al-Arab River |journal=Water Resources |volume=36 |issue=4 |pages=380–395 |url= |doi=10.1134/S0097807809040022}}</ref>&#160;<ref>{{cite book|title=The Euphrates River and the Southeast Anatolia Development Project|last1=Kolars|first1=J.F.|last2=Mitchell|first2=W.A.|year=1991|publisher=Southern Illinois University Press|location=Carbondale|isbn=0-8093-1572-6 |pages=6–8|url= |accessdate=}}</ref> [[حوضه آبریز|حوضهٔ آبریز]] دجله و فرات
}}
'''دِجله''' رودی است که از دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه [[توروس]] در شرق [[ترکیه]] سرچشمه می‌گیرد پس از ورود به کشور [[عراق]] از میان شهرهای بزرگی چون بغداد و موصل عبور کرده به [[فرات]] و سرانجام هر دو به [[کارون]] می‌پیوندد که اروندرود را تشکیل می‌دهند و در پایان به خلیج فارس سرازیر می‌شوند. این رود با ۱۸۵۰ کیلومتر طول، سی و هشتمین رود جهان از این حیث می‌باشد.
خط ۶۸:
 
== نام‌گذاری ==
شکل قدیمی کلمه در یونان باستان به فرم Tigris به معنی ببر (tiger) از کلمه Tigrā در فارسی باستان اقتباس شده که خود آن نیز از کلمه ایلامی Tigra گرفته شده و آن نیز از کلمه سومری Idigna اقتباس شده‌است. کلمه سومری اصلی Idigna یا Idigina احتمالاً از id (i)gina به معنی «آب روان» گرفته شده‌است؛ که معنی آن در مقایسه با همسایه اش، فرات، که حرکت آرام آن منجر به ته‌نشین شدن بیشتر گل و لای و بالاتر بودن بستر آن نسبت به دجله می‌شود، می‌تواند به عنوان «رودخانه سریع» تفسیر شود. همچنین گفته شده این کلمه بوسیله اقوام ترکی به صورت «ایتیآیتی گل» به معنی تند رونده ذکر شده‌است. در زبان [[پارسی باستان]] هخامنشی نام این رود «تیگره»(= آب تند و تیز) بود که پس از تازش عرب‌ها به تیزپن ([[تیسفون]])، پایتخت ساسانیان و تصرف [[میان رودان]] به دلیل نبودن صدای «گ» در زبان عربی، واژه پارسی «تیگره» به ریخت «دجله» به کار رفت. این در حالی است که در زبان انگلیسی همچنان این رود را با نام اصلی آن یعنی Tigris می‌شناسند و واژهٔ tiger در زبان انگلیسی نیز هم ریشه با همین نام است.<ref>[http://www.livius.org/men-mh/mesopotamia/tigris.html Tigris] Jona Lendering, Livius</ref>
در زمان [[ساسانیان]] به این رود اَروَند نیز گفته می‌شده که همان معنی تیزرو را می‌دهد. در [[شاهنامه]] آمده‌است که:
 
خط ۹۱:
</gallery>
 
== در آثار هنری ==
<gallery>
Unknown, Iran - Page from the Shahnama of Shah Tahmasp - Google Art Project.jpg|برگی از [[شاهنامه طهماسبی]] که به ماجرای ''عبور [[فریدون]] از دجله'' می‌پردازد.