بزرگ علوی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←موریانه: اصلاح منبع |
نجات ۲ منبع و علامت‌زدن ۴ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۷:
| pseudonym =
| birth_name = سید مجتبی آقابزرگ علوی
| birth_date = ۱۳ بهمن ۱۲۸۲<ref>{{یادکرد وب|نشانی = https://payamema.ir/payam/articlerelation/8063|عنوان = به مناسبت ۱۳ بهمن زادروز بزرگ علوی تولد خالق «گیله مرد»|ناشر = پیام ما|تاریخ بازدید = ۲۲ می ۲۰۱۹|تاریخ = ۱ خرداد ۱۳۹۸}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
| birth_place = [[تهران]]، محله [[چاله‌میدان]]،<ref>در خلوت دوست (نامه‌های بزرگ علوی به باقر مؤمنی)، تدوین: باقر مؤمنی، اسن (آلمان): نشر نیما، ۱۳۷۹/۲۰۰۰. ص۲۵۵.</ref>
| death_date = ۲۸ بهمن ۱۳۷۵ ({{سن|۱۲۸۲|۱۱|۱۳|۱۳۷۵|۱۱|۲۸}})
خط ۴۱:
بزرگ علوی در آثاری که پس از رهایی از زندان نوشت، به [[واقع‌گرایی انتقادی]] پرداخت.<ref name="میرعابدینی" /> در ''ورق‌پاره‌های زندان'' (۱۳۲۰/ ۱۹۴۱) که آن را پنهانی در زندان می‌توانست ثبت کند، [[روزانه‌نویسی]]ها و [[آرزو|خواسته‌های]] هم‌بندیان خود را آشکار ساخت.<ref name="میرعابدینی" /> ''[[پنجاه و سه نفر (کتاب)|۵۳ نفر]]'' نیز از دوران زندانش سخن می‌گوید و تصویری است از مبارزه‌های روشنفکران در دورهٔ [[پهلوی اول]].<ref name="میرعابدینی" /> در ۷ مهر همان سال، عضو [[حزب توده ایران]] و از اعضای بنیانگذار آن شد،<ref name="britannica" /><ref>آبراهامیان، ص۳۸۵–۳۸۶</ref><ref>{{یادکرد کتاب| عنوان = گنجینه اسناد | ترجمه = | جلد = ۷ | سال = ۱۹۹۷ | ناشر = [[سازمان اسناد ملی ایران]] |مکان = تهران | صفحه = ۳۲}}</ref> در ۱۳۲۲/ ۱۹۴۳م عضو هیئت مدیرهٔ [[انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی]] و سردبیر ''[[پیام نو]]'' شد<ref name="میرعابدینی" /> و تا ۱۳۳۰/ ۱۹۵۱م ترجمه‌ها، نقدها، داستان‌ها و سفرنامه‌هایی در این مجله و مجلات ''[[سخن (مجله)|سخن]]'' و ''[[مردم (مجله)|مردم]]'' به چاپ رساند.<ref name="میرعابدینی" /> در برگزاری [[نخستین کنگره نویسندگان ایران|نخستین کنگرهٔ نویسندگان ایران]] در [[تیر (ماه)|تیر]] ۱۳۲۵/ [[ژوئن]] ۱۹۴۶م مشارکت فعال داشت.<ref name="میرعابدینی" />{{سخ}}
سومین مجموعه داستان خود، ''نامه‌ها'' را در ۱۳۳۰/۱۹۵۱ پایان داد که مضمونش پیرامون اختلاف میان پدران و پسران است که در راه پیشرفت و پیشبرد با محافظه‌کاران مبارزه می‌کنند.<ref name="میرعابدینی" /> شاهکار خود، ''[[چشم‌هایش]]'' را در ۱۳۳۱/۱۹۵۲ چاپ کرد که رمانتیک و بر بستر مسائل سیاسی و مبارزاتی نوشته شده‌است.<ref name="میرعابدینی" /> در ابتدای [[تابستان]] ۱۳۳۲/[[ژوئن]] ۱۹۵۳ برای شرکت در یک جشنوارهٔ ادبی به [[پراگ]] رفت.<ref name="میرعابدینی" /> به‌هنگام [[کودتای ۲۸ مرداد]]، به [[آلمان شرقی]] رفت و پس از مدتی، به استادی [[دانشگاه هومبولت]] در رشتهٔ [[زبان و ادبیات فارسی]] منصوب شد.<ref name="میرعابدینی" /> سپس در سال‌های بعد، به [[ایران‌شناسی]] روی آورد و داستان‌هایی دربارهٔ امیدها و رنج‌های مهاجران و آوارگان ایرانی در اروپا نگاشت.<ref name="میرعابدینی" /> برخی از آن داستان‌ها را در مجموعه‌های ''میرزا'' و ''[[مجلهٔ کاوه]]'' منتشر کرد.<ref name="میرعابدینی" /> رمانی با عنوان ''سالاری‌ها'' (۱۳۵۷/ ۱۹۷۸) دربارهٔ تحولات خانواده‌ای اشرافی در [[دهه ۱۳۰۰]]/ [[دهه ۱۹۲۰|۱۹۲۰]] نوشت.<ref name="میرعابدینی" /> در ''موریانه'' (۱۳۷۲/ ۱۹۹۳)، واپسین سال‌های [[دولت شاهنشاهی ایران|پادشاهی ایران]] را از دید یک مقام [[ساواک]] بررسی کرد.<ref name="میرعابدینی" /> رمان ''روایت'' را دربارهٔ زندگی یک مبارز حزبی در سال‌های پیش و پس از کودتای ۲۸ مرداد نوشت که پس از مرگش در ۱۳۷۷/ ۱۹۹۸ چاپ شد.<ref name="سپانلو" /><ref name="میرعابدینی" />{{سخ}}
او را از نویسندگان برجستهٔ ایرانی در [[سده ۲۰ (میلادی)|سده ۲۰م]] می‌دانند<ref name="britannica">{{یادکرد وب | نشانی = http://original.britannica.com/eb/article-9018382/Bozorg-Alavi | عنوان = بزرگ علوی | تاریخ بازدید = ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۸ | سال = ۲۰۰۸ | ناشر = [[دانشنامه بریتانیکا]] | زبان = انگلیسی }}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> که ابتکار ویژهٔ داستان‌نویسی داشته<ref>http://www.hamdelidaily.ir/5944-بزرگ-علوی--مرد-مبارزه‌جوی-داستان.html</ref> وآثارشان راهگشای نسلی نوگرا شد و نفوذشان به اندازه‌ای بود که [[واقع‌گرایی]] بر [[داستان‌نویسی ایرانی]] چیرگی همیشگی یافت.<ref name="سپانلو" />
== زندگی ==
خط ۷۵:
علوی یک فرزند پسر از همسر اول خود فاطمه علوی به نام مانی دارد و شریک زندگی بزرگ علوی، ''گرترود'' (Gertrud Paarszh) است که در برلین زندگی می‌کند.
[[کیهان لندن]] به تاریخ ۶ فروردین ۱۳۹۵ گزارشی از آرامگاه علوی نوشت که بر پایهٔ قوانین ایالتی شهر [[برلین]] آرامگاه بزرگ علوی در [[گورستان کلمبیادام]]، پس از گذشت ۲۰ سال از مرگش باید واگذار شود یا تغییر کاربری دهد. جامعه [[ایرانیان آلمان]] برای نگهداشت آرامگاهش به عنوان یکی از مشاهیر، نامه‌ای به فرمانداری ایالتی برلین نوشته‌است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://kayhanlondon.biz/fa/1395/01/06/
== نویسندگی ==
خط ۱۴۹:
مجموعه داستان کوتاه است، شامل هشت داستان با عنوان‌های «گیله مرد»، «اجاره خونه»، «دزاشوب»، «یه‌ره‌نچکا»، «یک زن خوشبخت»، «رسوایی»، «خائن» و «پنج دقیقه پس از دوازده». نخست در ۱۳۷۶/ ۱۹۹۸م به‌دست [[انتشارات نگاه]] در [[تهران]] چاپ شد.{{سخ}}
داستان اصلی آن گیله‌مرد، روستایی گیلانی مبارزی است که به جنبش دهقانی می‌پیوندد و پس از هجوم مأموران و کشته شدن زنش به جنگل پناه می‌برد. شرح ماجرای سه مرد است، گیله مرد و دو محافظ او که وی را به فومن می‌برند و داستان در همین حرکت و اقامت در قهوه‌خانه نزدیک مقصد به تدریج باز می‌شود. دو مأمور تفنگ به دست در میان غرش باد و باران، گیله مرد را- که یک دهقان شورشی است- به فومن می‌برند تا تحویل پاسگاه دهند.{{سخ}}
«گلیه مرد» را از نخستین داستان‌های نویسندگان ایرانی می‌دانند که در آن پویایی و حرکت به جای توصیف نشسته‌است.<ref>http://rasekhoon.net/article/show/163846/گيله%20مرد%20ادبيات%20داستاني%20ايران(1)/</ref> این داستان را با [[داش آکل]] از صادق هدایت و [[تنگسیر]] از [[صادق چوبک]] مقایسه می‌کنند.<ref>https://www.negahpub.com/book/گیله-مرد/{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> بنا به دیدگاه جمال میرصادقی، گیله‌مرد «از موفق‌ترین داستان‌های کوتاه فارسی است، که از ویژگی‌های فنی و غنی نیرومندی برخوردار است؛ داستانی دولایه، هم واقع‌گرا و هم نمادین. نویسنده تعهد و رسالت انسانی خود را در قبال آن‌ها ادا کرده‌است. به‌عبارت دیگر، صرف انتخاب درون‌مایه یا مضمون و عصیان کردن علیه ظلم و بر بی‌عدالتی سر برداشتن، نمایش‌گر اعتراض و خشم نویسنده علیه ناروایی‌های اجتماعی نیز هست.»<ref>https://fidibo.com/book/956-گیله-مرد</ref>
=== روایت ===
آخرین رمان علوی است که نخست در ۱۳۷۷/ ۱۹۹۹م، دو سال پس از مرگش، در تهران چاپ شد. نویسنده در جمله‌های آغازین آن را نه [[قصه]] و نه [[رمان]] دانسته. «هیچ گونه حادثهٔ غریب و عجیبی در آن وجود ندارد. حکایت نیست، روایت است. سرگذشت نیست، تاریخچهٔ دورانی است که از روی نواری دربارهٔ رویدادهای زندگی انسانی رنج‌کشیده، نقل شده‌است .» آن را آمیخته‌ای از [[w:en:Roman à clef|رمان کلیددار]]، [[w:en:Roman à thèse|رمان عقیدتی]] و [[w:en:Autobiographical novel|رمان خودزندگی‌نامه‌ای]] دانسته‌اند.<ref>http://www.morour.ir/index.php/2013-09-19-06-21-00/896-2013-12-19-10-40-38</ref> [[انتشارات نگاه]]، یکی از ناشران این اثر، آن را یک رمان توصیف کرده که «با همه اشارات تاریخی ظاهراً واقعی که در آن وجود دارد، به هرحال یک رمان است، و مثل همه رمان‌ها و داستان‌های دیگری، در عین حال که ممکن است از واقعیات الهام و بهره بگیرد، هیچ‌یک از حوادث و شخصیت‌های آن حقیقی نیستند و علی‌رغم شباهت بعضی از آن‌ها با حوادث و شخصیت‌های حقیقی، داستان مطلقاً ساخته و پرداخته ذهن و احساس و دریافت و سلیقه‌ها و داوری‌های آگاهانه و ناخودآگاه نویسنده است.»<ref>https://www.negahpub.com/book/روايت/{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
=== آثار غیر داستانی ===
خط ۱۸۲:
}}
* [https://web.archive.org/web/20100510225544/http://www.bozorgalavi.org/ سایت اختصاصی بزرگ علوی]
* [https://web.archive.org/web/20070808195130/http://www.bookfiesta.ir/modules/fa/person_details.aspx?personid=12 بانک اطلاعات نویسندگان، سایت جشن کتاب]
== پیوند به بیرون ==
| |||