سید محمدکاظم شریعتمداری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: افزودن القاب حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
1 ویرایش 5.213.21.145 (بحث) خنثی‌سازی شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
| اندازه جعبه =
| عنوان =
| نام = محمدکاظم شریعتمداری
| تصویر = Mohammad Kazem Shariatmadari - March 1982 (cropped).jpg
| اندازه تصویر =
| عنوان تصویر = شریعتمداری در فروردین ۱۳۶۱
| زادروز = ۱۵ دی ۱۲۸۴
| زادگاه = تبریز
| تاریخ مرگ = ۱۴ فروردین ۱۳۶۵ ({{سن|۱۲۸۴|۱۰|۱۵|۱۳۶۵|۱|۱۴|از تاریخ=خورشیدی}})
| مکان مرگ = تهران
| علت مرگ = [[نارسایی کلیه]]
| محل زندگی = تبریز، قم
| آرامگاه = [[قبرستان نو (قم)|قبرستان نو، قم]]<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/04/140406_l39_shariatmadari_yaghoobi.shtml آیت‌الله شریعتمداری، مرجع تقلیدی که در حصر درگذشت]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
| ملیت = تهران - ایرانی
| تحصیلات =
| پیشه = فقیه
| سال‌های فعالیت =
| شناخته‌شده برای =
| نقش‌های برجسته = بنیانگذار [[حزب جمهوری خلق مسلمان ایران]] و [[دارالتبلیغ اسلامی]]
| لقب = ''[[آیت‌الله|آیت‌الله العظمی]]''
| حزب =
| دین = اسلام
| مذهب = شیعهٔ دوازده‌امامی
| آثار =
| خویشاوندان سرشناس =
|فرزندان= [[حسن شریعتمداری|حسن]]، محمدعلی، فاطمه، منیره
| تأثیرگذاران = [[سید حسین بروجردی]]
| تأثیرپذیرفتگان =
| وبگاه =
}}
سید '''محمّدکاظم شریعتمداری''' (زادهٔ ۱۵ دی ۱۲۸۴ در [[تبریز]] – درگذشتهٔ ۱۴ فروردین ۱۳۶۵ در [[تهران]]) از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]]<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2013/02/130212_l57_house_arrest_history.shtml ۱۳ خانه‌ای که حبسخانه شد]، بی‌بی‌سی فارسی</ref> [[شیعه]] و مؤسس [[دارالتبلیغ اسلامی]] قم<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=دارالتبلیغ در یک نگاه{{!}} ساختار، اهداف و فعالیت‌ها /مؤسسات /پایگاه تخصصی جریان‌شناسی اسباط|نشانی=https://www.asbaat.ir/دارالتبلیغ-در-یک-نگاه-ساختار،-اهداف-و-ف/|وبگاه=اسباط|تاریخ=2018-09-03|بازبینی=2019-06-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=بازخوانی یک اقدام انقلابی‌ــ2{{!}} نظر 6 تن از شاگردان امام دربارهٔ آیت‌الله شریعتمداری: متأثر از اطرافیان- اخبار سیاسی - اخبار تسنیم - Tasnim|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/05/1708736/بازخوانی-یک-اقدام-انقلابی-ــ-2-نظر-6-تن-از-شاگردان-امام-درباره-آیت-الله-شریعتمداری-متأثر-از-اطرافیان|وبگاه=خبرگزاری تسنیم - Tasnim|بازبینی=2019-06-05|کد زبان=fa}}</ref> و [[حزب جمهوری خلق مسلمان ایران]] در آذربایجان بود.
 
پس از انقلاب بین او و [[امام روح‌الله خمینی]] در جریان [[کودتای نوژه]]، مخالفت او با [[ولایت فقیه]] و درگیری‌های [[حزب جمهوری خلق مسلمان ایران]] اختلافاتی به وجود آمد. پس از تیره‌شدن رابطه شریعتمداری با حکومت، [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] در اقدامی بی‌سابقه در [[تاریخ شیعه]] او را از مرجعیت خلع کردند. سپس شریعتمداری محصور شد و تا پایان عمر در [[حصر خانگی]] ماند.<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/04/140406_l39_shariatmadari_yaghoobi.shtml آیت‌الله شریعتمداری، مرجع تقلیدی که در حصر درگذشت]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
 
== نسب ==
سطر ۲۰ ⟵ ۵۱:
به گفته [[مهدی خلجی]]، سید محمدکاظم شریعتمداری «اسلام مداراگر با تجدد» را نمایندگی می‌کرد که با «اسلام انقلابی» مورد ترویج [[سید روح‌الله خمینی]] در تضاد بود.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/02/140211_l44_35th_iran_revolution_ghom.shtml قم؛ تقدس شیعی و تجدد سعودی]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
 
=== تلاش برای آزادی امام سید روح‌الله خمینی ===
[[پرونده:Ruhollah and Ahmad Khomeini visiting Mohammad Kazem Shariatmadari (2).jpg|350px|بندانگشتی|[[سید روح‌الله خمینی]] و پسرش [[سید احمد خمینی]] ملاقات با شریعتمداری در خانه‌اش، ۱۹۷۹.]]
در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، به سبب مخالفت [[امام روح‌الله خمینی]] با اصول شش‌گانه [[انقلاب سفید]]، شاه وی را دستگیر و به تهران برد و زندانی کرد. طبق [[قانون اساسی مشروطه]] مجتهدین و [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] مصونیت از محاکمه داشتند و [[امام روح‌الله خمینی]] به عنوان مرجع تقلید معروف نبود، لذا قصد محاکمه و اعدام وی را داشتند. برای نجات [[روح‌الله خمینی]] از اعدام و نیز آزادسازی آقای قمّی و محلاّتی از زندان، شریعتمداری به [[تهران]] رفت و [[روح‌الله خمینی]] را به عنوان مرجع معرفی کرد تا از اعدام وی جلوگیری کند.<ref>جان. دی. استمپل ترجمه منوچهر شجاعی «درون انقلاب ایران» انتشارات مؤسسة خدمات فرهنگی رسا در ۴۶۴ صفحه، در سال ۱۳۷۷</ref><ref group="یادداشت">به گفته [[یرواند آبراهامیان|آبراهامیان]] توضیح المسائل سید روح‌الله خمینی در سال ۱۹۶۱ میلادی (۱۳۳۹–۱۳۴۰ خورشیدی) در نجف چاپ شد.[http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft6c6006wp&chunk.id=d0e37&toc.depth=1&toc.id=d0e37&brand=ucpress Abrahamian, ''Khomeinism'', p. 10]</ref>
 
شریعتمداری در این زمینه می‌گوید: {{گفتاورد|«ما همان موقع به تهران آمدیم و در [[شاه عبدالعظیم]] تمام علمای شهرستان‌ها را جمع کردیم و از [[سید محمدهادی میلانی]] که در [[مشهد]] تشریف داشتند خواهش کردیم که به آنجا بیایند و چون در آن موقع راجع به امام سید روح‌الله خمینی نظر محاکمه و شدّت عمل داشتند و حتّی روزنامه‌های آن موقع صحبت از اعدام می‌کردند، از آن نظر لازم دیدیم که پیشگیری بشود. حضور ما در تهران یکی دو ماه طول کشید و تا حدودی آن خیال باطل از بین رفت و یک اعلامیّه یازده مادّه‌ای صادر کردیم و تمام ادّعاهای دولت را رد کردیم.<ref>[[روزنامه اطّلاعات]]، دوشنبه ۱۴/۳/۱۳۵۸ص ۸</ref>»}}
 
[[حسینعلی منتظری]] در این باره خاطره‌ای را نقل می‌کند و می‌گوید: {{گفتاورد|«من متن تلگرافی را (که تهیّه کرده بودم) خواندم که از آقای امام خمینی به عنوان آیت‌الله و مرجع عالیقدر تقلید نام برده بودم، یکی از آقایان گفت: ایشان که [[مرجع تقلید]] نیست!، چه کسی از ایشان تقلید می‌کند؟، گفتم من از ایشان تقلید می‌کنم (پس ایشان مرجع تقلید است!).<ref>[[هفته نامه شما]]، شماره ۲۶۴، شنبه ۱۱ خرداد ۱۳۸۱، ص ۸</ref>»}}
 
در شرح حال [[نعمت‌الله صالحی نجف آبادی]] چنین آمده‌است: {{گفتاورد|«وی پس از درگذشت سید حسین طباطبایی بروجردی مقلدان را به سید روح‌الله خمینی ارجاع می‌داد تا اینکه پس از درگذشت آیت‌الله حکیم وی همراه با حسینعلی منتظری و ده تن دیگر از مدرسین و شخصیت‌های حوزه علمیه قم در پی سؤال جمعی از طلاّب مرجعیت سید روح‌الله خمینی را اعلام کردند و این عمل به عنوان یک جرم بزرگ در پرونده آنان در ساواک ضبط شد.»<ref>[http://www.irandl.org.ir/parvan/resource/4090/ع‍ص‍اي-م‍وس‍ي،-ي‍ا،-درم‍ان-ب‍ي‍م‍اري-غ‍ل‍و/preview/4565/محتواي-ديجيتالي/ عصای موسی، صفحه ۱۲]</ref>}}
سطر ۳۲ ⟵ ۶۳:
== پس از انقلاب ==
[[پرونده:Montazeri and Shariatmadari-1979.jpg||بندانگشتی|300px px|[[حسینعلی منتظری]] در دیدار با سید محمدکاظم شریعتمداری]]
شریعتمداری پس از انقلاب ایران، با اختیارات ولی فقیه، در اصل ۱۱۰ [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی]] مخالفت کرد. وی مخالف اختیارات [[ولی فقیه]] بود و به این اصل در قانون اساسی رای نداد.<ref>ماشاءالله رزمی، جنبش آذربایجان و طرفداران شریعتمداری، نشر استکهلم</ref> پس از دستگیری [[صادق قطب‌زاده]] به جرم تلاش برای کودتا و بمب‌گذاری در خانه [[امام روح‌الله خمینی]]، نام شریعتمداری به عنوان یکی از حمایت‌کنندگان وی مطرح شد که باعث خانه‌نشینی وی تا آخر عمر گشت. قطب‌زاده اعدام شد و احمد عباسی (داماد شریعتمداری)، [[جواد مناقبی]] و [[سید مهدی مهدوی]] به عنوان رابط به زندان محکوم شدند. در هشتم اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۱ وی توسط [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] از مرجعیت عزل شد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان =جامعه مدرسین و خلع مرجعیت آیت‌الله شریعتمداری؛ «ولی فقیه در مقابل مرجعیت» |نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f35_Clerics_against_Clerics/2025887.htmll |تاریخ=۷ اردیبهشت ۱۳۸۹ |ناشر= رادیو زمانه}}</ref>
 
محمدکاظم شریعتمداری مؤسس [[حزب جمهوری خلق مسلمان ایران]] نیز بود و در جریان درگیری‌های [[اسفند]] ۱۳۵۸، هواداران او در [[تبریز]] موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون [[تبریز]] شد؛ که با پیام [[امام روح‌الله خمینی]] به شریعتمداری برای خروج از حزب و اعدام ده تن از هوادارانش توسط [[دادگاه انقلاب]] تبریز، این حزب سرکوب و منحل اعلام شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/2147| عنوان = حزب خلق مسلمان و آقای شریعتمداری| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |عنوان = وصیت امام به آقای شریعتمداری برای کناره‌گیری از حزب منحرف خلق مسلمان | پیوند = http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1684894 |ژورنال= |نشریه=مگ ایران به نقل از روزنامه کیهان |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در 30 مارس 2009.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |عنوان = اولین همه‌پرسی انقلاب | پیوند = http://www.dowran.ir/show.php?id=126193814 |ژورنال= |نشریه=دوران به نقل از نشریه زمانه |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در 30 مارس 2009.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |عنوان = و تو چه می‌دانی که اعتراف چیست؟ | پیوند = http://zamaaneh.com/humanrights/2006/09/post_39.html |ژورنال= |نشریه=رادیو زمانه |تاریخ=۱۷ شهریور ۱۳۸۵ |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در 30 مارس 2009.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |عنوان = حزب خلق مسلمان | پیوند = http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=30532 |ژورنال= |نشریه=پژوهشگاه یاقر العلوم |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در 30 مارس 2009.</ref>
 
[[حسینعلی منتظری]] در خاطرات خود آورده‌است که بنا به شنیده‌های وی از برخی منابع حکومتی، ماجرای کودتای منتسب شده به [[قطب زاده]] ساختگی بوده‌است. اگرچه قطب زاده در یک برنامهٔ تلویزیونی به این کار اعتراف کرد و اسمی هم از سید محمدکاظم شریعتمداری آورد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=ماجرای کودتا و انتساب آن به آیت‌الله شریعتمداری |نشانی= http://www.amontazeri.com/Farsi/Khaterat/html/0425.htm |ناشر= سایت رسمی آیت‌الله منتظری}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان =گفتگو با مهندس حسن شریعتمداری، فرزند آیت‌الله شریعتمداری بازخوانی پروندهٔ برخورد با آیت‌الله شریعتمداری |نشانی=http://www.zamaaneh.com/humanr/2009/03/post_30.html |تاریخ=۱۴ اسفند ۱۳۸۷ |ناشر= رادیو زمانه}}</ref>
سطر ۴۰ ⟵ ۷۱:
وی مؤسس [[دارالتبلیغ اسلامی]] بود.<ref name=":0"/> [[محسن کدیور]] با نوشتن مقاله‌ای با موضوع «اسناد مظلومیت آیت‌الله شریعتمداری» مدعی شد که که دارالتبلیغ اسلامی توسط [[جمهوری اسلامی]] مصادره شده و به [[دفتر تبلیغات اسلامی]] تغییر نام یافته‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آیت الله شریعتمداری، مرجع تقلیدی که در حصر درگذشت|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2014/04/140406_l39_shariatmadari_yaghoobi|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-06-05|کد زبان=fa|نام=جلال یعقوبی روزنامه|نام خانوادگی=نگار}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=اسنادی از مظلومیت آیت الله شریعتمداری|نشانی=https://kadivar.com/9840|وبگاه=محسن کدیور|بازبینی=2019-06-05|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=HMouK}}</ref> حسینیهٔ شخصی وی هم بنا بر مقاله محسن کدیور به سرنوشت مشابهی دچار شد.<ref name=":1"/>
 
== نامه به امام خمینی ==
در سال ۱۳۶۰ خورشیدی، سید محمدکاظم شریعتمداری که در زمان بازداشتِ سید روح‌الله خمینی، او را مرجع تقلید معرفی کرده بود، در نامه‌ای به [[روح‌الله خمینی]] نوشت: «کارد به استخوان رسیده و اگر مقصود بی‌آبرو کردن بوده، به‌کلی حاصل گردید و اگر مقصود سلب مرجعیت است، به مقصود رسیدند».<ref>{{یادکرد وب |عنوان=نامه به آیت‌الله خمینی|نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f4_ayatollah_khomeini_lies_preserve_islamic_system/2282115.html|ناشر= سایت رادیو فردا}}</ref>
 
== درگذشت ==
وی در غروب پنج‌شنبه ۱۳ فروردین ۱۳۶۵ در [[بیمارستان مهراد]] تهران، بر اثر [[نارسایی کلیه]] درگذشت. جمهوری اسلامی هواداران او را از برگزاری مراسم تشییع منع کرد و وصیتنامه او را نادیده گرفت و جسد او ررا شبانه در [[قبرستان نو|گورستان ابوحسین قم]] دفن کرد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=فرزند آیت‌الله شریعتمداری از توطئه خمینی برای نابودی پدرش سخن می‌گوید |نشانی=http://www.khandaniha.eu/items.php?id=864|ناشر= سایت ت گذراند.<ref>[http://tourjan.com/?tag=آیت-الله-سید-رضا-صدر کاش جنازه پیرمرد را بدهند!]خواندنیها}}</ref>
 
[[سید رضا صدر]] برادر بزرگتر [[موسی صدر]] پس از درگذشت شریعتمداری هنگامی که قصد اقامه نماز بر جسد وی را داشت بازداشت شد و یک روز را در بازداشت گذراند.<ref>[http://tourjan.com/?tag=آیت-الله-سید-رضا-صدر کاش جنازه پیرمرد را بدهند!]</ref>
 
== یادداشت‌ها ==