[[زمان ظهور زرتشت|زمان پدیدارگشت زرتشت]]، با همه پژوهشهای دانشمندان پیشینقدیم و نوین،جدید، هنوز هم در پرده ای از تیرگی و ابهام است. برخی از مورخین سال زایشتولد زرتشت را در ۱۰۰۰ پیش از میلاد مسیح براوردتخمین کرده اندزدهاند. [[زادروز زرتشت]] در میانبین پژوهشگران و تاریخدانان موضوعی مورد بحث است. این تفاوت و دگرسانی از ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد است.<ref name="iranicaonline.org"/>
دربارهٔ زمان زندگانی زرتشت آنچنانآنقدر پژوهشتحقیق و کاوشبحث و گفتگو شدهاست که یادکردحتّی ازاشاره به رئوس آن نوشتارها نیز،مطالب، کتاب بزرگی را فراهم میکند.<ref>اسطورهٔ زندگی زرتشت، ص ۱۶</ref>
* [[اودوکسوس کنیدوسی]] که همزمان با [[افلاطون]] بودهاست، زمان ظهور زرتشت را ۶۰۰۰ سال قبل از افلاطون میداند.<ref>راهنمای دین زرتشتی، ص ۳</ref>
* جامعه [[ایرانیان زرتشتی]] زادروز زرتشت را روز خرداد از [[ماه فروردین]] برابر با ۶ فروردین<ref>بندهش - فرنبغ دادگی- ترجمه مهرداد بهار - [[انتشارات توس]]</ref> و در سال ۱۷۶۸ پیش از میلاد<ref>{{یادکرد|نویسنده=خورشیدیان |صفحه=ص ۱۷}}</ref> و تاریخ درگذشت او را ۵ دی ۱۶۹۱ پیش از میلاد<ref>{{یادکرد|نویسنده=خورشیدیان |صفحه=ص ۲۷}}</ref> گزینش و اگاهسازیتعیین کردهاست.
* بیشتر پژوهشگران هوادارطرفدار تاریخ و روزشمارگان کهن سنتی، زمان زرتشت را سده پنجم تا ششم پیش از میلاد در نگرنظر گرفتهاند.<ref>خراسان بزرگ مهد آیین زرتشت، ص ۶۹</ref> در کتاب [[بندهشن]] آمدهاست که زرتشت در سال ۲۵۸ سال پیش از سرنگونیانقراض [[شاهنشاهی هخامنشی]] به بعثت و برگزیدگی رسید. اما در [[ارداویرافنامه]]، بعثت و برگزیدگی زرتشت ۳۰۰ سال پیش از تازشحمله [[اسکندر]] برشمردهذکر میشود و براین پایه،بنابراین، چون اسکندر ۳۳۰ پیش از میلاد به [[ایران]] تاختهحمله است،کردهاست، [[تاریخ تولد]] و زادروز زرتشت در خوردحدود ۶۶۰ پیش از میلاد خواهد شد. همچنین برخی بعضی از پژوهشگرانمحققان دیگر از شباهت و همانندی نامی و اسمی بهرهاستفاده برده اند و ،کرده، گشتاسپ ([[ویشتاسپ (هخامنشی)|ویشتاسپ]]) پدر [[داریوش یکم]] هخامنشی را با [[گشتاسپ]] شاه کیانی یکی دانستهاند، ودر سرانجامنتیجه زمان زرتشت را درخوردحدود ۵ سده پیش از میلاد در نگرنظر گرفتهاند.<ref>خراسان بزرگ مهد آیین زرتشت، ص ۶۸</ref>
* امروزه بیشتر دانشمندان بر آنند که زردشت بین "۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰" سال پیش از میلاد میزیستهاست.<ref>شناخت اساطیر ایران، ص ۱۴</ref><ref>{{یادکرد |فصل=|کتاب=راهنمای مستند تخت جمشید|نویسنده = علیرضا شاهپور شهبازی|ترجمه=|ناشر =انتشارات سفیران و انتشارات فرهنگسرای میردشتی|شهر=تهران |کوشش=بنیاد پژوهشی پارسه-پاسارگاد |ویرایش= |صفحه=۱۸|سال=۱۳۸۴|شابک=964-91960-6-4}}</ref>
خط ۱۱۳:
== خاستگاه زرتشت ==
{{اصلی|خاستگاه زرتشت}}
با آنکه در مورد زادگاه زرتشت تاکنون پژوهش هایتحقیق گستردهای انجامصورت گرفته ولی هنوز نتیجه و برایندی استوار و قطعی به دست نیامدهاست.<ref name="مزداپرستی در ایران قدیم، ص ۱۷">مزداپرستی در ایران قدیم، ص ۱۷</ref> از گاتاها که تنها مآخذ واساسی بنراجع مایه بنیک و اساسی پیرامونبه زندگی زرتشت است، هیچگونه اطلاع و اگاهی روشنی، خواه در [[باب مولد]] و زادروز وی خواه دربارهٔ جایگاهمحل فراخوانش ویدعوت و جایگاه کردار ومنطقه عمل او، به دست نمیآید.<ref name="مزداپرستی در ایران قدیم، ص ۱۷"/> در چندین بخشقسمت از [[یشت]]ها در اوستا سرزمینمحل کردارفعالیت دینی زرتشت [[ایرانویج]] یادذکر شدهاست.<ref>پورداود، یشتها، جلد اول، ص ۳۸۵، ۲۸۳، ۶ و جلد دوم ص ۱۹۵</ref>
در منابع و بنمایه های زبان پهلوی ([[زبان پارسی میانه]]) و به دنبال آنها در کتابهای عربی و فارسی ایرانویج را با آذربایجان یکی شمردهاند. دانشمندان انتساب و رواداشت زرتشت را به آذربایجان، به انگیزخ هایدلایل فراوان پس زده و مردود میدانند که برجسته ترینمهمترین آنها انگیزهدلایل زبانی است. [[زبان اوستایی]] ک همانیعنی زبان کتاب اوستا زبانی است ازمتعلق انبه خاورشرق ایران است و در این کتاب هیچ نشانی از واژههایی که اصل و ریشه [[ماد]]ی یا [[زبان فارسی باستان|فارسی باستان]] داشته باشد، دیده نمیشود. امروزه بیشتر دانشمندان ایرانشناس ایرانویج را خوارزم بهشمار آورده و زادگاه زردشت را آنجا دانستهاند.<ref>اسطورهٔ زندگی زرتشت، ص ۲۱</ref><ref>تاریخ تاجیکان، غفوروف، ص ۶۹</ref>
[[پرونده:Raffael_071.jpg|بندانگشتی|270px|تصویری خیالی از زرتشت (در سمت چپ). نقاشی از [[رافائل]]، [[مکتب آتن]]، پیرامون ۱۵۱۰ میلادی.]]