امپراتوری مقدس روم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی
تصحیح متن
خط ۴:
[[وتسلار]] (از ۱۶۸۹)<br> و چندین پایتخت دیگر|national_motto=|common_languages=[[لاتین]] (اداری/دینی/<wbr>تشریفاتی)<br>''و زبان‌های پرشمار دیگر''|religion=[[کاتولیک رومی]] (۸۰۰–۱۸۰۶)<br>[[لوتریانیسم]] (۱۵۵۵–۱۸۰۶)<br>[[کالوینیسم]] (۱۶۴۸–۱۸۰۶)<br><br>|currency=|demonym=|legislature=[[دیت امپراتوری]]|leader1=[[شارلمانی]]|leader2=[[اتوی یکم]] <small>(نخستین)</small>|leader3=[[فرانسیس دوم]] <small>(واپسین)</small>|year_leader1=۸۰۰–۸۱۴|year_leader2=۹۶۲–۹۷۳|year_leader3=۱۷۹۲–۱۸۰۶|title_leader=[[امپراتور]]}}'''امپراتوری مقدس روم''' (لاتین: ''Sacrum Imperium Romanum''؛ آلمانی: ''Heiliges Römisches Reich'') مجموعه‌ای از قلمروهای چند ملیتی بود که از اوایل قرون وسطی تا انقراضش در سال ۱۸۰۶ در جریان جنگ‌های ناپلئونی، بر بخش‌هایی از اروپای غربی و مرکزی فرمان راند.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 15 February 2014.</ref> این امپراتوری از قلمروهای مختلف مانند پادشاهی‌ها و شاهزاده‌نشین‌ها تشکیل شده بود که بزرگ‌ترین آن‌ها پس از ۹۶۲، پادشاهی آلمان بود. این امپراتوری شامل چندین پادشاهی کوچک و بزرگ‌ دیگر نظیر پادشاهی بوهمیا، پادشاهی ایتالیا، پادشاهی بورگاندی نیز می‌شد.<ref>James Bryce, The Holy Roman Empire (The MacMillan Company, 1913), [https://books.google.com/books?id=O8cQAAAAYAAJ&pg=PA183 p. 183].</ref><ref name="Whaley2">Joachim Whaley, Germany and the Holy Roman Empire: Volume I: Maximilian I to the Peace of Westphalia, 1493–1648 (2012), [https://books.google.com/books?id=QXdPzWXCphkC&lpg=PP1&pg=PA17 pp.&nbsp;17–20].</ref><ref name="Johnson2">Lonnie R. Johnson, ''Central Europe: Enemies, Neighbors, Friends'' (1996), Oxford University Press, [https://books.google.com/books?id=e_m13Hk3AFEC&pg=PA23 p. 23].</ref>
 
در بیست و پنجم دسامبر ۸۰۰ میلادی، پاپ لئوی سوم پادشاه فرانک‌ها، شارلمانی، را «امپراتور» نامید و تاج بر سر او گذاشت. بدین ترتیب، پس از سه قرن از سقوط امپراتوری روم غربی، این عنوان در غرب اروپا مجددامجدداً اعحیااحیا شد. پس از شارلمانی به صورت جسته و گریخته چندین نفر خود را امپراتور خواندند تا اینکه در سال ۹۶۲، اتوی یکم به عنوان امپراتور تاج بر سر نهاد و خود را وارث شارلمانی نامید.<ref>{{citation|author=Norman F. Cantor|title=Civilization of the Middle Ages|year=1993|pages=212–215}}</ref> پس از آن، به مدت هشت قرن و تا انقراض این امپراتوری، جانشینان او خود را امپراتور خواندند.<ref name="Gascoigne">{{cite web|author=Bamber Gascoigne|url=http://www.historyworld.net/wrldhis/plaintexthistories.asp?historyid=aa35|title=History of the Holy Roman Empire|website=HistoryWorld}}</ref><ref>Norman Davies, A History of Europe (Oxford, 1996), pp.&nbsp;316–317.</ref><ref>While Charlemagne and his successors assumed variations of the title ''emperor'', none termed themselves ''Roman emperor'' until Otto II in 983. [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire/10156/Nature-of-the-empire Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 15 February 2014.</ref> در میان تاریخ‌نگاران، در رابطه با آغاز امپراتوری اختلاف است. برخی تاج‌گذاری شارلمانی را به عنوان آغاز امپراتوری در نظر می‌گیرند<ref name="Bryce">Bryce, [https://books.google.com/books?id=O8cQAAAAYAAJ&pg=PA1 pp.&nbsp;2–3]</ref><ref>{{cite book|last=Heer|first=Friedrich|title=The Holy Roman Empire|publisher=Frederick A. Praeger|location=New York|year=1967|pages=1–8|isbn=978-0-297-17672-5}}</ref>، درحالی که سایرین اتوی یکم را بنیان‌گذار امپراتوری مقدس روم می‌دانند.<ref>Davies, pp. 317, 1246.</ref><ref>Martin Arbage, "Otto I", in [https://books.google.com/books?id=E2CTAgAAQBAJ ''Medieval Italy: An Encyclopedia''], Volume 2 (Routledge, 2004), p. 810: "Otto can be considered the first ruler of the Holy Roman empire, though that term was not used until the twelfth century."</ref>
 
عنوان ''امپراتوری مقدس روم'' تا قرن سیزدهم برای اشاره به این امپراتوری به کار نمی‌رفت، با این حال از آغاز امپراتوری، فرمانروای این دولت خود را جانشین امپراتوران باستانی روم غربی می‌دانست.<ref name="Whaley2"/> امپراتورِ مقدس روم معمولامعمولاً و به صورت سنتی به وسیله انتخابات برگزیده می‌شد، گرچه معمولامعمولاً خاندان‌های سلطنتی و سلسله‌های پادشاهی این انتخابات را تحت کنترل خود داشتند. [[امرای انتخابگر|شاهزادگان انتخابگرِ آلمانی]] - شاهزادگانی که بر شاهزاده‌نشین‌های درون امپراتوری فرمان می‌راندند و برای انتخاب امپراتور حق رایرأی داشتند - معمولامعمولاً یکی از خودشان را به عنوان «پادشاه رومیان» انتخاب می‌کردند و در برخی موارد، امپراتور تاج خود را از دست پاپ دریافت می‌کرد. با این حال پس از قرن شانزدهم این سنت ادامه پیدا نکرد.
 
امپراتوری مقدس روم هرگز نتوانست به یک ثبات سیاسی و قدرتِ مرکزی مقتدر دست پیدا کند. در عوض، امپراتوری توسط صدها زیرواحد سیاسی مختلف اداره می‌شد: پادشاهی‌ها، شاهزاده‌نشین‌ها، دوک‌نشین‌ها، شاهزاده-اسقف‌نشین‌ها، شهرهای آزاد و موارد دیگر.<ref name="Johnson2"/><ref>[http://www.heraldica.org/topics/national/hre.htm The Holy Roman Empire], Heraldica.org.</ref> قدرت امپراتورِ مقدس روم محدود بود و درحالی که شاهزادگان، لردها، شهرهای آزاد و سایرین به خود را دست‌نشانده امپراتور می‌خواندند، درون مرزهای قلمروی خود که بخشی از امپراتوری مقدس روم بود، تا حد بسیار زیادی مستقل عمل می‌کردند.
خط ۲۵:
با بزرگ‌ترین وسعت خود این امپراتوری از کشورهای [[آلمان]]، [[اتریش]]، [[اسلوونی]]، [[سوئیس]]، [[لیختن‌اشتاین]]، [[بلژیک]]، [[هلند]]، [[لوکزامبورگ]]، [[جمهوری چک]]، شرق [[فرانسه]]، شمال [[ایتالیا]] و غرب [[لهستان]] کنونی تشکیل شده بود. به این ترتیب در این امپراتوری به غیر از زبان آلمانی (و لهجه‌های آن) بسیاری [[زبان‌های اسلاوی]] و دیگر زبان‌ها صحبت و نوشته می‌شد. زبان لاتین در آن دوران نقش زبان دین و مذهب را بازی می‌کرد.
 
از لحاظ سیستماتیک این امپراتوری دارای مجلس (آلمانی: ''Reichstag'')، دادگاه عالی (''Reichskammergericht'')، شورای دربار (''Reichshofrat'') و در زمان جنگ یک ارتش تدارک دیده، ولی فاقد دولت ویاو یا حتی پایتخت به معنای واقعی بود. بعد از [[صلح وستفالی]] سال [[۱۶۴۸ (میلادی)|۱۶۴۸]] که به پایان [[جنگ سی‌ساله]] (جنگ داخلیِ دو مذهب) انجامید این امپراتوری بیشتر یک اتحادیه بسیار ضعیف از مناطق آلمانی بود یا همان‌طور که [[ولتر]] نویسنده فرانسوی [[عصر روشنگری]] به کنایه نوشته؛ این تشکیلات درهم و برهم ''نه مقدس''، ''نه رومی'' و ''نه اصلاً امپراتوری'' بود.<ref name="ReferenceA"/>{{تاریخ آلمان}}{{تاریخ هلند}}
 
== تاریخ ==
خط ۳۶:
در اوج قرون وسطی یعنی حدود قرن ۱۱، امپراتوری تقریباً ۸۰۰٬۰۰۰–۹۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت و حدود ۸–۱۰ میلیون جمعیت داشت که البته با پایان اوج این قرون یعنی اواخر قرن ۱۳ این تعداد به ۱۲–۱۴ میلیون نفر رسید.
=== زمان جدید ===
با آغاز قرون جدید، تغییراتی در سیستم حکومتی به وجود آمد، به‌طوری‌که قدرت امپراتور به آهستگی رو به انحطاط گذاشت. بین نخبگان امپراتوری (کسانی که در پارلمان کرسی و حق رایرأی داشتند، مانند امرا، [[شوالیه|شوالیه‌]]ها، دوک‌ها و شهرهای آزاد)، اتحادهای مذهبی ایجاد شد که با یکدیگر بارها به جنگ پرداختند. در اواخر قرن ۱۶، به نخبگان امپراتوری اختیار تعیین مذهب برای مناطق تحت کنترل آن‌ها داده شد که باعث یکسانی مذهبی بیشتر برای منتخبین می‌شد و با یکسانی مذهبی در یک منطقه، راه تجزیه‌طلبیِ آن هموارتر می‌شد. این تغییرات در نقطه اوج خود منجر به [[جنگ سی‌ساله]] شد. در همین ادامه امپراتور سعی کرد برای آخرین بار قدرت از دست‌رفته‌اش را دوباره صاحب شود و اتحاد با کلیسا را تشکیل دهد که به موفقیت نرسید. به این ترتیب، امپراتوریِ ازهم‌گسیخته‌ای به وجود آمد که امپراتور در آن تنها نقش تشریفاتی داشت ولی از لحاظ قدرت تنها به عنوان [[دوک اطریش]] در پارلمان با نخبگان دیگر همپایه بود.
=== پایان امپراتوری ===
امپراتوری در زمان جنگ‌های [[ناپلئون]]ی فروپاشید، هنگامی که به‌وسیله و فشار ناپلئون، تعدادی از امارت‌های آلمانی [[همبستگی راین]] را تشکیل دادند. این فروپاشی در اصل به صلح وستفالی که به لائیکی و بازشدنِ جهانیِ آلمان منجر شد، برمی‌گردد. سال [[۱۸۰۶ (میلادی)|۱۸۰۶]] امپراتور [[فرانس دوم]]، که از سال [[۱۸۰۴ (میلادی)|۱۸۰۴]] با نامِ فرانس یکم پادشاه اطریش نیز خوانده می‌شد تاجِ امپراتوری مقدس روم ملت آلمان را بر زمین گذاشت.