زرتشت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زَرتُشت''' یا '''زَردُشت''' یا '''اشوزَرتُشت'''، پیامبر [[ایران باستان]] بود؛ که [[مزدیسنا]] را بنیان گذاشت.<ref>فرهنگ فارسی،<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-دکتر" id="tool-.D8.AF.DA.A9.D8.AA.D8.B1" style="background-color: rgb(145, 145, 255);"> دکتر </span>محمد معین، جلد پنجم، اعلام ص ۶۴۸</ref> وی سراینده [[گاتاها]]، کهن‌ترین بخش [[اوستا]] است.<ref>[http://www.avesta.org/gathas.htm The Gathas ("Hymns") of Zarathushtra] {{نشان زبان|en|انگلیسی}}. بازدید در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱.</ref> زادگاه و زادروز وی به درستی روشن نیست، هرچند زمان زایش او ۶۰۰ تا ۱۲۰۰<ref name="iranicaonline.org">[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> پیش از [[میلاد مسیح]] گمان زده می‌شود و زادگاه وی را مرزبوم های گوناگونی مانند [[شهر ری]]،<ref>ابراهیم پورداوود، ص ۲۳</ref> [[آذربایجان]]،<ref>ابراهیم پورداوود، گات‌ها، ص ۲۳</ref> [[خوارزم]]،<ref>اسطورهٔ زندگی زردشت، ص ۲۲</ref> [[سیستان]]،<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/546704/Sistan Sistan - Britannica Online Encyclopedia]</ref> [[خراسان]]<ref>اسطورهٔ زندگی زردشت، ص ۲۳</ref><ref>M. Witzel, '' "The Home Of The Aryans" '', Festschrift J. Narten = Münchener Studien zur Sprachwissenschaft, Beihefte NF 19, Dettelbach: J.H. Röll 2000, 283-338. Also published online, at [[دانشگاه هاروارد|Harvard University]] ([http://www.people.fas.harvard.edu/~witzel/AryanHome.pdf LINK])</</ref> و [[آمل]]<ref>[https://archive.org/details/ShahrestanihaIEransahr Šahrestānīhā ī Ērānšahr، تورج دریایی، ص 25]</ref> برشمرده اند. آموزش‌های زرتشت بعدها و دیرتر با باورهای بومی ایرانیان آمیخته شد و مزدیسنای کنونی را پدیدآورد که نزدیک به پنج سده دین رسمی و داتی ایران نیز بوده‌است. نام زرتشت در فهرست یکصد نفره تن از مردمان کارساز در تاریخ و باستان که بدست مایکل هارت تنظیم و سامانمند شده‌است، جای دارد.<ref>{{نشان زبان|en|انگلیسی}}. بازدید در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱ [http://www.adherents.com/adh_influ.html Religious Affiliation of History's 100 Most Influential People]</ref> دین زرتشت امروزه درخورد ۲۰۰ هزار تن پیرو در [[ایران]]، [[هند]] و برخی جاهای دیگر [[جهان]] دارد.<ref>Zoroastrian Community Today [http://www.zoroastriancenter.org/community.html Approximately 200,000 Zoroastrians live across the globe] {{نشان زبان|en|انگلیسی}}. بازدید در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱.</ref>

مادر زرتشت [[دوغدو]] دختر «فری‌هیم‌رَوا» و پدر وی [[پوروشسب]] نام داشتند.<ref>'''''آبان یشت'''''، ۱۸؛<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-یسنای" id="tool-.DB.8C.D8.B3.D9.86.D8.A7.DB.8C" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> یسنای </span>۹ بند ۱۳۳۸۴</ref><ref>'''''وندیداد'''''، فرگرد ۱۹: ۴، ۶ و ۴۶۳۸۴</ref><ref>'''''پیامبر از یاد رفته'''''، (ضمیمه کتاب خراسان بزرگ مهد آیین زردشت، ص ۱۳۱)۳۸۴</ref><ref>مری بویس، '''''تاریخ کیش زرتشت'''''، ج ۱، ص ۳۸۴</ref> [[نام خانوادگی]] زرتشت [[اسپنتمان]] بود.<ref>'''''یسنا'''''، هات ۲۹، بند ۸</ref> حاصل ازدواج پوروشسپ و دوغدو پنج پسر بود که زرتشت سومین آن‌هاست.<ref>'''''گزیده‌های زادسپرم'''''، فصل ۹، بند ۳ به بعد</ref>

زرتشت مسئله نیکی و بدی را از دیدگاه فلسفی بدین صورت بیان می‌کند که خلقت جهان توسط خداوند انجام می‌یابد اما دو مینوی یا دو اصل وجود دارند که از خواص ذهن آدمی هستند. او می‌گوید این دو بنیاد زاده اندیشه آدمی هستند و هریک بر اندیشه و گفتار و کردار انسان اثرگذار هستند.<ref>راهنمای دین زرتشتی، ص ۳۸</ref> این دو گوهر در سرشت آدمی وجود دارند و قضاوت دربارهٔ خوب و بد از این دو گوهر غیرمادی سرچشمه می‌گیرد. این ثنویت و دوگانگی در اخلاق و منش آدمی در مذاهب و مکتب‌های فلسفی دیگر نیز وجود دارند، مانند نفس اعلی و نفس اماره، نفس انسانی و نفس بهیمی و همچنین نام‌های دیگر.<ref>اوستا، برگردان هفت هات از گاتاها، سرودهای زرتشت، تفسیر<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-یسنای" id="tool-.DB.8C.D8.B3.D9.86.D8.A7.DB.8C" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> یسنای </span>۳۰ بند ۳، ص ۱۷۵</ref>