۱٬۱۶۶
ویرایش
تفاوت میان نسخه‌های «سیردریا»
بدون خلاصه ویرایش
({{تغییرمسیر|سیحون}}) |
برچسب‌ها: ویرایش با تلفن همراه ویرایش با مرورگر تلفن همراه |
||
|
'''سیردَریا''' یا '''سیحون''' ([[پارسی باستان]]: '''یَخشَه اَرتَه'''، به‌معنای ''مروارید واقعی''؛ [[زبان پهلوی (ساسانی)|زبان پهلوی|پهلوی]]: '''یَخشَرت'''<ref>J. Marquart, Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften, Leipzig, 1898, 6.</ref>؛ [[زبان یونانی|یونانی]]: '''Jaxartes/Ιαξάρτης/یَکسارتِس'''؛ [[زبان عربی|عربی]]: '''سیحون'''<ref name="ReferenceA">Encyclopaedia of Islam, 'SIR DARYA'</ref>) یا '''گل‌زریون'''، دومین رود پرآب در [[آسیای میانه]] است که به [[دریاچه خوارزم]] (آرال) می‌ریزد. رود دیگر [[آمودریا]] نام دارد.
نخستین مرجع این نام در این سده (دهم هجری) است، که [[ابوالغازی بهادر خان|ابوالغازی بهادُرخان]]، مورخ و [[خان (لقب)|خان]] [[خیوه]]، دریاچه خوارزم را ''سیر تِنیزی'' (دریای سرخ‌رنگ) نامید.{{مدرک}} در منابع اروپای غربی، سیردریا با نام [[زبان یونانی|یونانی باستانی‌اش]] ''Jaxartes/Ιαξάρτης/یاکسارتِس'' شناخته می‌شود، که برگرفته از واژهٔ [[زبان پهلوی (ساسانی)|زبان پهلوی]] ''یَخشَرت'' (آنطور که [[یوزف مارکوارت]]، خاورشناس نامدار [[آلمان|آلمانی]]، در «Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften» یاد کرده)، برگرفته از واژهٔ [[پارسی باستانی]] ''یَخشَه اَرتَه''،
این رود دو سرچشمه دارد، یکی کوه‌های تیان‌شان در [[قرقیزستان]] کنونی و دیگری شرق [[ازبکستان]]. این رود در ۲۲۲۰ کیلومتر در غرب و شمال غربی سرچشمه دارد و پس از گذر از جنوب کشور کنونی [[قزاقستان]] به دریاچه خوارزم می‌رسد. این رود در گذر خود سرتاسر کشتزارهای [[پنبه]] را در [[آسیای مرکزی]] آبیاری می‌کند. سیردریا از کنار شهرهای [[خجند]] و [[قیزیل‌اوردا]] و [[خوقند]] می‌گذرد.
| |||