اسکیزوفرنی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۷:
[[پرونده:Cloth embroidered by a schizophrenia sufferer.jpg|بندانگشتی|لباس [[گلدوزی]] شده توسط یک مبتلا به اسکیزوفرنی]]
'''روانگسیختگی'''،<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=روانگسیختگی | بیگانه=schizophrenia | بیگانه در فارسی=اسکیزوفرنی/شیزوفرنی |زبان=انگلیسی | حوزه=روان‌شناسی | دفتر=نهم | بخش=فارسی | سرواژه=روانگسیختگی}}</ref> '''اسکیزوفرنی''' یا '''شیزوفرنی''' {{به انگلیسی|Schizophrenia}} که بیشتر روانپزشکان و روانشناسان به آن سرطان خاموش نیز می‌گویند یک [[بیماری روانی]] شایع است که نبود توانایی در اندیشیدن، عاطفهٔ ضعیف، انجام [[نابهنجاری|رفتارهای نامعقول]] و ناتوانی در درک [[واقعیت]] از ویژگی‌های بارز آن است.<ref>"Schizophrenia" Concise Medical Dictionary. [[انتشارات دانشگاه آکسفورد]]، 2010. Oxford Reference Online.[http://www.maastrichtuniversity.nl/web/Library/AboutTheLibrary.htm Maastricht University Library] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120614062252/http://www.maastrichtuniversity.nl/web/Library/AboutTheLibrary.htm |date=۱۴ ژوئن ۲۰۱۲}}. 29 June 2010 [http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t60.e9060 prepaid subscription only]</ref> منظور از ناتوانی در درک واقعیت، توهمات مغزی فرد بیمار
اسکیزوفرنی یک [[بیماری روانی]] است که با نابهنجاری [[نابهنجاری|رفتاری]]، پریشان گویی و کاهش توانایی درک [[واقعیت]] نمایان می‌شود.<ref name="WHO2015">{{Cite web|title=Schizophrenia Fact sheet N°397|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|website=WHO|accessdate=3 February 2016|date=September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161018051507/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|archivedate=18 October 2016}}</ref> نشانه‌های دیگر ممکن است [[هذیان|باورهای نادرست]]، آشفتگی اندیشه، [[توهمات شنیداری|شنیدن صداهایی که وجود ندارند]]، کاهش تعامل اجتماعی و بیان عاطفی و [[بی‌انگیزگی|عدم انگیزه]] باشد. افراد دچار به اسکیزوفرنی اغلب دارای مشکلات [[بهداشت روانی|بهداشت روان]] دیگری مانند [[اختلال اضطراب|اضطراب]]، [[اختلال افسردگی عمده|افسردگی]] یا [[اختلال سوءمصرف مواد|اختلالات مصرف مواد هستند]].<ref name="Sim_et_al_2006">{{Cite journal|vauthors=Buckley PF, Miller BJ, Lehrer DS, Castle DJ|date=March 2009|title=Psychiatric comorbidities and schizophrenia|journal=Schizophrenia Bulletin|volume=35|issue=2|pages=383–402|doi=10.1093/schbul/sbn135|pmc=2659306|pmid=19011234}}</ref> علائم معمولاً به تدریج بروز می‌یابد، در بزرگسالی شروع می‌شود و در بسیاری موارد هرگز برطرف نمی‌شود.<ref name="NIH2016">{{Cite web|title=Schizophrenia|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/index.shtml|website=National Institute of Mental Health|accessdate=3 February 2016|date=January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161125145206/https://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/index.shtml|archivedate=25 November 2016}}</ref><ref name="DSM5pg101">{{Cite book|last=American Psychiatric Association|title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|publisher=American Psychiatric Publishing|location=Arlington|isbn=978-0-89042-555-8|pages=101–05|edition=5th|year=2013}}</ref>
دلایل اسکیزوفرنی شامل عوامل محیطی و [[وراثت|ژنتیکی]] است.<ref name="Lancet2016">{{Cite journal|vauthors=Owen MJ, Sawa A, Mortensen PB|date=July 2016|title=Schizophrenia|journal=Lancet|volume=388|issue=10039|pages=86–97|doi=10.1016/S0140-6736(15)01121-6|pmc=4940219|pmid=26777917}}</ref> عوامل محیطی احتمالی شامل پرورش در یک شهر، استفاده از [[ماری‌جوآنا|حشیش]] در دوران نوجوانی، برخی عفونتها، سن والدین فرد و تغذیه نامناسب در دوران بارداری است.<ref name="Parakh2013">{{Cite journal|vauthors=Parakh P, Basu D|date=August 2013|title=Cannabis and psychosis: have we found the missing links?|journal=Asian Journal of Psychiatry|type=Review|volume=6|issue=4|pages=281–7|doi=10.1016/j.ajp.2013.03.012|pmid=23810133|quote=Cannabis acts as a component cause of psychosis, that is, it increases the risk of psychosis in people with certain genetic or environmental vulnerabilities, though by itself, it is neither a sufficient nor a necessary cause of psychosis.}}</ref> عوامل ژنتیکی شامل انواع مختلف ژنتیکی رایج و نادر است.<ref name="KavanaghTansey2014">{{Cite journal|vauthors=Kavanagh DH, Tansey KE, O'Donovan MC, Owen MJ|date=February 2015|title=Schizophrenia genetics: emerging themes for a complex disorder|journal=Molecular Psychiatry|volume=20|issue=1|pages=72–6|doi=10.1038/mp.2014.148|pmid=25385368}}</ref> تشخیص مبتنی بر رفتار مشاهده شده، تجارب و گزارشهای مربوط به سایر افراد آشنا با فرد است. در هنگام تشخیص، [[فرهنگ]] فرد نیز باید در نظر گرفته شود. از سال ۲۰۱۳، هیچ آزمون عینی وجود ندارد.<ref name="DSM5pg101">{{Cite book|last=American Psychiatric Association|title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|publisher=American Psychiatric Publishing|location=Arlington|isbn=978-0-89042-555-8|pages=101–05|edition=5th|year=2013}}</ref> اسکیزوفرنی به معنای «شخصیت شکافته» یا [[اختلال تجزیه هویت|اختلال تجزیه هویت نیست]]، شرایطی که اغلب با آن در ادراک عامه اشتباه گرفته می‌شود.<ref name="BMJ07">{{Cite journal|vauthors=Picchioni MM, Murray RM|date=July 2007|title=Schizophrenia|journal=BMJ|volume=335|issue=7610|pages=91–5|doi=10.1136/bmj.39227.616447.BE|pmc=1914490|pmid=17626963}}</ref>
پایه اصلی درمان، [[داروهای ضد روانپریشی|داروهای ضد روانپریشی به]] همراه [[روان‌درمانی|مشاوره]]، آموزش شغلی و توانبخشی اجتماعی است.<ref name="WHO2015">{{Cite web|title=Schizophrenia Fact sheet N°397|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|website=WHO|accessdate=3 February 2016|date=September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161018051507/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|archivedate=18 October 2016}}</ref><ref name="Lancet2016">{{Cite journal|vauthors=Owen MJ, Sawa A, Mortensen PB|date=July 2016|title=Schizophrenia|journal=Lancet|volume=388|issue=10039|pages=86–97|doi=10.1016/S0140-6736(15)01121-6|pmc=4940219|pmid=26777917}}</ref> هنوز روشن نیست که داروهای ضد روان پریشی معمول یا غیر معمول بهتر هستند.<ref name="Kane2010">{{Cite journal|vauthors=Kane JM, Correll CU|year=2010|title=Pharmacologic treatment of schizophrenia|journal=Dialogues in Clinical Neuroscience|volume=12|issue=3|pages=345–57|pmc=3085113|pmid=20954430}}</ref> در کسانی که با سایر داروهای ضد روانپزشکی بهبود نمی‌یابند، ممکن است [[کلوزاپین]] تجویز شود. در شرایط جدی تر که خطر برای خود شخص و دیگران وجود دارد، ممکن است [[روانپزشکی اضطراری|بستری شدن در بیمارستان]] لازم باشد، اگرچه اقامت در بیمارستان در حال حاضر کوتاه‌تر و کمتر از گذشته‌است.<ref name="BeckerKilian2006">{{Cite journal|vauthors=Becker T, Kilian R|year=2006|title=Psychiatric services for people with severe mental illness across western Europe: what can be generalized from current knowledge about differences in provision, costs and outcomes of mental health care?|journal=Acta Psychiatrica Scandinavica. Supplementum|volume=113|issue=429|pages=9–16|doi=10.1111/j.1600-0447.2005.00711.x|pmid=16445476}}</ref>
حدود ۰٫۳ تا 0.7 of از مردم در طول زندگی خود تحت تأثیر اسکیزوفرنی قرار دارند.<ref name="Lancet09">{{Cite journal|vauthors=van Os J, Kapur S|date=August 2009|title=Schizophrenia|url=http://xa.yimg.com/kq/groups/19525360/611943554/name/Schizophrenia+-+The+Lancet.pdf|journal=Lancet|volume=374|issue=9690|pages=635–45|doi=10.1016/S0140-6736(09)60995-8|pmid=19700006|archive-url=https://web.archive.org/web/20130623065810/http://xa.yimg.com/kq/groups/19525360/611943554/name/Schizophrenia+-+The+Lancet.pdf|archive-date=23 June 2013|access-date=23 December 2011}}</ref> در سال ۲۰۱۳، حدود ۲۳٫۶ میلیون مورد در سطح جهان وجود داشته‌است.<ref name="GBD2015">{{Cite journal|vauthors=((Global Burden of Disease Study 2013 Collaborators))|date=August 2015|title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013|journal=Lancet|volume=386|issue=9995|pages=743–800|doi=10.1016/S0140-6736(15)60692-4|pmc=4561509|pmid=26063472}}</ref> مردان بیشتر مبتلا می‌شوند و سن شروع آن در مردان به‌طور متوسط زودتر از زنان است.<ref name="WHO2015">{{Cite web|title=Schizophrenia Fact sheet N°397|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|website=WHO|accessdate=3 February 2016|date=September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161018051507/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en/|archivedate=18 October 2016}}</ref> حدود ۲۰٪ از افراد سرانجام خوب عمل می‌کنند و تعداد معدودی نیز کاملاً بهبود می‌یابند.<ref name="DSM5pg101">{{Cite book|last=American Psychiatric Association|title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|publisher=American Psychiatric Publishing|location=Arlington|isbn=978-0-89042-555-8|pages=101–05|edition=5th|year=2013}}</ref> حدود ۵۰٪ دچار نقص مادام العمر هستند.<ref name="Law2015">{{Cite book|last=Lawrence|first=Ryan E.|last2=First|first2=Michael B.|last3=Lieberman|first3=Jeffrey A.|chapter=Chapter 48: Schizophrenia and Other Psychoses|editor-last=Tasman|title=Psychiatry|edition=fourth|date=2015|pages=798, 816, 819|doi=10.1002/9781118753378.ch48|publisher=John Wiley & Sons, Ltd|isbn=978-1-118-84547-9}}</ref> مشکلات اجتماعی مانند بیکاری طولانی مدت، فقر و [[بی‌خانمانی|بی خانمانی]] شایع است.<ref>{{Cite journal|vauthors=Foster A, Gable J, Buckley J|date=September 2012|title=Homelessness in schizophrenia|journal=The Psychiatric Clinics of North America|volume=35|issue=3|pages=717–34|doi=10.1016/j.psc.2012.06.010|pmid=22929875}}</ref> متوسط [[امید به زندگی]] افراد مبتلا به این اختلال ۱۰–۲۵ سال کمتر از جمعیت عمومی است.<ref name="Lauren2012">{{Cite journal|vauthors=Laursen TM, Munk-Olsen T, Vestergaard M|date=March 2012|title=Life expectancy and cardiovascular mortality in persons with schizophrenia|journal=Current Opinion in Psychiatry|volume=25|issue=2|pages=83–8|doi=10.1097/YCO.0b013e32835035ca|pmid=22249081}}</ref> این پیامد افزایش مشکلات سلامت جسمی و میزان [[خودکشی]] بالاتر (حدود ۵٪) است.<ref name="Jop2010">{{Cite journal|vauthors=Hor K, Taylor M|date=November 2010|title=Suicide and schizophrenia: a systematic review of rates and risk factors|journal=Journal of Psychopharmacology|volume=24|issue=4 Suppl|pages=81–90|doi=10.1177/1359786810385490|pmc=2951591|pmid=20923923}}</ref> در سال ۲۰۱۵، تخمین زده می‌شود ۱۷۰۰۰ نفر در سراسر جهان در اثر رفتاری که مربوط به اسکیزوفرنی یا ناشی از آن است جان خود را از دست داده‌اند.<ref name="GDB2015">{{Cite journal|last=GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators|date=October 2016|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|doi=10.1016/s0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903|pmid=27733281}}</ref>
روانگسیختگی وخیم‌ترین و شدیدترین بیماری روان‌شناختی است و معمولاً خود را به گونه ای از توهمات شنیداری، [[توهم]]های [[پارانویا|جنون آمیز]] یا عجیب و غریب، یا تکلم و تفکر آشفته نشان می‌دهد، و با اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی قابل توجهی همراه است و فرد را از همه جوانب زندگی عقب می‌اندازد. آغاز نشانه‌ها و علائم معمولاً در دوران نوجوانی رخ می‌دهد، بدین معنی که نوجوانی سن ابتلا به اسکیزوفرنی است که با یک [[شیوع]] در طول زندگی جهانی در حدود ۰٫۳–۰٫۷٪.<ref name="Lancet09"/> تشخیص بر اساس مشاهدهٔ رفتار و تجارب گزارش‌شدهٔ بیمار است. روانپزشکان و روانشناسان آن را نوعی [[جنون]] می‌دانند. به باور بسیاری از رواندرمانگران فرد مبتلا به اسکیزوفرنی دارای هذیان‌ها و توهمات بسیاری از جمله توهم‌های شنیداری و دیداری است. توهم کاپگراس نمونه ای بارز از توهمات فرد روانگسیخته است.
<!--Para2:Cause-->
| |||