منگوقاآن: تفاوت میان نسخه‌ها

|religion=[[تنگری‌باوری]] یا بنا بر برخی منابع [[عیسوی]]

دوران فرمانروایی منگوقاآن را از نظر سیاسی که در برابر دنیای مسیحیت در پیش گرفته شده را می‌توان دنبالهٔ دوران کوتاه مدت [[گیوک خان]] به‌شمار آورد. برگشتی که از طرف دنیای شمنی از جانب‌نایبجانب السطنه‌نایب‌السطنه آغول غایمش و مریدان و طرفدارانش صورت گرفت. با به حکومت رسیدن منگوقاآن مسیحیت در سراسر قلمرو امپراتوری رونق پیدا می‌کند. به‌طوری‌که رفت‌وآمدهای هیئتهای مذهبی و سیاسی کاروانهای بازرگانی افزوده شدن پیروان و مریدان جدید در شهرها و روستاها ایجاد صومعه و کلیساها در نقاط مختلف و هر چه باشکوه تر شدن تشریفات مراسم دین مسیحیت علنی گردید نشان دهندهٔ این رونق است. مادر قاآن جدید، [[سرقوقتینی بیگی]] و همچنین یکی از همسران سوگلی و چندتن دیگر از همسران خان یکی از پسران و چندتن از دختران وی یکی از برادرانش بلقای وزیر بزرگ و با نفوذ و همچنین مربی فرزند ارشد [[قاآن]] همگی مسیحی بوده‌اند. می‌توان چنین نتیجه گرفت که با وجود نفوذ غرب در جهان مغولی از طریق دین و نفوذ کشیشان و طبیبان مسیحی در کاخ شاهی در کارهای سیاسی و نفوذ بازرگانان در اقتصاد جهان غرب نتوانست توقع خود را آنچنان که انتظار می‌رفت در دوره امپراتوری برآورده کند. به این دلیل که منگوقاآن می‌خواست سیاست توسعه طلبی جاه طلبی چنگیز را ادامه بدهد و مانع‌هایی که بر سر راهش وجود دارد یکی پس از دیگری از سر راهش بردارد و یاسا را بر همهٔ ملل و اقوام حکمفرما سازد. [[یاسا]] -چنگیز در واقع در قالب پیامبری بود که کتاب داشت (یاسا و بیلیق) کتاب‌های چنگیز هستند. یاسا عبارت بود از :(دستورها و قوانین) و؛ بیلق (وصایای خان).<ref name=":0"/>

دوران فرمانروایی منگوقاآن با تحولات و تغییرات اساسی در امپراتوری دنیای مغول آغاز شد. به این دلیل که سلطنت از خاندان [[اگتایاوگتای خان]] به خاندان [[تولی خان]] منتقل شد؛ و مسلماً انتقال به راحتی انجام نپذیرفت و حتی حکومت را با تهدیدها خطرهایی که احتمال بود گریبانشان شود مواجه کرد.

خاندان [[تولی خان]] فرزند کوچک چنگیز. در خانات روسیه که در اولوس بود از دور بیننده ماجرا و در کمین فرصت مناسبی بود از مرگ زود هنگام [[گیوک خان]] که جانشین مناسبی نداشت تا مرد میدان همه مشکلات باشد. بهره برد و پا در عرصه به چنگ گرفتن قدرت گذاشت.

منگوقاآن بنا به نقل‌هایی که شده در زمانی که کودک بود غسل تعمید یافته و به احتمال بسیار زیادی [[عیسوی]] شده بود و مادرش نیز از مدت‌ها قبل دین مسیح را پذیرفته بود. پس آنچنان روشی در پیش گرفت که نه تنها عیسویان بلکه پیروان هر یک از مذاهب امپراتور را از خود می‌انگاشتند. پس به زودی دربار منگو محل جمع شدن روحانیون و نمایندگان همه ادیانی شد بدون اینکه یکی بر دیگری برتری داشته باشد. منگو با یکی از همسران مسیحی اش در مراسم دعای آن‌ها شرکت کرد و گاه با مسلمانان نماز می‌خواندند. امر کرده بود که جلسات مذاکره و بحث بین روحانیان مذاهب گوناگون برگزار گرددو در نتیجه پایان یکی از همین جلسات بودکه گفت (همان‌طور که انگشتان دست گوناگونند خداوند نیز به افراد بشر راه‌های مختلفی نمودار است تا سعادتمند شوند) منگوقاآن از اولین دستورهایی که در طریقه اصلاحات حکومتی صادر کرد معافیت روحانیون مسلمان، مسیحی، و بودایی از هر گروه از مالیات بود. مذهب که لقب مشخصهٔ ملیتهای مختلف تحت تبعیت امپراتوری در آن دوره شده بود همچون ابزاری برای جذب دوستی و اعتماد مردم کل قلمرو مورد استفاده قرار می‌گرفت. در همان آغاز فرمانروایی منگوقاآن نتیجه فوری این روش نمودار شد. هر چند از قدرت بیش از حد مسیحیان دوره گیوک کم نشد ولی در مقابل کینه مسلمان نسبت به حکومت تخفیف یافت و انظار در جهتی مثبت به مرکز حکومت معطوف شد در عهد منگوقاآن در قراقروم که هنوز پایتخت بود دو مسجد بناشد. در صورتی که فقط یک کلیسا وجود داشت و چند معبد یا عبادتگاه بودایی .[[قراقروم]] دارای چهار محله جدا از هم بود که هریک به یک اقلیت اختصاص داشت و یکی هم مخصوص مسلمانان بود. در آن عهد منگوقاآن به استثنای تفویض حکومت سرزمین‌های اشغال شدهٔ ایران به شخصی مغولی به نام [[امیر ارغون]]. بقیه شغلها، حتی مقام وزارت و فرماندهی سپاه شهرهای معتبر و حساسی چون نیشابور، طوس، اصفهان، قم و کاشان را نیز به ایرانیان واگذار کرد. فرمانهای مالیاتی جدید به نفع مردم و رعایای ستمدیده یکی پس از دیگری از مرکز صادر شد و تا حدودی به نابسامانیهای مالی سرو سامان داده شد. در این عهد شادی و گشایش باعث شد که ایرانیان فکر حکومت را بیش از پیش در ذهن خود بپرورند به این دلیل که از ایران مدام خبرهای ناخوشایندی و نگران‌کننده ایی از جمله شورشهای گاه‌وبیگاه می‌رسید؛ ولی می‌توان گفت عاقبت منگوقاآن چهار سال قبل از اینکه حیات زندگی وی رو به پایان برسد به این نتیجه رسید که اگر با مدارا کار ایران یکسره نشود دستور حمله جنگی را صادر کند. پس آنگاه در سال ۶۸۸ه در حالی که با کمک مادر سیاستمدارش در همه شئون خودرا موفق می‌دید در حالی که در سراسر ایران در حال فتح شدن بود. در اوج عظمت امپراتوری جهانی مغول زندگی را بدرود گفت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دین و دولت در ایران عهد مغول|نام خانوادگی=بیانی (اسلامی ندوشن)|نام=شیرین|ناشر=سمت|سال=ج اول، چاپ اول1367؛ چ دوم۱۳۷۰|شابک=|مکان=تهران|صفحات=ص۱۴۴تا۱۵۱}}</ref>