فایدروس: تفاوت میان نسخه‌ها

 

== خلاصه مکالمه ==

 

 

خلاصه آنکه جز روح هیچ چیزی نیست که جنبشش از خودش باشد لذا ازلی و ابدی است. روح دارای سه جزء است جزء خردمند، جزء شجاعت، جزء میل‌کننده. آیا همهٔ اجزای روح فنا نا پذیر است؟ اگر وقتی جزء خردمند روح به بدن می‌پیوندد آن دو جزء دیگر به او ملحق می‌شوند در این صورت آن دو جزء دیگر فنا ناپذیر نخواهد بود. فقط جزء خردمند روح است که مرگ ناپذیر است. افلاطون چگونگی ارتباط اجزای روح به یکدیگر را با تمثیل ارابه روح بیان می‌کند. جزء خردمند روح [[ارابه ران]] است و دو جزء دیگر دو اسبی که یکی آرام، خویشتندارو شرمگین است و دیگری سرکش و چموش. همهٔ ارابه‌ها به حرکت در می‌آیند تا از گنبد آسمان بیرون روند ولی فقط ارابه‌هایی که پشت سر [[زئوس]] به حرکت درآمده بودند توانستند از گنبد آسمان عبور کنند و حقایق و ایده‌ها را آن چنان‌که هستند ببینند این گروه دیگر به زیر گنبد بر نمی‌گردند و بقیهٔ ارابه‌ها چون اسب چموششان آن هارا به سمت زمین می‌کشد و به زمین میل دارد لذا نه تنها نتوانستند از گنبد عبور کنند فقط گاه گاهی سر از گنبد بیرون انداختند و و لحظه‌ای ایده‌ها را دیدند و دوباره به سوی زمین برگشتند و در درون کالبدهایی قرار گرفتند. چگونگی قرار گرفتن آن‌ها در کالبد بستگی به این دارد که چه مقدار از ایده‌ها را دیده باشند. «از میان ارواحی که به دیدار حقیقت نائل آمده‌اند، گروهی کوچک که بیش از دیگران توفیق تماشا یافته‌اند در تن کسانی جای می‌گیرند که دوستدار دانش و جویندگان زیبایی خواهند شد یا کمر به خدمت فرشتگان دانش و هنر خواهند بست و خدمتگزاران عشق خواهند گردید. روحی که از حیث توفیق تماشای حقیقت در مرتبهٔ دوم قرار دارد یا در تن پهلوانی جنگاور جای می‌گزیند یا در کالبد پادشاهی که موافق قانون سلطنت می‌کند. ارواحی که در مرتبهٔ سومند در تن سیاستمداران و بازرگانان یا کسانی که بنحو ی از انحاء با پول سروکار داند در می‌آیند و آنانکه در پایهٔ چهارمند تن‌های ورزشکاران و پزشکان را می‌گزینند و ارواحی که در پایهٔ پنجمند در تن‌های کاهنان و غیبگویان در می‌آیند و آنان که در مرتبهٔ ششمند در تن‌های شاعران و مقلدان، و ارواحی که در مرتبهٔ هفتمند در تن‌های پیشه وران و کشاورزان، و ارواحی که در مرتبهٔ هشتمند در تن‌های [[سوفسطائیان|سوفیست‌ها]] و مردم فریبان و ارواحی که در مرتبهٔ نهم قرار دارند در تن‌های فرمانروایان مستبد لانه می‌گیرند.»

[[پرونده:Codex_Clarkianus_Phaedrus.png|بندانگشتی|چپ|نسخه‌ای از فایدروس، نوشته شده به سال ۸۹۵ بعد از میلاد.]]

 

فایدروس می‌گوید گفتاری که در ستایش عاشقان پرداختی بسیار زیبا بود؛ و هرگز لوسیاس نمی‌تواند با تو رقابت کند. سقراط می‌گوید نخست باید ببینیم نوشتهٔ خوب کدام است و نوشتهٔ بد کدام؟ نخستین شرط سخن گفتن این است که گوینده ماهیت و موضوع سخن را نیک بشناسد. فایدروس می‌گوید بعضی می‌گویند گوینده لازم نییست موضوع و ماهیت سخن را بداند بلکه باید ببیند مردم در بارهٔ آن چگونه می‌اندیشند و همان را در خطابه‌ای شیوا و بلیغ بیان کند چون «فقط از این راه می‌توان مردمان را با خود موافق ساخت نه از راه حقیقت گویی.» سقراط می‌گوید سخنوری هنر نیست بلکه فن است و در ادامه از فایدروس می‌خواهد که خطابهٔ لوسیاس را مورد بررسی قرار دهند و از همان چند سطر اول آن ایراد می‌گیرد که لوسیاس مطلبی را که باید در پایان خطابه بیاورد در اول آن آورده‌است. لوسیاس چون حقیقت را نمی‌شناسد و تنها در پی پندارو عقیده‌است لذا سخنوری مایهٔ رسوایی خواهد شد نه هنر او. «هر خطابه و گفتار چون موجود زنده‌ای است که سرو تن و پا، و به عبارت دیگر آغازو میان و پایانی دارد و از این رو اجزاء آن باید چنان بهم پیوسته باشند که با یکدیگر و با تمام خطابه سازگار باشند.» پس از آن سقراط می‌گوید وقتی در بارهٔ چیزی می‌خواهیم سخن بگوییم یا بیندیشیم باید دو [[اصل جمع]] و تقسیم را رعایت کنیم. «اصل نخست این است که سخنور جزئیات کثیر و پراکنده را یکجا و با هم ببیند و بدین سان به صورتی واحد برسد تا هرگاه که دربارهٔ موضوعی سخن می‌گوید نخست موضوع سخن خویش را تعریف کند و بر شنونده روشن سازد که در بارهٔ چه چیزی سخن خواهد گفت.» «اصل دوم این است که صورت واحد را به نحو درست به اجزای طبیعی آن تقسیم کند» افلاطون کسانی را که از این هنر بهره وراند اهل دیالکتیک می‌نامد. سقراط می‌گوید من دوستدار کسی هستم که بتواند در واحد جزئیات کثیر را ببیند و در جزئیات کثیر و پراکنده صورت واحد را. در مقابل اهل دیالکتیک سخنور قرار دارد افلاطون اکثر سخنوران معاصر خود را نام می‌برد و هنر هر یک را بیان می‌کند البته با این کار نمی‌خواهد استادان هنر سخنوری را تحقیر کند بلکه هر کدام را در جایگاه حقیقی و واقعی خود قرار می‌دهد و از آن‌ها [[اعادهٔ حیثیت]] می‌کند و در مجموع آن‌ها را کسانی می‌داند که با مقدمات بلاغت سر و کار دارند ولی از هنر دیالکتیک [[بی بهره]] هستند.