|
|lc11=phv|ld11= پهلوانی|نقشه=
}}
'''فارسی''' یا '''پارسی''' یکی از [[زبان‌های هندواروپایی|زبان‌های هندواروپائی]] در شاخهٔ [[زبان‌های ایرانی]] جنوب غربی استغربی‌ست که در کشورهای [[ایران]]، [[افغانستان]]،<ref>{{یادکرد وب |url=https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html |title=CIA - The World Factbook<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۴ اکتبر ۲۰۰۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061003233514/https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html |archivedate=۳ اکتبر ۲۰۰۶ |dead-url=yes}}</ref> [[تاجیکستان]]<ref>[https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ti.html CIA - The World Factbook<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> و [[ازبکستان]]<ref>{{یادکرد وب |url=https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/uz.html |title=CIA - The World Factbook<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۴ اکتبر ۲۰۰۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070508224435/https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/uz.html |archivedate=۸ مه ۲۰۰۷ |dead-url=yes}}</ref> به آن سخن می‌گویند. فارسی [[زبان رسمی]] کشورهای ایران و تاجیکستان و افغانستان است. زبان رسمی کشور [[هندوستان]] نیز تا پیش از ورود [[امپراتوری بریتانیا|استعمار انگلیس]]، فارسی بود.<ref>به گونه‌ای که در سرود ملی کشور [[پاکستان]] (که زمانی بخشی از هندوستان بود) همهٔ واژه‌های آن (مگر یک واژه)، فارسی است.</ref>
[[پرونده:Farsi Symbols Parsi.png|بندانگشتی|155x155پیکسل|فا، fa: نماد <span lang="fa" dir="rtl">زبان</span> فارسی]]
زبان فارسی را '''پارسی''' نیز می‌گویند. زبان فارسی در افغانستان به‌طور رسمی '''دری''' و در تاجیکستان '''تاجیکی''' خوانده شده‌استشده است.<ref>زبان فارسی در افغانستان بوسیله تاجیک‌ها و دیگر اقوام فارسی‌زبان و پشتو زبان‌ها «فارسی» / «پارسی» خوانده می‌شود و «دری» واژه‌ای است که بوسیله حکومت کاربرد دارد. (دانشنامه ایرانیکا، "v. Languages ","AFGHANISTAN"، زبان: انگلیسی، بازیابی در ۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۰)</ref>
در سال [[۱۸۷۲ (میلادی)|۱۸۷۲]] در نشست ادیبان و [[زبان‌شناس]]ان اروپاییاروپائی در [[برلین]]، زبان‌های [[زبان یونانی|یونانی]]، [[فارسی]]، [[زبان لاتین|لاتین]] و [[سانسکریت]] به عنوان [[زبان‌های کلاسیک جهان]] برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یکم، باستانی باشد، دوم، ادبیات پرباری داشته باشد و سوم در واپسین هزارههزارهٔ زندگانی خود دگرگونی‌های اندکی کرده باشد.<ref name=ToolAutoGenRef1>[[روزنامه همشهری]]. ۲۶/۶/۱۳۸۷</ref>
فارسی از دیدگاه شمار و گوناگونی [[ضرب‌المثل]]ها در میان سه زبان نخست جهان استجهانست.<ref name=ToolAutoGenRef3>رحماندوست، مصطفی، فوت کوزه‌گری: مثل‌های فارسی و داستان‌های آن، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم: ۱۳۸۷، پیشگفتار. شابک: ۹۷۸۹۶۴۳۸۵۸۱۲۴</ref>
با آمدن واژگان از [[زبان عربی]] (و زبان‌های دیگری مانند یونانی، آرامی، [[زبان ترکی|ترکی]] و غیره) به زبان فارسی، این زبان از نظر شمار واژه‌ها یکی از غنی‌ترین و پرمایه‌ترین زبان‌ها شده‌استشده است. در کمتر زبانی فرهنگ واژگانی چون [[لغتنامه دهخدا|دهخدا]] (در ۱۸ جلد) یا [[فرهنگ سخن]] (در ۸ جلد) دیده می‌شود.<ref name=ToolAutoGenRef20>دانشگاه تکزاس: [http://sites.la.utexas.edu/persian_online_resources/history-of-the-language/new-persian/ زبان فارسی نو]، بازدید: دسامبر ۲۰۱۱.</ref>
زبان فارسی از زبان کهن ترکهن‌تر [[فارسی میانه|پارسی میانه]] (یا پهلوی) و آن نیز خود از [[فارسی باستان|پارسی باستان]] سرچشمه گرفته‌استگرفته است. این دو زبان کهنزبانِ ترکهن‌تر برخاسته از ناحیهٔناحیه و مرزبوم تاریخی و باستانی پارس در نزدیک استان امروزی فارس در جنوب ایران هستند. فارسیپارسی میانه به‌عنوان گویش رسمی در زمان [[ساسانیان]] در دیگر سرزمین‌های ایرانی گسترش بسیاری یافت به گونه‌ای که در خراسان بزرگ جایگزین زبان‌های [[زبان پارتی|پارتی]] و [[زبان بلخی|بلخی]] شد و بخش‌های بزرگی از [[زبان خوارزمی|خوارزمی‌زبانان]] و [[زبان سغدی|سغدی‌زبانان]] نیز فارسی‌زبان شدند.<ref name=ToolAutoGenRef6>Lazard, Gilbert: DARĪ. in: Encyclopaedia Iranica, Vol. VII, Fasc. 1, pp. 34-35</ref> گویشی از فارسیپارسی میانه که با گذشت زمان و دیرتر فارسی دری نام گرفت پس از اسلام به عنوان گویش استاندارد نوشتاری در [[خراسان بزرگ|خراسان]] پا گرفت و این بار با گسترش به سوی غرب به ناحیه و مرزبوم پارس و دیگر نقاط و بوم‌های ایران بازگشت.
بر پایهٔ نتایج و برایندهایبرآیندهای سرشماری سال ۱۳۷۵ دربارهٔ ترکیب و چیدمان قومی و تباری مردم ایران، جمعیت و امارآمار پارسی‌زبان‌ها نزدیک ۷۳ تا ۷۵ درصد و امارآمار ایران است. آمار سرشماری سال ۱۳۷۵ نشان می‌دهد که ۸۲ تا ۸۳ درصد مردم فارسی سخن می‌گویند و ۸۶ درصد از آن‌ها تنها فارسی را می‌دانند.<ref>[http://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=91بنیاد پژوهش‌های سیاسی ایران]</ref>
فارسی، زبان نخست ۲۰ میلیون تَن در افغانستان، ۵ میلیون تَن در تاجیکستان،<ref name=ToolAutoGenRef2>۸۰٪ از جمعیت و امار ۷ میلیونی این کشور: [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html منبع]</ref> و در ازبکستان حدود ۷ میلیون تَن است.<ref name=ToolAutoGenRef11>Carlson, "Uzbekistan: Ethnic Composition and Discriminations", Harvard University, August 2003</ref><ref name="Uzbekistan, Central Asian Survey 1996">The Tajiks of Uzbekistan, Central Asian Survey (1996), 15(2), 213-216</ref> زبان فارسی گویشورانی نیز در [[هند]] و [[پاکستان]] دارد (نگاه: [[زبان فارسی در شبه‌قاره هندوستان]]). با توجه و رویکرد به رسمی بودن زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان و چیرگی گویشوران دیگر زبان‌ها بدان به عنوان زبان دوم روی هم‌رفته می‌توان شمار فارسی‌گویان جهان را نزدیک ۱۱۰ میلیون تن برآورد کرد.<ref name=ToolAutoGenRef13/> زبان فارسی نهمین زبان پرکاربرد در محتوا و درونمایه وب و بالاتر از [[عربی]] و [[زبان‌های ترکی|ترکی]] و سایر زبان‌های خاورمیانه است.<ref name=ToolAutoGenRef14>{{یادکرد وب|پیوند=http://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all/| عنوان=Usage of content languages for websites|ناشر=W3Techs|زبان=en|کد زبان=en|تاریخ بازبینی=28 August 2014}}</ref>
| 