حیدرخان عمواوغلی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
منبع؟ برچسب: خنثی‌سازی |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:سیاستمداران حزب دموکرات (دوران مشروطه) |
||
خط ۵۶:
| پانویس =
}}
'''حیدرخان عمواوغلی''' (زاده ۱۲۵۹ خورشیدی – درگذشته ۵ آبان ۱۳۰۰) انقلابی ایرانی و از فعالان مؤثر [[جنبش مشروطه ایران]] و از رهبران [[حزب کمونیست ایران (دههٔ ۱۹۲۰)|حزب کمونیست ایران]]<ref name="A">حیدرخان عمواوغلی چکیده انقلاب. رحیم رضازاده ملک.</ref> بود. پس از به [[استبداد صغیر|توپ بستن مجلس]] حیدرخان عمواوغلی عده‌ای داوطلب فدایی را برای مبارزه با [[محمدعلی شاه]] و یاری مجاهدین [[تبریز]] روانه نمود و خود نیز به تبریز آمد.<ref name="A"
حیدرخان عمواوغلی در بسیاری از رویدادهای انقلابی مشروطیت دست داشت:<ref name="A"
* ترور [[امین السلطان]]، صدراعظم مظفرالدین شاه،
* شرکت در نقشه کشتن میرزا علی‌اصغرخان اتابک
خط ۶۴:
* سوءقصد به محمدعلی شاه
* کشتن [[شجاع نظام مرندی]] با بمب دست‌ساز.
* تأسیس [[حزب کمونیست ایران (دهه ۱۹۲۰)|حزب کمونیست ایران]]. حیدرخان عمواوغلی طی اولین کنگره خلق‌های شرق در ۱۸ شهریور ۱۲۹۹ ریاست کمیته مرکزی حزب کمونیست جدید را بر عهده داشت.<ref name="A"
حیدرخان پس از فتح تهران به فعالیت انقلابی خود ادامه داد. تا این‌که محل زندگی او شناسایی شد. به دستور [[یپرم‌خان]] او را تبعید کردند. حیدرخان به [[روسیه]] و از آن‌جا به [[فرانسه]] و [[سوئیس]] رفت و به همکاران [[لنین]] پیوست.
با شروع [[جنبش جنگل]] با آنان تماس گرفت و در اردیبهشت ۱۳۰۰ ه. ش، پس از مذاکرات طولانی، امضای توافق بر سر همکاری جدید با [[میرزا کوچک‌خان]] را امکان‌پذیر ساخت.<ref name="A"
== آغاز زندگی ==
{{جنبش مشروطه}}
حیدرخان عمواوغلی مشهور به حیدر برقی که نام اصلیش '''حیدرتاری ویردیوف افشار اورموی''' (خداداد) بود، در سال ۱۲۵۹ خورشیدی (۱۸۸۰ میلادی) در [[گیومری]]، [[امپراطوری روسیه]]<ref name=HaydarSheikholeslami>{{cite encyclopedia |last=Sheikholeslami |first=Alireza | title=HAYDAR KHAN ʿAMU-OḠLI| encyclopedia=Encyclopædia Iranica | accessdate=2011-10-30|url=http://www.iranicaonline.org/articles/haydar-khan-amu-ogli}}</ref> با اصالتی از [[ارومیه]]<ref name="B">نام آوران ارومیه - ۱۳۸۹ صفحهٔ ۲۴۸</ref> از پدری به نام علی اکبر افشار و مادری به نام زهرا خانم متولد شد.<ref name="B"
در کتاب شرح رجال ایران آمده‌است: «وی فرزند میرزا علی‌اکبر ارومیه‌ای بود، معلوم نیست از ارومیه به قفقاز رفته یا از سلماس به هر جهت، جد حیدرخان یعنی پدر میرزاعلی‌اکبر معروف به حاجی ملاعلی تاری ویردیوف بود، و در شهر ارمنی‌نشین الکساندروپل که یکی از ولایتهای صنفی ارمنستان بوده و بعدها در زمان تصرف امپراطوری عثمانی گمری و سرانجام در زمان حکومت اشتراکی شوروی به نام لنیناکال موسوم گشت، ساکن بوده‌است.»<ref>[http://www.iichs.org/magazine/sub.asp?id=648&theme=Orange&magNumber=73&magID=76&magIMG=coverpage73.jpg حیدرخان عمواوغلی یا حیدرخان تاری‌ویردیوف]</ref>
خط ۸۱:
== قفقاز ==
حیدر خان در آن شهر پس از اتمام تحصیلات ابتدائی در ایروان هم دبیرستان را با کسب مدال طلا به پایان رسانید و در عین حال با برخی از آثار انقلابی آشنا شد و ضمن اطلاع از مارکسیسم در ۱۸ سالگی وارد [[حزب سوسیال دموکرات]] شد. سپس در گرجستان به دانشگاه برق انیستیتوی پلی تکنیک وارد شد. حیدرخان می‌گوید از سن دوازده سالگی در روسیه سرش به امور سیاسی بازشده‌است.<ref name="C"
حیدرخان بعد از تحصیل با دیپلم مهندسی برق به [[باکو]] رفت و در جریان [[انقلاب ۱۹۰۷ روسیه]] قرار گرفت. وی به اتفاق کراسین که از انقلابیون معروف بود، ایستگاه برقی بر پا کرد، سپس در کارخانه متقال بافی، ماشینیست برق شد و سرانجام به سمت سرمکانیک در صنایع نفتی [[تقی اف]] به کار مشغول شد. در این هنگام حزب [[اجتماعیون]] به رهبری [[نریمان نریمانف]] در [[باکو]] تشکیل شد و حیدرخان به عضویت کمیته مرکزی این تشکیلات انتخاب شد.
خط ۱۶۸:
{{ترتیب‌پیش‌فرض:عمواوغلی، حیدرخان}}
[[رده:افراد ایرانی آذری‌تبار]]▼
[[رده:اعضای حزب کمونیست اتحاد شوروی]]
[[رده:افراد انقلاب مشروطه]]
▲[[رده:افراد ایرانی آذری‌تبار]]
[[رده:انقلابیون]]
[[رده:انقلابیون آذری‌تبار اهل ایران]]
سطر ۱۸۴ ⟵ ۱۸۵:
[[رده:زادگان ۱۸۸۰ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران آذری‌تبار اهل ایران]]
[[رده:سیاستمداران حزب دموکرات (دوران مشروطه)]]
[[رده:قاجاریان]]
[[رده:کمونیست‌های اهل ایران]]
| |||