ویکی‌پدیا

خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
اصلاح ارقام/ تمیز کاری متن
خط ۲:
{{دیگر کاربردها}}
{{خدا}}
'''خدا''' (به عربی: '''الله''': به معنی مالک و صاحب)، قدرتی برتر و بدون ماهیت قابل تعریف، بر مبنای مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://wikifeqh.ir/%D8%AE%D8%AF%D8%A7 |عنوان=مقاله ی خدا | ناشر =دانشنامه حوزوی ویکی فقه |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹ }}</ref> در این ادیان، خدا به عنوان آفریننده و آغازگر جهان هستی عنوان شده است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://fa.wikishia.net/view/%D8%AE%D8%AF%D8%A7 |عنوان=مقاله ی خدا | ناشر =دانشنامه ی ویکی شیعه |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹ }}</ref> در دین‌های [[دوگانه‌انگاری|دوگانه‌انگار]] همچون آیین [[زرتشت]]، قدرت برتر به دو نوع یکی سرچشمه خوبی‌ها و دیگری خاستگاه بدی‌ها تقسیم می شود، هرچند نام خدا برای قدرتی که سرچشمهٔ خوبی‌ها پنداشته می‌شود، به‌کار می‌رود.
در میان [[دین ابراهیمی|ادیان]] و عقیده‌های گوناگون انسان‌ها، باور به موجودی برتر به نام '''خدا'''، حضور دارد که خالق جهان هستی موجودیست که در هر جهان می‌توان با او سخن گفت.
 
در باور دسته دیگری از دین‌ها از جمله [[بوداگرایی]]، [[هندوگرایی]] و دین‌های منقرض شده‌ای مانند [[دوازده ایزد المپ‌نشین|مذهب المپی]] خدایان زیادی وجود دارند. این خدایان یا ایزدان، معمولاً [[قدرت مطلق|قادر مطلق]] نیستند و نمادهای جنبه‌های گوناگون جهان برتر و [[ماوراءالطبیعه]] هستند. به این‌گونه دین‌ها، دین‌های [[چندخدایی|چندخدا]] گفته می‌شود. در باور [[صوفی‌گرایی|صوفی‌گرایان]]، موجود برتر یعنی خدا، (که صوفیان آن را «[[حق]]» می‌نامند) موجودی است که به هیچ‌یک از صفاتی که در جهان ما یا در ذهن ما حضور دارند، منسوب نیست. گروه دیگری (از جمله عده‌ای از صوفیان) به [[همه‌خدایی]] باور دارند. همهٔ خداباوران یا به‌دیگر سخن، گروندگان به مفهوم وحدت وجود، کل همین جهان را برابر با خدا می‌دانند. گروه دیگری نیز به [[خدافراگیردانی]] (Pantheism) باور دارند. خدا ـ فراگیر ـ دانی شکلی از خداپرستی است که معتقد است خدا دربر گیرنده جهان است ولی برابر با جهان نیست. یعنی جهان ما بخشی از خداست.
در دین‌های [[یکتاپرستی|یکتاپرست]] جهان، مفهوم خدا، به یک موجود برتر ـ که آفریننده جهان هستی دانسته می‌شود ـ اطلاق می‌گردد؛ از جمله، دین‌های یکتاپرست می‌توان به [[دین‌های ابراهیمی]] (مسیحیت، یهودیت و اسلام). در این دسته از ادیان صفات گوناگونی به موجودیت خدا نسبت داده می‌شود؛ از جمله، قدرت مطلق، علم، مهربانی، جباریت، خشم، جاودانگی، آمرزندگی، فرزانگی و غیره. این بینش مذهبی بر این باور است که خداوند جدای از این [[جهان]] وجود دارد و جهان و انسان را آفریده‌است.
 
به کسانی که به آفریننده و موجودی برتر باور ندارند [[ناخداباور]] (آتئیست) گفته می‌شود. به کسانی که در مورد وجود یا عدم وجود آفریننده و موجودی برتر اطمینان ندارند، [[ندانم‌گرایی|ندانم گرا]] (آگنوستیک) گفته می‌شود.▼
در دین‌های [[دوگانه‌انگاری|دوگانه‌انگار]] همچون آیین [[زرتشت]]، دو موجود برتر و آفریننده در نظر گرفته می‌شود یکی سرچشمه خوبی‌ها و دیگری خاستگاه بدی‌ها، هرچند نام خدا برای موجودی که سرچشمهٔ خوبی‌ها پنداشته می‌شود، به‌کار می‌رود.
[[پرونده:Naqsh_i_Rustam._Investiture_d'Ardashir_1.jpg|بندانگشتی|[[اهورا مزدا]] (تصویر در سمت راست، با تاج بالا) به [[اردشیر بابکان]] (سمت چپ) حلقه پادشاهی را ارائه می‌دهد. ([[نقش رستم]]، قرن ۳ میلادی)]]▼
 
در باور دسته دیگری از دین‌ها از جمله [[بوداگرایی]]، [[هندوگرایی]] و دین‌های منقرض شده‌ای مانند [[دوازده ایزد المپ‌نشین|مذهب المپی]] خدایان زیادی وجود دارند. این خدایان یا ایزدان معمولاً [[قدرت مطلق|قادر مطلق]] نیستند و نمادهای جنبه‌های گوناگون جهان برتر و [[ماوراءالطبیعه]] هستند. به این‌گونه دین‌ها، دین‌های [[چندخدایی|چندخدا]] گفته می‌شود.
 
در باور [[صوفی‌گرایی|صوفی‌گرایان]]، موجود برتر یعنی خدا، (که صوفیان آن را «[[حق]]» می‌نامند) موجودی است که به هیچ‌یک از صفاتی که در جهان ما یا در ذهن ما حضور دارند، منسوب نیست.
 
گروه دیگری (از جمله عده‌ای از صوفیان) به [[همه‌خدایی]] باور دارند. همهٔ خداباوران یا به‌دیگر سخن، گروندگان به مفهوم وحدت وجود، کل همین جهان را برابر با خدا می‌دانند.
 
گروه دیگری نیز به [[خدافراگیردانی]] (Pantheism) باور دارند.
خدا ـ فراگیر ـ دانی شکلی از خداپرستی است که معتقد است خدا دربر گیرنده جهان است ولی برابر با جهان نیست. یعنی جهان ما بخشی از خداست.
 
به کسانی که به آفریننده و موجودی برتر باور ندارند [[ناخداباور]] (آتئیست) گفته می‌شود.
 
▲به کسانی که در مورد وجود یا عدم وجود آفریننده و موجودی برتر اطمینان ندارند، [[ندانم‌گرایی|ندانم گرا]] (آگنوستیک) گفته می‌شود.
 
== توضیح بیشتر ==
▲[[پرونده:Naqsh_i_Rustam._Investiture_d'Ardashir_1.jpg|بندانگشتی|[[اهورا مزدا]] (تصویر در سمت راست، با تاج بالا) به [[اردشیر بابکان]] (سمت چپ) حلقه پادشاهی را ارائه می‌دهد. ([[نقش رستم]]، قرن ۳ میلادی)]]
'''خُدا''' نام اطلاق شده در [[فارسی]] به وجود آفریدگار [[جهان]]؛ اما متمایز از آن، در نظام‌های [[ایمان]]ی است، خواه این خدا به‌صورت یکتا در [[یکتاپرستی]] مطرح باشد، یا به‌صورت [[ایزدبانو]] ای در کنار دیگر خدایان که در [[چندخدایی]] طرح می‌شود. همچنین چه ارتباطش را با جهان حفظ نموده باشد و چه در امورات آن دخالت نکند.<ref>Swinburne, R.G. "God" in Honderich, Ted. (ed)The Oxford Companion to Philosophy, Oxford University Press, 1995.</ref>
خدا متداول‌ترین واژه‌ای است که به آفریدگار [[فراطبیعی]] ناظر جهان اطلاق شده‌است. [[کلام|متکلمان]] ویژگی‌های گوناگونی را به [[مفاهیم از خدا|مفاهیم متعدد خدا]] نسبت داده‌اند. از معمول‌ترین این ویژگی‌ها می‌توان به [[علم مطلق]]، [[قدرت مطلق]]، حضور در همه‌جا در آن واحد، خیر اعلی بودن، بسیط بودن و [[واجب الوجود|وجود داشتن ضروری]] اشاره نمود. همچنین خدا به‌عنوان وجودی [[تجرد (الهیات)|مجرد]] و [[شخصی وار]]؛ مرجع تام [[تعهد اخلاقی]] و بزرگ‌ترین موجود قابل تصور، تلقی شده‌است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/خدا»