علی‌اکبر داور: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز انتقال از رده:روزنامهنگاران اهل ایران به رده:روزنامهنگاران مرد اهل ایران ردهانبوه |
نجات ۴ منبع و علامت‌زدن ۳ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۴۴:
|footnotes =
}}
'''علی‌اکبر داور''' (زادهٔ ۱۲۶۴ در [[تهران]] -اصالتاً [[بخش چهاردانگه (ساری)|چهاردانگهٔ]] [[شهرستان ساری|ساری]]<ref>بازخوانی تاریخ مازندران، اسدالله عمادی ص۲۵۲</ref> - [[۱۳۱۵]] [[تهران]]) از رجال سیاسی دورهٔ [[رضاشاه]] بود که در پست‌های وزیر [[مالیه]] در کابینه [[محمدعلی فروغی]] (۱۳۱۲–۱۳۱۵)، وزیر [[معارف]] (فرهنگ)، وزیر [[عدلیه]] (دادگستری) انجام وظیفه کرد و به بنیادگذار دادگستری نوین [[ایران]] نامور شده‌است.<ref name="seda">[http://www.iranseda.ir/old/showfullitem/?r=215527 IRANSEDA Network-شرح زندگی سیاسی علی اکبر داور-شبکه ایران صدا<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> پدرش کربلائی علی خان اردلان معروف به کلبعلی خان متولد روستای [[کنیم]] در [[کیاسر]] و بخش چهاردانگه [[شهرستان ساری]] بود که خزانه‌دار دربار قاجار بود<ref>عمادی، اسدالله بازخوانی تاریخ مازندران، ص 252 – روحی، عبدالله – خاطرات و خطرات ص29</ref> ایجاد نظام قضایی در کشور، تأسیس «ادارهٔ ثبت احوال»، تدوین «قانون ثبت اسناد»، «قانون ثبت املاک»، «قانون ازدواج و طلاق» و تأسیس [[بیمه ایران]]<ref>
وی به گونهٔ مشکوکی درگذشت. برخی مرگ وی را یکی از ترورهای سیاسی دولتی مخالفان و ناراضیان در دوران رضاشاه به‌شمار می‌آورند.
از بین رجال دورهٔ پهلوی او از معدود افرادی است که هم‌اکنون یک خیابان در تهران به نام اوست.<ref>[http://www.divanealee.gov.ir/tabid/58/Default.aspx تاریخچه دیوان عالی کشور<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
== زندگی‌نامه ==
[[پرونده:Ali Akbar Davar 1.jpg|انگشتدان|راست|120px|داور در جوانی]]
علی‌اکبر داور بنیان‌گذار دادگستری نوین در ایران و وزیر مالیه رضا شاه، پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه و [[مدرسه علوم سیاسی]] به خدمت [[عدلیه]] قدیم درآمد و مشاغل گوناگونی را بر گُرده گرفت. در ۲۵ سالگی، دادستان تهران (مدعی‌العموم بدایت طهران) شد و به میرزا علی‌اکبر خان مدعی‌العموم شهرت یافت. در پی آن برای ادامه تحصیلات، به [[سوئیس]] رفت و تا دریافت درجه دکترای [[حقوق]] تحصیل کرد. داستان سفر داور به سویس بدین گونه‌است که هنگامی که یکی از بازرگانان بزرگ تبریز بنام حاج ابراهیم پناهی فرزندان خود را برای تحصیل به اروپا می‌فرستاد، داور را به عنوان سرپرست آن‌ها برگزید. در این همراهی داور درس خواند و خود را به مرحله دکترای حقوق رسانید.<ref>
وزیر [[وزارت معارف|معارف]] شد و در کابینه‌های [[حسن مستوفی|مستوفی‌الممالک]] و [[مخبرالسلطنه]] فبه وزارت عدلیه رسید. مهم‌ترین دستاورد او، دگرگون نمودن ساختار نظام قضایی عدلیه بود. تأسیس «ادارهٔ ثبت احوال»، «قانون ثبت اسناد»، «قانون ثبت املاک»، و «قانون ازدواج و طلاق» از دستاوردها و برآیند کوششهای اوست.<ref name="osat">علیرضا اوسطی. ''ایران در سه قرن گذشته''، جلد ۲. انتشارات پاکتاب، تهران، ۲۰۰۳. شابک ۹–۶۴۹۳۴۰–۶۵۳.</ref>
== فعالیت سیاسی ==
[[پرونده:AliAkbar Davar Justice Minister 1306.jpg|بندانگشتی|180px|علی اکبر داور در جامه وزارت]]
داور یک فرد سیاسی نیز بود. با انتشار روزنامه ''[[مرد آزاد]]'' و انتخاب به نمایندگی مجلس از بازیگران مهم سیاست شد، با [[تیمورتاش]] و [[فیروز فیروز|نصرت‌الدوله]] همبسته و هم‌آوا گردید و از پایه‌گذاران اصلی پادشاهی رضاشاه شد. پانزده سال بازیگر سیاسی و وزیر مقتدر و اصلاح‌طلب دوره پهلوی بود.<ref>[http://www.ravy.ir/content4527007.html چهره‌ها - علی‌اکبر داور و نقش او در دولتی کردن اقتصاد – ۱داستان شکر در بازار تهران<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
داور در دوره وزارت پروژه‌های بزرگی را با تأمین اعتبار دولتی به انجام رسانید. او مناسبات و دادوستدهای اقتصادی را دولتی کرد. در دوره او تجارت ایران با شوروی بر پایه دادوستدهای پایاپای گسترش یافت. در آذر ۱۳۱۴ یک پیمان بازرگانی پایاپای مهم میان ایران و آلمان بسته شد که در راستای آن دولت آلمان در برابر صادرات پنبه، چوب، برنج، جو، قالی، خشکبار، خاویار و طلا و نقره و… از ایران به این کشور، تجهیزات صنعتی و ماشین آلات به ایران صادر کند.<ref name="mehr">میراث داور، سرگه بارسقیان، ''مهرنامه''، شماره ۳، خرداد ۱۳۸۹، صفحهٔ ۸۹</ref> نوسازی و اصلاحات داور در عدلیه و مالیه و پرورش گروهی از کارشناسان شایسته برای کشور، او را از مردان نامی عصر خود کرده بود و بارها از نخست‌وزیری او سخن رفته بود ولی مرگ این بخت را از او دریغ کرد.<ref name="seda"/>
خط ۶۶:
علی‌اکبر داور در ۲۰ بهمن ۱۳۱۵ درگذشت.<ref>روزنامه ایران نو، ۱۷ ربیع‌الثانی ۱۳۲۸ قمری</ref> برخی روزنامه‌ها مرگ او را ناشی از [[سکته قلبی]] دانستند، در حالی که دیگران آن را [[خودکشی]] به‌شمار آوردند.<ref>مسعود بهنود، کشته شدگان بر سر قدرت، ISBN 964-405-055-X</ref> برخی دیگر نیز مرگ او را بی‌ارتباط با لایحهٔ پیشنهادی او به مجلس در راستای گفتگو با آمریکاییان ندانسته‌اند. این لایحه به شدت از سوی بریتانیا و شوروی مورد اعتراض بود.<ref name="osat"/> داور همچنین پیش از مقام وزارت، در یکی از روزنامه‌های آن هنگام مقاله‌ای با عنوان «اسرار عدلیه» به چاپ رساند که درون‌مایهٔ آن انتقادی به یکی از آرای محاکم وقت بود.<ref>[http://www.vekalat.org/noktehalist.php?cat=1&newsnum=42210 علی اکبر داور وزیر عدلیه‌ای که پس از وزارت طعم محاکمه را چشید]</ref>
پذیرفته‌ترین گفتار این است که داور به دلیل توهین و بی‌احترامی از سوی رضاخان دست به خودکشی زده‌است.<ref name="seda"/> می‌گویند داور پس از آن که مورد بی‌مهری رضاشاه قرار گرفت به خانه رفت. مقداری [[تریاک]] در الکل حل کرد، خورد و خوابید.<ref>
{{شعر|نستعلیق}}
خط ۱۰۱:
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار|Ali-Akbar Davar}}
* [
{{رژیم رضاشاه پهلوی}}
| |||