مردم براهویی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''براهویی''' نام قومی است که در جهان بالغ بر ۲٫۲ میلیون نفر جمعیت دارند، و عمدتاً در [[ایالت بلوچستان|بلوچستانِ پاکستان]] و [[ایران]] زندگی می‌کنند.<ref dir="ltr" name=":1">{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Elfenbein|نام=Josef|مقاله=BRAHUI|دانشنامه=Encyclopædia Iranica|سال=1989|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/brahui|جلد=IV/4|صفحه=433-443|زبان=en}}</ref><ref dir="ltr">{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Sundayapp/lWCoIZ2K5dPycrhS1gk6nJ/A-slice-of-south-India-in-Balochistan.html|title=A slice of south India in Balochistan|last=Venkatesh|first=Karthik|date=2017-02-18|work=livemint.com/|access-date=2017-12-27}}</ref> زبان براهویی متعلق به خانوادهٔ [[زبان‌های دراویدی]] است و دین آن‌ها عمدتاً [[اسلام]] و مذهب‌شان [[سنی]] است.

اصل و ریشهٔ این نام نامعلوم است و وجوهی که آورده‌اند، مانند برگرفته شدن آن از ابراهیم، مورد یقین نیست. در [[ایالت سند|سِند]]، براهویی را عموماً به مردم کوهستان‌های کلات اطلاق می‌کنند و احتمال می‌دهند که از براهو مشتق شده‌است و صورت سیرائیکی (جطکی) ابراهیم است که بر مسلمان بودن آنها در برابر همسایگان جط هندو اشاره دارد.<ref name=":1" /> زبان براهویی منشأ دراویدی دارد که ممکن است زبان اقوام بومی ارتفاعات [[کلات، پاکستان|کلات]]، قبل از ورود ایلات و طوایف براهویی و بلوچ به این سرزمین بوده‌باشد. براهویی‌ها [[مسلمان]] و [[سنی|سنی‌مذهب‌اند]]<ref namedir="Andrew Dalby - Hindu origin of Brahui peopleltr">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=CnckpL8auSIC&pg=PA96&dq=brahui+hindu#v=onepage&q=brahui%20hindu&f=false|title=Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages|date=2004-03-01|publisher=Columbia University Press|accessdate=2010-09-09|isbn=978-0-231-11569-8}}</ref> و برخی از آن‌ها نیز به فرقهٔ ذکری منتسب هستند.

براهویی‌ها را بازماندهٔ اقوام اولیهٔ ساکن ایران و هند، قبل از هجوم [[آریایی]]‌ها دانسته‌اند که در هندوستان به دراویدیان شهرت یافتند و طبقهٔ پاریا یا نجس از این دسته‌اند. تقریباً همهٔ محققان، بنابر ویژگی‌های ظاهری و اندامی براهویی‌ها، آن‌ها را غیر بلوچ می‌دانند. براهویی‌ها قامتی کوتاه و صورتی گرد و فربه دارند، در صورتی که بلوچ‌ها بلند و لاغر اندام و باریک صورتند. مو و ریش عده‌ای از براهویی‌ها خرمایی، و برخی دیگر سیاه و مجعد است.<ref name=":0">{{یادکرد دانشنامه|مقاله=براهویی|دانشنامه=[[دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|ویرایش=|جلد=۱۱|سال=۱۳۸۱|ناشر=[[مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|مکان=تهران|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7539|زبان=fa|نام۱=عباس عبدالله|نام خانوادگی۱=گروسی|نام۲=محمد سعید|نام خانوادگی۲=جانب الهی}}</ref>

زبان براهویی متعلق به خانوادهٔ [[زبان‌های دراویدی]] است. این حقیقت که اقوام دیگری که زبان‌های دراویدی تکلم می‌کنند اکثراً در جنوب [[هند]] ساکن‌اند باعث تردید در مورد خاستگاه قوم براهویی شده‌است. سه نظریه در مورد خاستگاه قوم براهویی در دنیای آکادمیک وجود دارد. یک نظریه این است که براهویی‌ها یک قوم متعلق به اقوام [[دراویدی]] هستند و در زمانی که دیگر اقوام دراویدی پراکنده شده‌بودند، توسط اقوام [[هندوایرانی]]<nowiki/>‌زبان محاصره شدند. نظریهٔ دیگر این است که آنان در قرون ۱۳و ۱۴ از داخل [[هند]] به [[بلوچستان]] مهاجرت کرده‌اند،<ref>[Sergent, ''Genèse de l'Inde'']</ref> و نظریهٔ سوم این است که براهویی‌ها در سال ۱۰۰۰ پ. م از داخل هند به بلوچستان مهاجرت کردند. عدم وجود هرگونه نفوذ فرهنگ ایرانی ([[اوستایی]]) در زبان براهویی این فرضیه را تقویت می‌کند.

در زبان براهویی به‌طور عمده از واژه‌های [[زبان بلوچی|بلوچی]] (زبان متعلق به ایران غربی)، [[زبان سندی|سندی]] و [[زبان پشتو|پشتو]] استفاده شده‌است،<ref dir="ltr">{{cite journal|last1=Elfenbein|first1=J. H.|year=1987|title=A periplous of the 'Brahui problem'|url=|journal=Studia Iranica|volume=16|issue=|pages=215–233|doi=10.2143/si.16.2.2014604}}</ref> با این حال براهویی‌ها همبستگی ژنتیکی بالایی با اقوام دراویدی در نسبت به همسایگان هندوایرانی خود ندارند. پگنی و همکارانش نتیجه می‌گیرند که این نشان می‌دهد که براهویی‌ها اگرچه به زبان دراویدی سخن می‌گویند، اما [[ژنتیک]] آن‌ها کاملاً توسط اقوام هندوایرانی‌زبان جایگزین شده‌است.<ref dir="ltr" >Pagani (2017) states in its "Conclusion" that there is "No historical or linguistic data support" the possibility that "the Brahui ancestors were Indo-European speakers, who later adopted a Dravidian language."</ref>

بنا بر نظر تِیت<ref dir="ltr">{{یادکرد کتاب|عنوان=The frontiers of Baluchistan|نام خانوادگی=Tate|نام=G. P.|ناشر=|سال=1909|شابک=|مکان=London|صفحات=323|کد زبان=en}}</ref> براهویی‌ها در اصل قسمتی از [[ممسنی (ایل)|ایل ماماسنی]] (یا مَمَسنی) بودند که در جنوب‌شرقی [[پنجگور]] در جبیری تمرکز و استقرار داشتند. ماماسنیها که اصالتاً [[مردم لر|لُر]] هستند، در بلوچستان به «محمد حسنی» معروف‌اند.<ref dir="ltr">{{یادکرد کتاب|عنوان=The frontiers of Baluchistan|نام خانوادگی=Tate|نام=G. P.|ناشر=|سال=1909|شابک=|مکان=London|صفحات=325|کد زبان=en}}</ref> از تشابه نام براهویی با بعضی طایفه‌های [[مردم کرد|کُرد]] ساکن در [[کلات، پاکستان|کلات]] (محل استقرار اولیهٔ براهویی) مانند [[برادوست]] یا براخوی، برخی احتمال داده‌اند که براهویی‌ها اصالتی کرد دارند.