زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
افزودن اطلاعات |
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: دکتر⟸، ترتبب⟸ترتیب |
||
خط ۶۵:
در سال [[۱۸۷۲ (میلادی)|۱۸۷۲]] در نشست ادیبان و [[زبان‌شناس]]ان اروپایی در [[برلین]]، زبان‌های [[زبان یونانی|یونانی]]، [[فارسی]]، [[زبان لاتین|لاتین]] و [[سانسکریت]] به عنوان [[زبان‌های کلاسیک جهان]] برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یکم، باستانی باشد، دوم، ادبیات غنی داشته باشد و سوم در آخرین هزارهٔ عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.<ref name=ToolAutoGenRef1/>
هاینتس وندت (Heinz Wendt) دانشمند آلمانی در کتاب خود با نام زبان‌ها (sprachen) که در آن ساختمان یکایک زبان‌های جهان را بازگو کرده‌است دربارهٔ زبان فارسی می‌گوید: «زبان فارسی با برخورداری از دستگاه آوایی متقارن و موزون دارای مزایای یک ساختمان ساده و کارآمد است که بی‌نظمی و پیچیدگی‌های هر زبان را که از دوران پیشین بر جای می‌ماند به سود کاربرد عملی آن کنار گذاشته‌است. یک مزیت دیگر این زبان
از زبان فارسی واژه‌های زیادی در دیگر زبان‌ها به وام گرفته شده‌است. شمار وام‌واژه‌های فارسی در زبان انگلیسی ۸۱۱ واژه‌است.<ref>Kaye, Alan S. 2004. "[http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=248015&fulltextType=RA&fileId=S0266078404004043 Persian loanwords in English]". English Today. 0 (4): 20-24.</ref>
خط ۱۶۲:
{{اصلی|خط فارسی}}
خط فارسی کنونی، فارسی‌شدهٔ [[خط عربی]] است و خط عربی تغییر یافته [[خط کوفی]] و بصری است که چهار حرف «پ»، «ژ»، «گ» و «چ» را افزون بر آن دارد. در پی [[تغییر خط در تاجیکستان]]، در این کشور زبان فارسی به [[خط تاجیکی|خط سیریلیک]] نوشته می‌شود و تلاش‌هایی برای بازگشت به خط فارسی وجود دارد.<ref>[http://tajikam.com/fa/index.php?option=com_content&task=view&id=53&Itemid=36 وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری]</ref> خط فارسی هم‌اکنون در دو کشور ایران و افغانستان به خوبی رواج دارد و خط رسمی کشور است. تاریخ آغاز نوشتار به این خط دقیق مشخص نیست با این وجود گاهی برخی پژوهشگران نظیر [[ریچارد فرای]]، [[رودکی سمرقندی]] را از ابداع‌گران خط نوین فارسی دانسته‌اند.<ref>تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، [[نشر امیرکبیر]]، ص۱۲۷.</ref>
خط امروزی فارسی در نظر برخی کارشناسان مانند [[محمدرضا باطنی]] و [[کوروش صفوی]] دارای معایبی است و ایشان آن را برای نوشتن فارسی مناسب نمی‌دانند. از مهم‌ترین ایرادهایی که به این خط گرفته‌اند می‌توان به عدم ثبت آواها در نوشتار و امکان غلط‌خوانی، وجود حروف متفاوت با مخرجی یکسان، دشواری آموزش و فراگیری خط فارسی به دلیل نبود آوانویسی و اشکال مختلف یک حرف در کلمه، فراوانی نقطه‌ها و اعمال سلیقه در نوشتار را می‌توان ذکر نمود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=دکتر محمدرضا باطنی:معایب خط فارسی |نشانی=http://persianlanguage.ir/articles/persian_alphabet/319 |زبان=فارسی |اثر=انجمن زبان فارسی |تاریخ بازدید=|| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Dxy2ZqXx | تاریخ بایگانی = ۲۶ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان=سخنان بحث‌برانگیز کوروش صفوی دربارهٔ خط فارسی|نشانی=http://www.bookcity.org/news-2812.aspx |زبان=فارسی |اثر= |تاریخ بازدید=|| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6E0RaJ5YS | تاریخ بایگانی = ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> مسئله تغییر خط فارسی در آغاز دوره حکومت پهلوی اول مطرح شد و اگرچه کسانی مانند
[[پرونده:Nastaliq-proportions.jpg|بندانگشتی|چپ|230px|<sub>نمونه‌ای از [[خط نستعلیق]] (که از خطوط هنری و زیبای خط فارسی است) و قوانین نسبت‌های اندازه‌ای حروف آن بوسیله نقطه‌های خود خط نستعلیق</sub>]]
[[پرونده:Shirinisaraie didar.jpg|بندانگشتی|333px|وسط|زبان فارسی نوشته شده با [[الفبای گرجی]] در [[منطقه فریدن|فریدن]] ایران]]
خط ۲۰۶:
بسیاری بر این باورند که همین سره‌گرایی‌ست که مانع نابودی زبان فارسی در دوران پس از هجوم اقوام بیگانه و بیابانگرد شده وگرنه زبان فارسی شکست خورده زبان مهاجمان می‌گشت.
*
{{نقل قول|یکی از هدف‌های سره‌گویی و سره‌نویسی این است که از زیان‌هایی که واژگان بیگانه به ساختار آوایی و گوشنواز زبان پارسی، و همچنین رسایی، پختگی واستواری آن وارد می‌کنند، جلوگیری کنیم. اینکه زبان پارسی نمی‌باید وام‌واژه‌ها را در خود راه دهد، دیدگاهی دانشوارانه و بر پایه برهان‌های زبان شناختی است. زبان پارسی بسیار پیشرفته‌است. زبانی بوده‌است بسیار پویا. از دید زبان‌شناسی تاریخی، پیشرفته‌ترین زبان کنونی است. این از آنجاست که زبان آیینه فرهنگ است. فرهنگی که پویاست، زبانی هم سنگ و هم ساز با خویش را پدیدمی‌آورد. فرهنگ ایرانی چون فرهنگی پویا و پیشتاز بوده‌است، زبان پارسی هماهنگ با آن بسیار دگرگون شده و پیشرفت کرده‌است. زبان پارسی امروز ساختاری دارد که با بسیاری از دیگر زبان‌های جهان هم روزگار نیست. به سخن دیگر، آن زبان‌ها از دید کاربردهای سرشتین و بنیادین، در روزگاران و در ساختارهایی مانده‌اند که دیری است زبان پارسی از آن‌ها گذشته‌است.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد |کتاب = واژه‌نامه پارسی سره |نویسنده = گروه گردآورندگان |ترجمه = |فصل = |صفحه = | ناشر = فرهنگستان زبان پارسی| سال = |شابک = ۹۷۸–۹۶۴–۰۰–۷۸۱۴–۷}}</ref>}}
خط ۲۱۸:
در آغاز راه، زمانی که برخی از نخستین آموزگاران مدرسه [[دارالفنون]] دست به کار نگارش کتاب‌های علمی فارسی شدند، هر جا به اصطلاح علمی یا فن تازه‌ای که در دانش‌های قدیم سابقه نداشت، برمی‌خوردند، آن را به عربی برمی‌گرداندند یا اصل فرانسوی را به کار می‌بردند.<ref name=ToolAutoGenRef5>رضا صادقی مهر، تجربه‌های زبان فارسی در علم، مجموعه مقالات سمینار زبان فارسی، زبان علم، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۲.</ref>
اما در سال‌های آغازین سدهٔ بیستم میلادی کوشش‌های بسیاری برای وضع اصطلاح‌های نو و واژه‌های علمی فارسی آغاز شد.<ref>جعفر مهرداد، تطور زبان فارسی در آموزش فیزیک، فصل‌نامهٔ رشد آموزش فیزیک، شماره ۳۰ و ۳۱، پاییز و زمستان ۷۱.</ref> افراد و گروه‌های جداگانه‌ای دست به کار واژه‌گزینی شدند و جداگانه معادل‌های بسیاری برای واژه‌های علمی وضع کردند. در سال ۱۳۱۱ در [[دارالمعلمین عالی]] انجمنی برای واژه‌گزینی علمی به سرپرستی
در جریان نوسازی [[ایران]] در دوران [[رضا شاه پهلوی]] [[فرهنگستان ایران]] در سال ۱۳۱۴ برای هماهنگ‌کردن کار واژه‌سازی تشکیل شد که مهم‌ترین دستاورد آن ساخت واژه‌هایی جایگزین برای واژه‌های بیگانه بود که امروزه بسیاری از آن‌ها در گفتار و نوشتار ایرانیان به‌کار می‌روند. مانند واژه‌های [[دانشگاه]] که معادل واژهٔ university و [[شهرداری]] که معادل واژهٔ بلدیه هستند.<ref>[http://www.persianacademy.ir/fa/words.aspx Persian Academy<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۴۴۷:
* اهمیت زبان فارسی در عصر دهکدهٔ جهانی [http://hamshahrionline.ir/details/8213]
* [http://www.aftabir.com/articles/view/religion/religion/c7c1181807328_quran_p1.php/آیا-در-قران-کلمات-غیر-عربی-وجود-دارد واژه‌های فارسی معرب در قرآن]
* [http://www.deilamestan.com/news_loader/news.aspx?index=54
* [http://www.archive.org/download/AStudyOfDenominativeVerbsInMiddlePersianAndModernPersian/farsifelhaa.pdf بررسی ساختار فعل‌های جعلی (برساخته) در فارسی میانه و فارسی دری - یدالله منصوری]
* [http://www.iranicaonline.org/articles/turkic-iranian-contacts-i-linguistic تأثیرهای دوسویهٔ زبان فارسی و ترکی در آسیای میانه و ایران]
| |||