حلوای سیاه اردبیل معجونی است که از جوانهٔ گندم و کرهٔ طبیعی تهیه میشود و بسیار مقوی و نیروزا میباشد.<ref>[http://www.tourismiran.ir/fa/souvenirInfo.aspx?ID=10 وب سایت رسمی گردشگری ایران<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
== نخستین مدارس ملی اردبیل ==
ثبت نام در مکتب خانه بدون اینکه همراه با تشریفات باشد صرفاً با ملاک توان کودک برای نشستن و تعلیم گرفتن همراه بودهاست.
[[بابا صفری]] نویسندهٔ کتاب «اردبیل در گذرگاه تاریخ» آورده که مکتب دار کودکان را از پنج سالگی میپذیرفته و همین که طفل میتوانسته بنشیند و آمادهٔ خواندن باشد میتوانسته در مکتب خانه برای یادگیری پذیرفته شود.
چهار دوره آموزشی با تنوع تدریس در مکتبخانههای اردبیل دورههای آموزشی به چهار بخش دورهٔ پیش از دبستان، دبستان، دورهٔ سوم و دورهٔ عالی تقسیمبندی شده بود.
دورهٔ پیش از دبستان مربوط به مکتب خانههایی با حضور آخوند باجیها بوده که آموزش اولیه به مانند مهد کودک را بر عهده داشتهاند. در این دوره کودکان تا اذان ظهر تحصیل میکردند.
در دورهٔ دبستان ملا و آخوندهای برجسته کودک را تعلیم میدادند و پس از آن مدرسه و آموزش عالی آغاز میشد. در این دوره نیز تحصیل از اذان صبح تا اذان مغرب با وقفه یک ساعته برای ناهار همراه بود. اما تفاوت دورههای آموزشی به مانند شیوهٔ آموزش فعلی در مواد درسی و به صورت پله به پله بودهاست.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.mehrnews.com/detail/News/2214806|عنوان = تاریخ مکتب خانهها در اردبیل، خبرگزاری مهر}}</ref>
ظهور طبقهٔ جدید منورالفکر در ایران منجر به ستیز سنت گرایان و روشنفکران جهت تأسیس مدارس گردید. تعطیل شدن مکتب خانهها که وسیلهٔ ارتباطی بین خانواده و روحانیت بود برشدت مخالفت با مدارس جدید میافزود. چرا که با تعطیلی مکتب خانهها، اولین مکان مؤثر در شکلدهی ذهنیت دینی دچار آسیب میگردید. از جمله افرادی که در اردبیل مانع بزرگی در جهت تأسیس مدارس نوین بود '''میرزا علی اکبر مجتهد''' بود. او مدارس نوین را اشکولا (برگرفته از واژه School به معنی مدرسه) میخواند به مردم عامی میگفت که تحصیل در چنین مدارسی سبب ترویج بابیگری میشود.
او به واسطهٔ داشتن قدرت و ثروت به کمک هوادارانش در تعطیلی مدارس نقش عمدهای ایفا نمودند. چرا که روشن شدن حقایق علوم زمان از جمله تحصیل کودکان به علوم جدید فیالمثل جغرافیا سبب بروز بابیگری میگردید. به واسطهٔ فشارهای بیش از حد او [[مخبرالسلطنه]] دستور داد موقتاً تدریس جغرافیا در مدارس نوین حذف گردد تا به نحوی موجب تعطیلی مدارس نگردد. کسروی معتقد است که میرزا علی اکبر زورش بیشتر بوده تا علمش.
به واسطهٔ اصرار بیش از حد مردم به تحصیل فرزندانشان در مدارس نوین، توسعهٔ این مدارس دراردبیل با استقبال مواجه گردید؛ که نمونهای از مدارس نوین به شرح ذیل است.<ref>کتاب از میرزا علی اکبر تا مروج-تالیف سعید معزی-انتشارات نورالثقلین-تاریخ ۱۳۸۵-صفحههای ۲۱-۲۳-۲۴-۲۵-۲۶-۳۵</ref>
{{وسط|
<gallery>
پرونده:Ar-madreseh.JPG| مدرسهٔ رشدیهٔ اردبیل
پرونده:Image0001.JPG|اعضا هیئت معارف اردبیل
پرونده:Image0002.JPG|مدرسهٔ تدین اردبیل
پرونده:Image0024.JPG|اعضا انجمن دبیرستان پهلوی اردبیل-۱۳۴۰ ه.ش
پرونده:Tadayyon School, Ardabil - 1935.jpg|مدرسه تدین در اردبیل، سال ۱۹۳۵م/ ۱۳۱۴ش؛ مدرسه تدین از نخستین مدارس تأسیس شده در قرن بیستم در اردبیل بهشمار میرود که در در سال ۱۹۱۷م/۱۲۹۶ش گشایش یافت.
</gallery>
}}
* '''[[مدرسه نصریه یا ادبیه]]<ref>کتاب اردبیل در گذرگاه تاریخ-مولف:بابا صفری-صفحه ۱۸۷ الی212 و کتاب آثار و ابنیهٔ تاریخی اردبیل-مولف:بیوک جامعی-صفحهٔ ۱۸۷</ref>'''
* مدرسهٔ جعفریه
* مدرسهٔ شرافت
* هیت نشر معارف
* مدرسهٔ رشدیه و روشن
* مدرسهٔ هدایت
* دبستان تدین
* مدرسهٔ صداقت
== روز ملی اردبیل ==
|