|
'''عِدِّه''' در فقه اسلامی مدت زمانی است که [[زن]] پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از [[ازدواج]] خودداری کند. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج (مرگ همسر یا [[طلاق]] یا فسخ نکاح)، نوع ازدواج (دائم یا [[متعه|موقت]]) و شرایط باروری زن یا [[بارداری]] او متغیر است. فلسفهٔ وضع عده جلوگیری از اختلاط نسل و احترام به رابطهٔ زناشویی سابق است.<ref>ص ۱۰۳</ref>
در صورتی که زن در هنگام عده با مردی ازدواج کند ازدواج آنان باطل است و در صورت آگاهی از حکم عده ازدواج آن مرد و زن با یکدیگر برای همیشه [[حرام]] است. همچنین شوهر در هنگام عده [[طلاق رجعی]] حق دارد از طلاق [[رجوع]] کند. بطور کلی در صورتیعدهِٔ طلاق رجعی حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به یکدیگر همچنان برقرار است؛<ref>بند ۲ ماده ۸ [[قانون امور حسبی ایران]] (مصوب ۱۳۱۹): زوجه که در عدهٔ طلاق رجعی است در حکم زوجه است.»</ref> مثلاً شوهر باید به زن [[نفقه]] بدهد، در صورت مرگ یکی دیگری از او [[ارث]] می‌برد و در صورتی که در زمان عده طلاق رجعی [[رابطهٔ جنسی]] خارج از چارچوب ازدواج با مردیشخصی از جنس مخالف برقرار کندکنند به [[حد (کیفر)|حد]] [[زنای محصنه]] یعنی [[سنگسار]] محکوم خواهدخواهند شد.<ref>ماده ۸۵ [[قانون مجازات اسلامی ایران]] (مصوب ۱۳۷۰): «طلاق رجعی قبل از سپری شدن ایام عده، مرد یا زن را از احصان خارج نمی‌کند ولی طلاق بائن آن‌ها را از احصان خارج می‌‌نماید.»</ref>
== عده طلاق ==
عده طلاق و فسخ نکاح در ازدواج دائم سه بار [[قاعدگی]] است. زن پس از سومین پاک شدن از قاعدگی از عده خارج می‌شود. عده زنزنی [[یائسه]]که قاعده نمی‌شود ولی به سن یائسگی نرسیده ۳ ماه است.<ref>فقهای اگرمتأخر زن[[شیعه]] باسن شوهریائسگی را در زمانزنان ازدواج[[قریش]]ی رابطه۶۰ جنسیسالگی نداشته،و پسدر ازدیگر طلاقزنان عده۵۰ نداردسالگی می‌دانند. ر.ک: >ص ۱۰۶</ref> زن یائسه، زنی که با شوهرش رابطه جنسی نداشته<ref>در صورت داشتن [[آمیزش جنسی از عقب]] نگهداشتن عده لازم نیست. [http://saanei.org/?view=01,02,09,2925,0 احکام عده - سئوال ۸۶۷] استفتاءات [[آیت‌الله صانعی]]</ref> و زن نابالغ، حتی اگر با شوهرش آمیزش جنسی داشته، پس از طلاق عده ندارند.<ref>رساله توضیح‌المسائل [[آیت‌الله صانعی]]. [http://saanei.org/?view=01,02,09,2925,0 عده طلاق، مسئله ۸۵۶]{{سخ}}رساله توضیح‌المسائل [[آیت‌الله خویی]]، مسئله ۲۵۱۹</ref>
== عده وفات ==
عده وفاتمرگ شوهر چهار ماه و ۱۰ روز است. در طول این مدت [[آرایش]] برای زن ممنوع است و وی باید سوگوار مرگ همسرش باشد.<ref>[http://www2.irib.ir/amouzesh/j/poudman_hoghogh/page33.htm خانواده در اسلام و ايرانایران: عده] پودمان حقوق خانواده، [[شبکه آموزش سیمای جمهوری اسلامی ایران]]</ref>
== عده زن باردار==
عده [[بارداری|زن حامله]] چه در ازدواج دائم و چه در متعهموقت و چه در طلاق یا فسخ یا مرگ همسر تا زمان [[زایمان]] است. تنها در مورد مرگ همسر اگر مدت زمان باقیمانده تا زایمان کمتر از ۴ ماه و ۱۰ روز باشد زن باید تا پایان ۴ ماه و ۱۰ روز عده را نگهدارد. در صورت سقط شدن بچه قبل از زایمان هم عده در هنگام مرگ فرزند به پایان می‌رسد.<ref>[http://www.najaf.org/persian/book/2/t15.html مساله ۱۲۲۲] رساله توضیح‌المسائل [[آیت‌الله سیستانی]]</ref>
== عده منتعهنکاح منقطع ==
در [[متعه]] (صیغه یا ازدواج موقت)]] عده پایان مدت نکاح، فسخ یا بذل مدت دو بار قاعدگی و پاک شدن است. در زنان یائسه این مدت ۴۵ روز است. اما عده وفات همسر در نکاح منقطع ۴ ماه و ۱۰ روز است.
== نام ==
عده یا عدت در لغت به معنی شمار و جماعت و گروه است و از ''العدة'' [[عربی]] گرفته شده که از ریشه ''عَدَّ'' به معنی شمردن می‌آید. از نظر دستوری مصدر سماعی است و در اصطلاح [[فقه]] به مدتی گفته می‌شود که زن باید برای ازدواج مجدد صبر کند. «عده گرفتن» [[کنایه]] از خانه‌نشینی و «عدهٔ غم» به معنای دوران اندوه و افسردگی است. «عده‌دار بکر» هم کنایه از خم [[شراب]] و شرابی است که هنوز از آن نخورده‌اند:<ref>[http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=%D8%B9%D8%AF%D8%AA سرواژهٔ عدت] [[لغت‌نامهٔ دهخدا]]</ref>
{{شعر}}
{{ب|آن عده‌دار بکر طلب کن که روح او|آبستنی به مریم عذرا برافکند}}
{{پایان شعر}}
::::::::::::::::::::::::[[خاقانی]]
{{شعر}}
{{ب|صاحب حالت شدن حله تن دوختن|خارج عادت شدن عدهٔ غم داشتن}}
{{پایان شعر}}
::::::::::::::::::::::::[[خاقانی]]
== پانویس ==
| 