عباس میرزا: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
خط ۳۳:
'''عبّاس میرزا''' (زادهٔ ۴ [[ذیحجه|ذی‌الحجهٔ]] ۱۲۰۳ ه.ق/۲۶ اوت ۱۷۸۹ م در [[نوا (آمل)|نوا]]، [[استان مازندران|مازندران]] – درگذشتهٔ ۱۰ جمادی‌الثانی ۱۲۴۹ ه.ق/۲۵ اکتبر ۱۸۳۳ م در [[مشهد]]) نامدار به '''عبّاس میرزا نایِبُ‌السَّلطَنه''' از شاهزادگان [[قاجاریان|قاجار]] و فرزند [[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی‌شاه]] و آسیه خانم بود که در فاصلهٔ سال‌های ۱۷۹۷ تا ۱۸۳۳ م ولایتعهدی ایران و نیابت سلطنت پدرش در [[آذربایجان]] را بر عهده داشت. او قبل از مرگ پدرش درگذشت.
عباس میرزا در [[جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار|عصر جنگ‌های ایران و روسیه]] در [[آذربایجان]] و [[قفقاز]] رشد یافت. فتحعلی شاه در ۱۳ شوال ۱۲۱۳ ه.ق/۲۰ مارس ۱۷۹۹ م برای شاهزاده عباس میرزا با عنوان «نایب‌السلطنه» تاجگذاری کرد. در همان زمان عباس میرزا حُکمرانِ آذربایجان شد. در سال ۱۸۰۳ م، عباس میرزا در تهران بود و مراسم ازدواج او با دختر شاهزادهٔ دَوَلّو برگزار شد. در تابستان ۱۸۰۵ م به‌طور رسمی به سمت حکمران «آذربایجان و قره‌باغ، از [[قافلانکوه|قپلان کوه]] تا [[دربند (روسیه)|دربند]]» منصوب شد. در جنگ اول روس و ایران و در اول ژوئیهٔ ۱۸۰۴ م، با [[پاول سیسیانوف|سیسیانوف]] در ایروان به نبرد پرداخت که نتیجه‌ای قطعی نداشت. این جنگ سرانجام پس از ده سال با انعقاد [[عهدنامهٔ گلستان]] به پایان رسید که موجب واگذاری [[دربند (روسیه)|دربند]]، باکو، و شروان شد. پس از جنگ اول روس و ایران همراه با برادرش [[محمدعلی دولتشاه|محمدعلی میرزا]] به عثمانی حمله کرد اما ناگزیر به صلح شد. جنگ با [[عهدنامه ارزروم|معاهدهٔ ارزروم]] پایان یافت. صلح گلستان به حل‌وفصل نهایی منجر نشد. در مهٔ ۱۸۲۶ م ارتش روس [[میراک|میرک]] در [[خانات ایروان]] را اشغال کردند. در سپتامبر ۱۸۲۶ م، عباس میرزا از طریق شوشا به سمت گنجه پیشروی کرد؛ اما شکست شدیدی را متحمل شد. روس‌ها به آذربایجان نفوذ کرده و تبریز را در سوم ربیع‌الثانی ۱۲۴۳ ه.ق/۲۴ اکتبر ۱۸۲۷ م تسخیر کردند. به موجب شرایط [[معاهده ترکمانچای|معاهدهٔ ترکمانچای]]، تمام سرزمین‌های شمال ارس به روسیه واگذار شد. افزون بر اینها، غرامت ۲۰ میلیون روبلی به ایران تحمیل شد. محافل درباری در تهران او را به‌عنوان طرفدار روس به دیدهٔ مذمت نگریستند.
موقعیت نایب‌السلطنه پس از [[عهدنامهٔ ترکمانچای]] در برابر برادران رقیب بیش از پیش مورد تهدید واقع شد. خطرناک‌ترین مخالفان نایب‌السلطنه، برادرانش [[حسینعلی میرزا فرمانفرما]]، و [[حسنعلی میرزا|حسنعلی میرزا شجاع‌السلطنه]] بودند. شاه وی را فرستاد تا شورشی در [[یزد]] را متوقف کند و اتحاد بین حکمرانان فارس و کرمان را از بین ببرد. در پایان ماه مارس به یزد رفت تا خواهرزاده‌اش [[سیف‌الملوک میرزا]] را به حکومت بازگرداند. سپس به سوی کرمان پیشروی کرد و شجاع‌السلطنه را تحت‌الحفظ به تهران برگرداند؛ خسرومیرزا در کرمان به عنوان حکمران جدید نصب شد. در اول ربیع‌الاول ۱۲۴۷ ه.ق/ ۹ سپتامبر ۱۸۳۱ م، شاه او را حکمران خراسان معرفی کرد. او حکمرانی آذربایجان را حفظ کرد، درحالی‌که فرزند پنجم او، [[فریدون میرزا]]، به نمایندگی از او بود. عباس میرزا به سمت شرق رفت و در تابستان و پاییز سال ۱۸۳۲ م، سرزمین‌های شرق و شمال شرقِ مشهد، [[ولایت خبوشان|خبوشان]]، [[سرخس]] و [[تربت حیدریه]] را فتح کرد. در نگاه بیشتر ناظران عینی، لشکرکشی‌های خراسان تلاشی برای جبران شکست‌ها در آذربایجان با کسب پیروزی‌هایی بر دشمنان ضعیف‌تر بودند. عباس میرزا در ۱۰ جمادی‌الثانی ۱۲۴۹ ه.ق/۲۵ اکتبر ۱۸۳۳ م در چهل و چهار سالگی در مشهد درگذشت و در [[حرم امام رضا]] به خاک سپرده شد. مثل هر فرد قاجار، عباس میرزا دارای فرزندان متعددی شد. او بیست و هفت پسر و بیست و یک دختر از خود باقی گذاشت.
| |||