گرینلند: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز «گرینلند» را محافظت کرد: خرابکاری گسترده ([ویرایش=تنها کاربران تأییدشده] (زمان سرآمدن ‏۲۶ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۱۲ (UTC)) [انتقال=تنها کاربران تأییدشده] (زمان سرآمدن ‏۲۶ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۱۲ (UTC)))
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱۳:
|country_code =
}}
 
'''گروئنلند''' یا '''گرینلند''' ({{به [[زبان انگلیسی]]: |Greenland)}} ({{به [[زبان گرینلندی]]:|Kalaallit کالالیتNunaat}} نونات؛{{آوا|kalaːɬit بهnunaːt}}، زبان(خوانده دانمارکیشود: گرونلندکالالیت ''نونات)؛ {{به گرینلندی|Grønland''}} [{{آوا|ˈgʀœnlanʔ}} (خوانده شود: گرونلند)؛ نام [[خودمختاری|ناحیه خودگردانی]] از [[دانمارک]] است. این سرزمین که در آب‌های [[اقیانوس منجمد شمالی]] واقع شده ومحلو محل سکونتزندگی حدود ۵۶ هزار نفر است،است. همچنین این کشور بعنوان [[فهرست کشورها بر پایه تراکم جمعیت|کم‌تراکم‌ترین منطقه جهان]] از لحاظ جمعیتی شناخته می‌شود.<ref name="Grønlands Statistik">[http://www.stat.gl/dialog/main.asp?lang=en&sc=BE&version=201501 "Grønlands Statistik"]. ''stat.gl''.</ref> جمعیت آن از سکنهٔ بومی (از تبار اسکیموها) و مهاجران دانمارکی تشکیل شده‌است. [[پایتخت]] آن به زبان [[کالاآلیت]]، [[نووک]] و به [[زبان دانمارکی]]، [[گودت‌هاب]] نام دارد. نام گروئنلند به معنی «سرزمین سبز» یا «سبزستان» است. گرینلند در [[ایران]] گروئنلند هم نامیده می‌شود که از تلفظ آن به [[زبان فرانسوی]] گرفته شده‌است.
گرینلند در ایران گروئنلند هم نامیده می‌شود که از تلفط آن به زبان فرانسوی گرفته شده‌است.
 
به‌جز چند نقطه محدود که محل سکونت اهالی گروئنلند است سایر مناطق این جزیره یخ‌زده و به‌طور کلی خالی از سکنه است. این سرزمین از نظر جغرافیایی در محیط قاره آمریکای شمالی واقع شده‌است اما از نظر سیاسی و فرهنگی با اروپا به ویژه کشورهای [[نروژ]] و [[دانمارک]] مراوده بیشتری دارد.
خط ۱۲۰:
== ریشه نام ==
نام گرونلند ریشه در زبان‌های اسکاندیناوی دارد. [[اساطیر ایسلند|حماسه‌های ایسلندی]] گزارش می‌دهند که شخصی نروژی‌تبار به نام [[اریک سرخ]] به خاطر جنایت از خاک [[ایسلند]] تبعید شد. او به همراه خانواده و بردگانش با قایق خاک [[ایسلند]] را ترک نمود و به جزیره‌ای دورتر در شمال غرب رسید؛ و آنجا را گرونلند به معنی سرزمین سبز نامید به این امید که این نام فریبندگی خاصی برای مهاجران تازه داشته و جمعیت بیشتری را برای مهاجرت به آن نقطه اغوا نماید.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.gutenberg.org/files/17946/17946-h/17946-h.htm |عنوان=EIRIK THE RED'S SAGA |تاریخ بازدید=۱۵ اوت ۲۰۱۱ |قالب= |زبان=انگلیسی}}</ref>
 
{{الگو:سیاست دانمارک}}
 
== تاریخ ==
سطر ۱۲۷ ⟵ ۱۲۹:
| publisher = National Museum of Denmark
| accessdate = 2 August 2013
}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Saillard J, Forster P, Lynnerup N, Bandelt HJ, Nørby S |year=2000|title= mtDNA variation among Greenland Eskimos: the edge of the Beringian expansion|journal= American Journal of Human Genetics|volume= 67|issue=3|pages= 718–726|pmid= 10924403|doi= 10.1086/303038|pmc=1287530}}</ref> گرینلند با وجود اینکه از اواسطمیانه [[هزاره سوم پیش از میلاد]] سابقه سکونت (البته نه به‌طور مداوم) داشته تا [[سده دهم۱۰ (میلادی)]] برای [[اروپا]]ئیان ناشناخته مانده بود تا اینکه گروهی [[وایکینگ]] [[نروژ]]ی که در راه [[ایسلند]] بودند راه خود را گم کرده و به کرانه‌های غیر مسکونی گرینلند رسیدند. نورس‌ها (وایکینگ‌های نروژی) در سده دهم در مناطق غیرمسکونی جنوب گرینلند سکونت یافتند و پس از آن، در قرن سیزدهم [[اینوئیت]]‌ها و در قرن پانزدهم سایر بومیان در این جزیره به‌طور دائمی مستقر شدند. سکونتگاه‌های نورس‌ها اما رفته‌رفته برچیده شد تا این‌که در اواخر سده پانزدهم دیگر از روستاهای نورس اثری در گرینلند باقی نماند. کمی پس از ترک گرینلند از سوی نورس‌ها، پرتغالی‌ها در سال ۱۴۹۹ به اکتشاف بخش‌های کوچکی از گرینلند روی آوردند و مدعی مالکیت کل جزیره گرینلند شدند. پرتغالی‌ها برای گرینلند نام «تِرا دو لاورادور» را استفاده می‌کردند.<ref>[http://www.heritage.nf.ca/articles/exploration/portuguese.php The Portuguese Explorers]. Heritage.nf.ca. Retrieved on 21 June 2016.</ref> در اوایل سده هیجدهم مردم اسکاندیناوی و گرینلند بار دیگر تماس پیدا کردند و [[دانمارک]] در سده هیجدهم میلادی پس از اختلافات با [[نروژ]] گرینلند را [[مستعمره]] خود ساخت.
}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Saillard J, Forster P, Lynnerup N, Bandelt HJ, Nørby S |year=2000|title= mtDNA variation among Greenland Eskimos: the edge of the Beringian expansion|journal= American Journal of Human Genetics|volume= 67|issue=3|pages= 718–726|pmid= 10924403|doi= 10.1086/303038|pmc=1287530}}</ref>
گرینلند با وجود اینکه از اواسط [[هزاره سوم پیش از میلاد]] سابقه سکونت (البته نه به‌طور مداوم) داشته تا سده دهم میلادی برای [[اروپا]]ئیان ناشناخته مانده بود تا اینکه گروهی [[وایکینگ]] [[نروژ]]ی که در راه [[ایسلند]] بودند راه خود را گم کرده و به کرانه‌های غیر مسکونی گرینلند رسیدند. نورس‌ها (وایکینگ‌های نروژی) در سده دهم در مناطق غیرمسکونی جنوب گرینلند سکونت یافتند و پس از آن، در قرن سیزدهم [[اینوئیت]]‌ها و در قرن پانزدهم سایر بومیان در این جزیره به‌طور دائمی مستقر شدند. سکونتگاه‌های نورس‌ها اما رفته‌رفته برچیده شد تا این‌که در اواخر سده پانزدهم دیگر از روستاهای نورس اثری در گرینلند باقی نماند. کمی پس از ترک گرینلند از سوی نورس‌ها، پرتغالی‌ها در سال ۱۴۹۹ به اکتشاف بخش‌های کوچکی از گرینلند روی آوردند و مدعی مالکیت کل جزیره گرینلند شدند. پرتغالی‌ها برای گرینلند نام «تِرا دو لاورادور» را استفاده می‌کردند.<ref>[http://www.heritage.nf.ca/articles/exploration/portuguese.php The Portuguese Explorers]. Heritage.nf.ca. Retrieved on 21 June 2016.</ref> در اوایل سده هیجدهم مردم اسکاندیناوی و گرینلند بار دیگر تماس پیدا کردند و [[دانمارک]] در سده هیجدهم میلادی پس از اختلافات با [[نروژ]] گرینلند را [[مستعمره]] خود ساخت.
 
== جغرافیا ==
سطر ۱۴۷ ⟵ ۱۴۸:
 
== مردم ==
[[پرونده:Reindeer carry rene.jpg|چپ|200px|بندانگشتی|[[شکارچی]] گرینلندی در حال حملجابجایی گوشت [[گوزن]].]]
جمعیت گرینلند ۵۶٬۳۰۹ نفر (برآورد سال [[۲۰۰۰ (میلادی)|۲۰۰۰]]) است که ۸۷ درصد آن بومی ([[اسکیمو]]های [[اینویت]]) و ۱۳ درصد بقیه بیشتر [[دانمارکی]]‌اند.
 
سطر ۱۵۵ ⟵ ۱۵۶:
== فرهنگ ==
[[پرونده:Greenland eastcoast.jpg|بندانگشتی|راست|ساحل جنوب‌شرقی گرینلند]]
[[پرونده:Franz Josef Fjord.3.jpg|بندانگشتی|چپ|270px|[[آبدره|آبدرهٔ]] [[فراننتس یوزف]] در گرینلند، که شماری [[یخکوه]] نیز در آن دیده می‌شود.]]
 
واژهٔ «''اِکومیتسولیورنِک''» در [[زبان گرینلندی]] به‌معنی «''آفریدن چیزهای شگفت‌انگیز''» است و می‌توان آن را هم‌ارز واژهٔ پارسیِ ''[[هنر]]'' دانست. هنر مردم بومی گرینلند، ملهم از حیات وحش و طبیعت سخت و منجمد این سرزمین است و به باورهای سنتی مردم مربوط می‌شود.
سطر ۱۶۴ ⟵ ۱۶۵:
 
== اقتصاد ==
[[پرونده:Sisimiut.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|نمایی از یکی از شهرهای گرینلند در سال ۱۹۸۰ میلادی.]]
 
مرکز زمین‌شناسی [[ایالات متحده آمریکا]] در سال ۲۰۰۸ میلادی از [[ذخایر]] [[نفت]] و [[گاز]] فراوان گرینلند پرده برداشت. به‌تدریج اکتشاف‌های دیگری برای یافتن [[ذخایر معدنی]] مختلف انجام و مشخص شد که گرینلند، کانسارهای زیادی از [[سنگ‌آهن]]، [[مس]]، [[روی]]، [[سرب]]، [[اورانیوم]]، [[فلورید]]، [[طلا]]، یاقوت و عناصر نادر خاکی (مورد استفاده در برخی صنایع مانند تولید تلفن همراه، پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی) دارد. کشف این منابع باعث شد که تمام احزاب سیاسی اصلی گرینلند، به اتفاق آرا از توسعه صنعت معدن این کشور حمایت کنند اما مطرح شدن موضوعاتی مانند این‌که فعالیت‌های معدنی منجر به افزایش دمای قطب و ذوب شدن ذخایر یخ و [[یخچال‌های طبیعی]] این کشور می‌شود، باعث شد که وحدت عقیده شهروندان گرینلند از بین برود. توسعه معادن گرینلند بر افزایش دمای زمین خواهد افزود و نهادهای بین‌المللی و سیاستگذاران زیست‌محیطی برای اطمینان یافتن از اینکه میانگین دمای کره زمین در سطح مطلوب ۲ درجه باقی می‌ماند، بر فعالیت‌های معدنکاری گرینلند نظارت خواهند داشت.<ref>نیکوئی، مهدی: [http://www.smtnews.ir/mine/mines-international/14147-جنگ-سیاسی-بر-سر-معادن-گرینلند.html جنگ سیاسی بر سر معادن گرینلند]. در: گسترش صنعت. ۲۱ مهر ۱۳۹۴.</ref>
سطر ۱۷۷ ⟵ ۱۷۸:
 
منطقه بزرگ «پارک ملی شمال خاوری گرینلند» جزء استان‌های این کشور به‌شمار نمی‌آید.
 
 
== پیشنهاد برای خرید ==
 
ایالات متحده آمریکا تا به امروز سه بار پیشنهاد برای خرید گرینلند داده است، بار اول در سال ۱۸۷۶ و بار دوم پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۶ و به تازگی در ماه اوت ۲۰۱۹ هم [[دونالد ترامپ]] رئیس جمهور ایالات متحده با مشاورین کاخ سفید راجع به خرید این جزیرهٔ بزرگ مشورت نموده است.<ref>وب‌سایت یورونیوز [https://fa.euronews.com/2019/08/16/not-for-sale-danish-mps-ridicule-idea-of-trump-buying-greenland واکنش دانمارک به ایدهٔ ترامپ دربارهٔ خرید گرینلند]</ref><ref>وب‌سایت رادیو فردا [https://www.radiofarda.com/a/30113098.html تجارت می‌کنیم، اما فروشی نیستیم]</ref>
 
== توضیحات ==
{{notelist}}
 
{{== پانویس|۲}} ==
{{پانویس|۲}}
 
== منابع ==
{{ویکی‌سفر}}
{{ویکی‌انبار-رده|Greenland}}
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.greenland.com/content/english/tourist وبگاه ملی جهان‌گردی گرینلند] به زبان‌های انگلیسی، دانمارکی و آلمانی.
 
* [http://www.bbc.com/persian/world-features-49382312 چرا ترامپ می‌خواهد گرینلند را بخرد؟ آیا این کار شدنی است؟]
{{Template group
{{پانویس|۲}}
{{|title = موضوعات مرتبط با گرینلند}}
|list =
{{شهرها و روستاهای گرینلند}}
{{الگو:موضوعات شمالگانگرینلند}}
{{استان‌های دانمارک}}
{{الگو:شهرها و روستاهای گرینلند}}
{{کشورهای نوردیک}}
{{الگو:استان‌های دانمارک}}
{{کشورهای آمریکای شمالی}}
{{الگو:کشورهای قاره آمریکانوردیک}}
{{الگو:کشورهای آمریکای شمالی}}
{{قلمروهای دور کشورهای اروپایی}}
{{الگو:کشورهای قاره آمریکا}}
{{عصرهای یخبندان}}
{{الگو:قلمروهای دور کشورهای اروپایی}}
{{نوسان‌های اقلیمی}}
{{الگو:عصرهای یخبندان}}
{{اکتشاف قطبی}}
{{الگو:نوسان‌های اقلیمی}}
{{موضوعات شمالگان}}
{{الگو:اکتشاف قطبی}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{الگو:موضوعات شمالگان}}
{{سیاست دانمارک}}
{{الگو:داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{مناطق آمریکای شمالی}}
{{الگو:مناطق قطبیآمریکای شمالی}}
{{الگو:مناطق قطبی}}
{{الگو:یکاهای پول آمریکا}}
}}
 
[[رده:گرینلند]]
[[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۷۹ (میلادی)]]