'''نقالی ایرانی''' یا '''افسانه‌گویی ایرانی''' کهن‌ترین شکل بازگویی [[افسانه‌های ایرانی|افسانه‌ها]] در [[ایران]] است و از مدت‌ها پیش نقش مهمی در [[جامعه]] دارد. نقال کسی است که نقل حماسی می‌گوید و مضمون نقلهایشنقل‌هایش بیشتر پیرامون داستان شاهان و [[فهرست پهلوانان ایرانی شاهنامه|پهلوانان ایران زمین]] است.<ref>[http://www.gordafarid.net/Default,fa-IR,Gordafarid,Content,Document,Name,Naqali,TabID,108.aspx نقالی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
== نقال ==
نقال [[شعر]] یا نثرها را با حرکات و اشارات و گاهی به همراه [[موسیقی]] و توصیف کتیبه‌ها و نقاشی‌ها بازگو می‌کند. نقال به استعداد قابل توجهی برای حفظ اشعار و متنها و هم‌چنین توانایی بداهه‌گویی و مهارت سخنرانی نیاز دارد. لباس نقال، لباسی ساده‌است و گاهی به همراه کلاه باستانی یا کتهایکت‌های زرهی در طول اجرای برنامه برای بازگو کردن صحنه‌های نبرد است.
نقال به عنوان نگهبان فرهنگ عامیانه، [[حماسی|داستانهای حماسی]] و قومی و موسیقی فولکلور [[ایران]] شناخته می‌شود. نقالهانقال‌ها پیش‌تر در [[قهوه‌خانه|قهوه‌خانه‌ها]] و مکانهایمکان‌های تاریخی مانند [[کاروانسرا|کاروانسراها]] به اجرا برنامه می‌پرداختند. امروزه با کاهش محبوبیت قهوه‌خانه‌ها و از بین رفتن کاروانسراها و به وجود آمدن اشکال جدید سرگرمی و کم کاری عرصه فرهنگ در ایران هواداران این [[هنر ایرانی|هنر دراماتیک ایرانی]] به تدریج رو به کاهش است.<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&USL=00535 UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
در عصر رونق قهوه خانه از اوایل قرن یازدهم تا نخستین دهه های قرن چهاردهم شمار بزرگی از نقالان به این نهاد روی آوردند و آن را پایگاه نقالی و شاهنامه خوانی کرندکردند. در این دوره قهوه خانه نهاد فعالی در انتقال فرهنگ و ادب کهن ملی و مذهبی ایران به توده مردم بی سواد یا کم سواد به شمار می رفتمی‌رفت و در آموزش آداب زندگی گذشتگان اخلاق و منش پهلوانان و جوانمردان به افرادی که به قهوه خانه می رفتندمی‌رفتند نقش مهمی داشت. نقالان را بر حسب نوع داستان هاییداستان‌هایی که می گفتندمی‌گفتند چیرگی و تسلطشانتسلط‌شان به نقالی به سه دسته تقسیم کردند.
نخست شاهنامه خوانان یا نقالانی که فقط به نقل داستان هایداستان‌های حماسی شاهنامه می پرداختندمی‌پرداختند دوم نقالانی که در نقل داستان هایداستان‌های تاریخی و افسانه ایافسانه‌ای مانند اسکندر نامهاسکندرنامه مهارت داشتند و سوم مذهبی خوانانی که داستان ها یداستان‌های دینی مذهبی مانندحمزه نامهمانندحمزه‌نامه و حیدرحیدرنامه نامه می خواندندمی‌خواندند. هر قصه گوقصه‌گو در نقل قصه شیوه بیان خود را داشت. چست و چالاک بودن در بیان درک مجلس نقل و دریافت میزان ذوق و رغبت مردم آراستن نظم به نثر برای ملال انگیز نشدن نقل خواندن شعر با آهنگ و آواز شرح بیت هایبیت‌های دشوار یادنامه سراینده شعر فاتحه خواندن و تکبیر گفتن نکاتی بود که نقال باید آن را رعایت می کردمی‌کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نقال و نقالی - www.naqqal.ir|نشانی=https://naqqal.ir/%d9%86%d9%82%d8%a7%d9%84-%d9%88-%d9%86%d9%82%d8%a7%d9%84%db%8c/|وبگاه=نقال|تاریخ=2019-05-27|بازبینی=2019-07-08|کد زبان=fa-IR|نویسنده=}}</ref>
