قزوین: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
نجات ۳۸ منبع و علامتزدن ۸ بهعنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۲۲:
|تراکمجمعیت =۹۰۳۰
|مذهب =[[شیعه]]<ref name="zaban" />
|مساحت = ۶۴/۱۳۲ {{ک|کیلومتر مربع}}<ref name="Masahat">{{یادکرد وب|عنوان=نقشهٔ بافتهای فرسودهٔ مصوب شهرها: قزوین|ناشر=وبگاه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران|نشانی=http://www.udro.org.ir/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&catid=19&sobi2Id=201&Itemid=83|تاریخ بازدید=۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳|
|ارتفاع =۱٬۳۴۷ {{ک|متر}}<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پایگاه جستجوی نامهای جغرافیایی | پیوند=http://gndb.ncc.org.ir/Pages/jpgMaps.aspx?end=wJllcIhAOa8= | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-03-09}}</ref>
|میانگیندما = ۱۳ {{ک|درجهٔ سانتیگراد}}<ref name=ToolAutoGenRef2>[http://www.qazvin.net/?type=static&lang=1&id=18 جغرافیای شهر قزوین، آب و هوا - وب پایگاه اطلاعرسانی استان قزوین]</ref>
خط ۳۸:
[[پرونده:Minoodar2.JPG|250px|بندانگشتی|چپ|[[المان مینودر]] دروازه ورودی شهر قزوین]]
'''قَزوین''' ({{تلفظ|Qazvin.ogg}}) یکی از شهرهای [[ایران]] است که در قسمت مرکزی این کشور واقع شده و در گذشته برای مدتی پایتخت ایران نیز بوده است. شهر قزوین، مرکز [[استان قزوین]]، در بلندای ۱٬۲۷۸ متری از سطح دریا واقع شدهاست. تاریخچه و ریشه شهر قزوین به دوران [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] باز میگردد زمانی که به دستور [[شاپور ذوالاکتاف|شاپور]] پادشاه ساسانی رونق یافت. قزوین شاهراه اقتصادی [[جاده ابریشم]]، سالها محل گذر تجار و بازرگانانی بود که کالاهای خود را از شرق به غرب میبردند.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=ایسنا|تاریخ=2017-03-24|عنوان=قزوین|نشانی=https://www.isna.ir/photo/96010400763/قزوین|زبان=fa-IR|تاریخ بازبینی=2018-04-01}}</ref> قزوین در زمان [[صفویان|حکومت صفوی]] ۵۷ سال پایتخت ایران بوده و از همین رو دارای اماکن و موزههای تاریخی بسیاری است.<ref>http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=پایتخت+های+صفویان&SSOReturnPage=Check&Rand=0</ref>
قزوین پایتخت بزرگ [[خوشنویسی]] ایران است و از جمله خوشنویسان معروف [[خط فارسی|خط پارسی]] میتوان به [[میرعماد قزوینی]] اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.irna.ir/fa/News/173964/
قزوین از نظر تعداد اثر تاریخی رتبه نخست در ایران و سوم در جهان را دارد، که از این آثار کهن و باستانی گوناگون میتوان [[کاروانسرای سعدالسلطنه]]، [[مسجد جامع قزوین]]، [[میمونقلعه|میمون قلعه]]، [[حمام قجر]]، [[آبانبار سردار|آب انبار سردار،]] [[پیغمبریه]][[آبانبار سردار|،]] [[کاخ چهلستون قزوین|کاخ چهلستون]]، [[امامزاده حسین]] و [[خیابان سپه (قزوین)|خیابان سپه]] (اولین خیابان ایران) نام برد.<ref>{{فرهنگ نیوز| عنوان=اولین خیابان ایران | ناشر=فرشاد حاجی آقایی | نشانی=http://www.farhangnews.ir/category/اولین%20خیابان%20ایران}}</ref>
قزوین به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی شرق به غرب و جنوب به شمال کشور، نزدیکی به [[تهران]] و [[کرج]]، دارا بودن چندین [[شهرک صنعتی]] و نیز امکانات مناسب آموزشی و علمی از جمله چندین [[دانشگاه]] دولتی و غیر دولتی از جمله [[دانشگاه بینالمللی امام خمینی]]، [[دانشگاه علوم پزشکی قزوین]] و [[دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین|دانشگاه آزاد اسلامی - باراجین]] از موقیت مناسبی در ایران برخوردار است.<ref>
قزوین به علت دارا بودن ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار [[باغستانهای سنتی قزوین|باغستان]] کهن<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی= |نام= |نشانی=http://isna.ir/fa/news/91051811396/500-هكتار-از-باغستان-هاي-سنتي-قزوين-در-حال |عنوان=۵۰۰ هکتار از باغستانهای سنتی قزوین در حال نابودی |اثر= | ناشر=ایسنا |تاریخ =۱۸ /۵/ ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۳۹۲/۲/۷}}</ref> در اطراف شهر و وجود بوستان ۱٬۴۰۰ هکتاری باراجین در سال ۱۳۹۲ از سوی معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به عنوان شهر پاک ایران انتخاب شد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.qazvin.ir/web/guest/main1;jsessionid=b0dcf4e6ae64918dca8656a7e92d?p_p_id=101_INSTANCE_e7IC&p_p_lifecycle=0&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-4&p_p_col_count=1&_101_INSTANCE_e7IC_struts_action=/asset_publisher/view_content&_101_INSTANCE_e7IC_urlTitle=شهر-قزوين-به-عنوان-شهر-پاك-ايران-انتخاب-شد&_101_INSTANCE_e7IC_type=content&redirect=/web/guest |عنوان=شهر قزوین به عنوان شهر پاک ایران انتخاب شد | ناشر =شهرداری قزوین |تاریخ =۷ اردیبهشت ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۳۹۲/۲/۷}}</ref>
قزوین شهری [[فارسی]] زبان است. زبان مادری اکثر اهالی اصیل شهر قزوین فارسی همراه با [[لهجه قزوینی|لهجه خاص قزوینی]] است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=ostan-qz.ir|نشانی=http://ostan-qz.ir/content/ostan/general-content/755/2988|عنوان=فرهنگ و آداب و رسوم {{!}} استانداری قزوین|بازبینی=2018-04-01}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=اسلوب|نام=نویسنده:|کد زبان=fa-IR|تاریخ=2015-05-03|وبگاه=جاهای دیدنی ایران|نشانی=https://seeiran.ir/شهر-قزوین/|عنوان=شهر قزوین|بازبینی=2019-01-10}}</ref> زبانهای [[زبان تاتی ایران|تاتی]]، [[گیلکی]] و [[آذریهای ایرانی|آذری]] نیز در قزوین تکلم میشود. علیرغم حضور [[تاتهای ایران|تاتها]]، [[گیلکها]] و [[آذریهای ایرانی|آذریها]] در شهر قزوین، اغلب آنها بومی خود شهر قزوین نمیباشند، و از اقصی نقاط ایران و [[استان قزوین]] به شهر قزوین آمدهاند. [[مردم کرد|کردها]] و [[مردم لر|لرها]] از دیگر اقوام شهر قزوین هستند.<ref name=ToolAutoGenRef7>
ره آورد شهر قزوین [[پسته]]، [[باقلوا]] و انواع [[شیرینی]] سنتی متنوع از جمله باقلوای لوزی، باقلوای پیچ یا گل رز، شیرینی پادرازی، نان نخودی قزوین (شیرینی نخودی)، نان چرخی، نان برنجی (شیرنی برنجی)، نان بادامی قزوین (شیرینی بادامی)، شیرینی اتابکی (شیرینی ولیعهدی)، نان قندی (شیرینی قندی)، نان نازک (نازک پستهای) است.<ref name=ToolAutoGenRef10 /><ref name=ToolAutoGenRef8 /><ref name=ToolAutoGenRef7 /><ref name=ToolAutoGenRef9 />
خط ۶۵:
== تاریخ ==
{{نوشتار اصلی|تاریخ قزوین}}
این شهر باستانی در زمان [[شاه تهماسب|شاه طهماسب]] [[صفویان|صفوی]] پایتخت ایران بودهاست. نخستین خیابان ایران ([[خیابان سپه]]) در قزوین ساخته شد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8705140199 خیابان سپه قزوین در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد، فارس]</ref> [[آب انبار سردار بزرگ|آب انبار سردار]] بزرگترین آب انبار تک گنبدی جهان در قزوین است.<ref>
=== پیش از اسلام ===
خط ۸۹:
=== دوران سلجوقیان ===
طغرل در سال ۴۳۳ ه.ق قزوین را فتح کرد ویکی از شیعیان علوی را به حکومت قزوین انتخاب کرد. وی در سال ۴۵۵ ه.ق در گذشت و بنابر وصیتش، سلیمان پسرش به جانشینی او برگزیده شد، اما سران لشکر که به آلب ارسلان پسر دیگر طغرل دلبستگی داشتند در قزوین جمع شده و خطبه پادشاهی را به نام وی خواندند. چنین رویدادی نشانگر آن است که قزوین در آغاز دوره سلجوقی دارای موقعیتی ویژه بودهاست. در دوره آلب ارسلان حکومت قزوین در یک دوره شصت ساله بر عهده خاندان جعفری از اصیلترین خاندانهای علمی شیعی در ایران و از نوادگان جعفر طیار بودهاست<ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب |url=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=
=== در عصر صفوی ===
[[پرونده:Tahmasb-1.jpg|بندانگشتی|250px|شاه تهماسب اول، قزوین را به عنوان پایتخت برگزید.]]
[[شاه تهماسب|شاه تهماسب صفوی]] به سال ۹۵۳ ه.ق به علت نزدیکی تبریز به مرزهای عثمانی و آسیبپذیر بودن این شهر و نیز دور بودن از خراسان و هجوم مداوم ازبکان به ایران پایتخت را به قزوین انتقال داد؛ که این پایتختی تا سال ۱۰۰۶ ه.ق (به مدت نیم قرن) ادامه داشت.<ref>
[[پرونده:Qazvin - Chehel Sotun.jpg|بندانگشتی|250px|[[عمارت چهل ستون قزوین]] محل استقرار دولت در زمان [[شاه طهماسب]]<ref>{{یادکرد|فصل=فصل چهارم:کاخها|کتاب=آشنایی با بناهای تاریخی|نویسنده = سید مهدی میر دانش|صفحه=صفحه ۵۵ و ۵۶|سال=۱۳۸۴}}</ref> و [[شاه اسماعیل دوم]] صفوی]]
* تحولات شهر قزوین پس از پایتختی
خط ۲۶۸:
=== انجمن اسلامی شهر قزوین ===
[[پرونده:Avalin shahrdar qazvin.JPG|بندانگشتی|زین اسب - متعلق به اولین شهردار قزوین - موزه مردمشناسی حمام قجر]]
[[انجمن اسلامی شهر قزوین]]، انجمنی است ساخته از ۹ نماینده<ref>
نخستین بلدیه یا [[شهرداری قزوین]] در اسفند سال ۱۳۰۶ هجری قمری تأسیس گردید. شهرداری قزوین مانند دیگر شهرداریهای ایران سازمانی غیردولتی است. نخستین شهردار شهر قزوین [[میرزا حسین شهیدی]] (صدرالعلما) بودهاست.<ref>
=== شهرداری قزوین ===
{{همچنین|عمارت شهرداری قزوین}}
[[پرونده:Qazvin municipality logo.jpg|بندانگشتی|لوگوی [[شهرداری قزوین]]]]
اولین بلدیه یا [[شهرداری قزوین]] در سال ۱۲۸۵ تأسیس گردید. شهرداری قزوین مانند دیگر شهرداریهای ایران سازمانی غیردولتی است و وظیفه آن اداره شهر قزوین میباشد.<ref>
با انتخاب [[خواجه نوری]] به عنوان فرماندار قزوین در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی، سید [[کاظم سرکشیک زاده]] به قزوین فرا خوانده میشود و کار سازماندهی بلدیه قزوین به او واگذار میگردد، وی سازمان مرتبی را با شعبههایی چند و تعیین بودجه مشخص برای بلدیه قزوین ایجاد میکند. از آنجا که بلدیه آن روز جز دریافت عوارض دروازهها (نواقلی) محل درآمد دیگری نداشت فقط میتوانست حقوق کارمندان خود را تأمین کند و اقدامی در زمینه آبادانی و پاکیزگی شهر انجام نمیدادند.
پس از به سلطنت رسیدن [[رضا شاه]] و برگزیده شدن [[بوذر جمهری]] به سمت کفالت [[شهرداری تهران]] و انجام فعالیتهای گسترده در سطح شهر تهران، شرایط قزوین که با تهران فاصله اندکی داشت بیشتر به چشم میآید و از این رو روزنامههای محلی و شخصیتهای مؤثر شهر و وکلای برای جلب توجه دستگاه حکومت و شخص رضا شاه به مشکلات شهر قزوین و ایجاد یک بلدیه فعال دست به یک رشته فعالیتهای چشمگیر میزنند که از آنها میتوان به فوقالعاده (روزنامه) رعد در قزوین به تاریخ ۲ مهر ۱۳۰۶ خورشیدی اشاره نمود. این فوقالعاده به مناسبت سفر رضا شاه به همراه ولیعهد به قزوین و عبور از آن شهر انتشار یافت و وظیفه آن نقل مشکلات مردم شهر قزوین بودهاست.<ref>
شصت و یکمین شهردار قزوین [[مسعود نصرتی]] بود که با آغاز دوره پنجم شورای شهر، خدمت او به پایان رسید و [[علی صفری]] (شهردار سابق بوئین زهرا) به جای او شهردار قزوین شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://qazvin.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=32695|عنوان=صفری سرپرست شهردار قزوین شد|بازبینی=2017-09-13}}</ref> در چهل و یکمین جلسه شورای اسلامی شهر قزوین در تاریخ ۹۸/۰۷/۳۰، سیاوش طاهرخانی به عنوان شصت و سومین شهردار قزوین منصوب شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=www.irna.ir/news/83527216|عنوان=شهردار قزوین انتخاب شد|بازبینی=۳۰ مهر ۱۳۹۸}}</ref>
خط ۲۸۷:
[[پرونده:Shahid rajai plant.jpg|250px|بندانگشتی|نیروگاه بخار و سیکل ترکیبی شهید رجایی در بیرون از قزوین]]
این نیروگاه در آزادراه قزوین به [[تهران]] ساخته شدهاست. نیروگاه برق شهید رجایی دارای دو سیکل مجزای بخار و ترکیبی میباشد که مجموعاً ۲۰۴۰ مگاوات تولید برق دارد؛ که این میزان، ۸ درصد برق مصرفی در کشور میباشد (سومین نیروگاه بزرگ ایران). سوخت مورد استفاده در این نیروگاه مازوت و گاز طبیعی است.<ref>{{یادکرد وب
=== گستره شهری ===
خط ۳۰۹:
[[پرونده:بهار در قزوین - panoramio.jpg|جایگزین=|بندانگشتی|باغستانهای سنتی - جنوب شهر قزوین]]
به گواهی [[عبدی بیگ شیرازی]] و همچنین [[واعظ قزوینی]]، شهر قزوین از باغستانهای سرسبزی تشکیل شده بود که گرداگرد شهر را فرا میگرفت؛ درختان انگور، پسته و بادام که صفا و طراوتشان شهر را پر کرده و سایه سار دلکششان موجب آسودگی مردم شده بود.
{{سخ}}ولی متأسفانه با توسعه ناموزون شهری لطمه جبرانناپذیری به فضای سبز تاریخی قزوین زده شد؛ با این وجود باز هم میتوان آثار خرمی و سرسبزی را در [[باغستانهای سنتی قزوین|باغستانهای ۱۴۰۰ ساله]] پیرامون شهر مشاهده کرد. از جمله باغستانهای سنتی قزوین که امروزه تبدیل به پارک و بوستان شدهاست. [[بوستان ملت (قزوین)|باغ تاریخی حکم آباد (پارک ملت)]] است. سبزیکار آقا جمالی یا حکم آباد از تفرجگاههای سنتی مردم قزوین است. از دیگر باغستانهای برجای مانده میتوان به [[مصلی قزوین|باغ تاریخی مصلای قزوین]] اشاره کرد که در بیرون شهر بوده و هر ساله در مراسم سنتی پنجاه بدر میزبان اهالی قزوین است. [[بوستان دهخدا]] نیز در باغستان سنتی " ماریان " ساخته شدهاست.<ref>
=== نمایشگاه بینالمللی ===
خط ۳۲۱:
== مجموعه شهری قزوین ==
با تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری، مجموعه شهری قزوین به عنوان ششمین مجموعه شهری بزرگ کشور پس از مجموعههای تهران، مشهد، تبریز، اصفهان و شیراز میباشد. این مجموعه شهری شامل شهر قزوین و شهرها، شهرکها و نواحی شهری اطراف آن است که جمعیتی در حدود ۷۵۰–۸۰۰ هزار نفر را در خود جای دادهاست. وسعت این مجموعه ۱۴۲۳ کیلومتر مربع (دو برابر مساحت شهر تهران) است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|عنوان=اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین|ناشر=|تاریخ بازبینی=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170731231325/http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|archivedate=۳۱ ژوئیه ۲۰۱۷|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81003199/سایر_حوزه_ها/طرح_مجموعه_شهری_قزوین_در_شورایعالی_شهرسازی_مورد_بررسی_قرار_گرفت |عنوان=طرح مجموعه شهری قزوین در شورایعالی شهرسازی مورد بررسی قرار گرفت | ناشر =ایرنا |تاریخ =۳۰ دی ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=}}</ref>
شهر قزوین دارای شش ناحیه متصل یا داخل شهر و چهار ناحیه منفصل شهری است که به شهر متصل نیستند اما در داخل حریم شهر قزوین قرار گرفتهاند. شهرک هفت سنگان، پردیسان و باغ نشاط جزو ناحیه متصل امامزاده علی (ع) هستند و در خارج محدوده قانونی قرار گرفتهاند. ناحیه مینودر شامل شهرکهای کوثر و مینودر در منطقه ۳ شهرداری، ناحیه مهدیه شامل پونک، ملاصدرا، آبگیلک، جانبازان، نوروزیان در شمال بلوار معلم، اسماعیلآباد، اکبرآباد، حسنآباد و امیرآباد در منطقه۳ شهرداری، ناحیه شهید بابایی شامل ولی عصر، توحید، فلسطین شرقی، بلوار، پادگان، خیام، شهرداری، شرق نادری، فردوسی، بوعلی شرقی، شهرک ولایت، سرتک، باقرآباد، دانشگاه، بلوار پاستور، شرق نوروزیان در جنوب بلوار معلم در منطقه ۲ شهرداری جزو نواحی متصل شهری بهشمار میروند. ناحیه آزادگان شامل غرب نادری، رسالت، زعفرانیه، سعدی شمالی، سعدی فرعی، فلسطین غربی، بنیاد، نواب شمالی، آبشار، مجتمع ادارات، شهرکهای میرداماد و عارف، غیاث آباد، غرب نوروزیان در جنوب بلوار معلم، شهرک شهید رجایی در منطقه ۲شهرداری و ناحیه امامزاده علی شامل شهرک هفت سنگان، پردیسان، باغ نشاط، محله کنار هتل قدس، ولی عصر (جنوب چهار راه ولی عصر)، باغ دبیر، تهران قدیم، سپه، ملکآباد، بلاغی، راه ری، تالار و شرق راهآهن در منطقه یک شهرداری، ناحیه امامزاده حسین (ع) شامل غرب نادری جنوبی، عبید زاکان، سعدی جنوبی (جنوب چهار راه نظام وفا)، نواب جنوبی، دادگستری، کوی بهار (بلوار میرزا کوچک خان)، تبریز، مولوی، محله آخوند، منتظری، محله شیشه چی و دوراهی همدان در منطقه یک شهرداری دیگر محلات واقع در نواحی متصل شهری هستند. ناحیه اندیشه شامل نجف آباد، حسنآباد، وثوق آباد و شهرک اندیشه در منطقه ۳ شهرداری، ناحیه چوبیندر شامل چوبیندر و خیرآباد در منطقه یک شهرداری، ناحیه دانش شامل شهرک دانش و ناصر آباد و منطقه یک شهرداری، ناحیه مشعلدار شامل مشعلدار و محمدآباد در منطقه یک شهرداری، از نواحی منفصل شهری هستند و خارج از محدوده قانونی و در حریم شهر قزوین قرار دارند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - نقشه نواحی شهرداری قزوین تهیه شد|نشانی=https://www.farsnews.com/news/13920913000245/نقشه-نواحی-شهرداری-قزوین-تهیه-شد|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2013-12-04|بازبینی=2019-02-18}}</ref>
خط ۳۳۷:
The bazaars were much like those which we had already seen at Khuy, Tabriz, and Zanjan; but as regards the people, the advantage was decidedly in favor of Kazvinis who are more pleasing in countenance, more gentle in manners and rather darker in complex than the Azerbaijanis. Persian is spoken by them universally,</ref>
مردم قدیمی قزوین [[زبان فارسی]] را با [[لهجه قزوینی]] سخن میگویند که مبنی بر گشایشهگرایی در انتهای الفاظ است و به [[زبان فارسی|فارسی]] نوشتاری نزدیک است. در واقع گویش مردم این شهر گونهای از پارسی اصیل و باستانی ایران است و معمولاً بدون شکستن الفاظ.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=اداره کل آموزش پرورش قزوین|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|نشانی=وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|عنوان=|accessdate=۳۱ ژوئیه ۲۰۱۷|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170731231325/http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|archivedate=۳۱ ژوئیه ۲۰۱۷|dead-url=yes}}</ref>
کتاب «[[ضربالمثلهای مردم قزوین]]» نوشته دکتر [[محمدحسین سرداغی]] برای حفظ و نگهداری از همین لهجه و گویش مردم قزوین توسط انتشارات [[جهاد دانشگاهی]] قزوین منتشر شده است. در این کتاب آمدهاست: زبان مردم قزوین به زبان نوشتاری نزدیکتر است، مثلاً واژههایی مانند: خانَه و چانَه که امروز به تقلید از گویش تهرانیها خونه و چونه تلفظ میشوند و گاهی هم اینگونه تغییر باعث غلط شدن واژه میشود. بعضی از واژهها و عبارتها که غیر متداول هستند و اگر ضبط نشود فراموش میشوند و معنی آنها را دیگر آیندگان نمیدانند. مانند: اَلمبَه (چوب بلندی که با آن بادام و پسته میتکانند)، وِندِر (عنکبوت)، چِرپاندن (شلاق را محکم زدن)، خِرتِلاق (گلو).<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://qazvin.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=32836|عنوان=کتاب «ضربالمثلهای مردم قزوین» منتشر شد|بازبینی=2017-09-13}}</ref>[[پرونده:Persian in Qazvin.jpg|پیوند=[[پرونده:Persian in Qazvin.jpg]]|بندانگشتی|300x300پیکسل|<ref name="gozinesh.medu.ir" /> بیش از نیمی از مردم قزوین فارسی را همراه با لهجه خاص قزوینی سخن میگویند. [[مردمان فارسیزبان|Persian]] In Iran -2016]]{{bar box|title=زبان و نژاد مردم در "شهر قزوین"|titlebar=#ddd|right1=درصد|float=right|bars={{bar percent|[[فارس]]|gold|۵۳}} {{bar percent|[[مردم تات|تات، الموتی]]|red|۲۴٫۵}} {{bar percent|[[آذری]]|blue|۱۲٫۲}} {{bar percent|[[شمال ایران|گیلک]]|purple|۵}} {{bar percent|[[لر]]|green|۴٫۱}} {{bar percent|[[کرد]]|orange|۰٫۹}} {{bar percent|سایر|grey|۰٫۳}}}}<ref name="gozinesh.medu.ir" /><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=وزارت آموزش پرورش|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council|نشانی=وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین|عنوان=زبان و نژاد}}</ref>
خط ۳۵۹:
=== غذاها و شیرینیهای سنتی ===
[[پرونده:Gheame-nesar2.jpg|150px|بندانگشتی|چپ|[[قیمه نثار]] معروفترین غذای سنتی قزوین]]
استان قزوین نیز مانند سایر استانهای کشور دارای انواع غذاهای سنتی است که برخی از آنها در مناسبتهای ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه میشود. برخی از انواع غذاهای سنتی قزوین عبارتند از:[[قیمه نثار]]، [[شیرین پلو]] ،[[هلیم سنتی قزوین]] و [[کوکوی شیرین]]، [[آش دوغ (قزوین)]]، [[آش دندان کشه]]، [[یتیم چه]]، [[ماش پیازو]]، [[اشکنه]]، [[دیماج]]، [[بستنی سنتی پر خامه قزوین]]<ref>
[[پرونده:Confections of Qazvin.jpg|بندانگشتی|راست|150px|مجموعهای از شیرینیهای سنتی قزوین]]{{سخ}}متداولترین شیرینیهای استان عبارتند از:[[باقلوای لوزی]]، [[نان برنجی]]، [[نان نخودچی (شیرینی)|نان نخودی]]، [[نان قندی]]، [[باقلوای پیچ]]، [[نان بادامی]]،
[[نان گردویی]]، [[پادرازی]]، [[نان نازک]]، [[نان چرخی]]، [[نان چای]]، [[اتابکی]]، [[ولی عهدی]]، [[حاج کریمی]]<ref name=ToolAutoGenRef4 />
در قزوین انواع اقسام نان پخت میشود که شهرت بسیاری دارد؛ در بین نانهای قزوین، [[نان لواش]] تنوری که به صورت گرد و بزرگ طبخ میشود دارای کیفیت و طعم مطبوعی میباشد که موجب شهرت آن شدهاست.<ref>[http://qazvin.irib.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=4090:1389-06-31-12-20-50&catid=98:--&Itemid=144 نان لواش قزوین]</ref> [[قاق]] یکی دیگر از نانهای سنتی قزوین است که خشک و شیرین بوده و با چای سِرو میشود.<ref>[http://www.mambotemplate.ir/post/1011 نیم چاشت در قزوین]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> از دیگر نانهای سنتی قزوین میتوان به [[نان شیرمال|شیرمال]] و [[نان زنجبیلی|زنجبیلی]] اشاره کرد، که کم شیرین بوده و همراه با عصرانه و چای خورده میشود.
== فرهنگ و هنر ==
خط ۳۸۴:
=== جشنواره ملی بازی و اسباب بازی ===
[[جشنواره ملی بازی و اسباب بازی]] به همت سازمان فرهنگی ورزشی [[شهرداری قزوین]] و همه ساله همزمان با عید [[نوروز]] در قزوین برگزار میشود؛ در این جشنواره که با شعار کودکان دیروز، امروز، فردا کار خود را آغاز کردهاست، تولیدات [[اسباب بازی]] در گذشته و حال به نمایش گذاشته میشود. این جشنواره هر سال در محل [[کاروانسرای اکبر میرزا]] برگزار میگردد؛ و هنرمندان [[عروسک]] ساز از سراسر کشور در آن شرکت میکنند. علاوه بر این بیش ۳۰۰ نوع اسباب بازی قدیمی توسط شهرداری قزوین جمعآوری شده که همزمان با جشنواره در موزه اسباب بازی واقع در همین مکان به نمایش گذاشته میشود.<ref>
علاوهبر این تلاشهایی در شهر قزوین برای تولید اسباب بازی ایرانی-اسلامی صورت گرفته و در [[جهاد دانشگاهی]] قزوین در این زمینه پژوهشهایی در حال انجام است. اولین محصول اسباب بازی بومی تولید شده در قزوین با نام «چیدا» در ۱۶ مرداد ۱۳۹۶ توسط [[عبدالکریم عابدینی|آیت الله عابدینی]] رونمایی شد و پس از آن روانه بازار گشت.[http://qazvin.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=32463][http://qazvin.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=32563]
خط ۴۴۵:
=== فرهنگسراها و کتابخانهها ===
قزوین دارای [[فرهنگسرا]] و خانههای فرهنگی زیادی است که از جمله شاخصترین آنها میتوان به فرهنگسرای شهید رجایی (تأسیس ۱۳۷۹)، فرهنگسرای بانو زهرا،<ref>
[[کتابخانه امام خمینی قزوین]]: این کتابخانه دارای ۱۸٫۰۰۰ جلد نسک است و در شهریور ماه سال ۱۳۷۸ ساخته شد. همچنین این نسکخانه دارای سالن انتظار و سالن اجتماعات و بخشی با نام تازههای کتاب است که در آن جدیدترین کتابهای چاپ شده به مدت دو هفته در معرض دید علاقهمندان قرار میگیرد.
خط ۴۵۱:
کتابخانه عارف قزوینی: این کتابخانه در سال ۱۳۵۶ تأسیس شد و بیش از ۲۱٫۰۰۰ هزار جلد کتاب در موضوعات و عناوین مختلف داراست و علاوه بر کتابخانه دارای سالن اجتماعات و نگارخانهای به همین نام نیز هست.
کتابخانه علامه رفیعی: کهنترین کتابخانه قزوین که در سال ۱۳۴۲ بنا شده و به نام کتابخانه مادر و مرجع دیگر کتابخانههای شهر شامل ۴۲٫۰۰۰ جلد کتاب است.<ref>
=== سینماها ===
{{نوشتار اصلی|سینما در قزوین}}
شهر قزوین به علت داشتن سینمای تابستانه در گراند هتل و نیز داشتن مهمانخانه سلطنتی از اولین شهرهای ایران است که فیلم در آن اکران شدهاست. بر اساس گفته تاریخ شناسان نخستین بار در سال ۱۳۰۷ در قزوین فیلم به نمایش درآمدهاست بعد از آن هم به سال ۱۳۰۸ مقابل مهمانخانه بزرگ قزوین. در این سال همچنین در مهمانخانه هتل پارس (معروف سینما مایاک) فیلم به روی پرده میرفت. در مدرسه ارامنه نیز گاهی فیلم نشان داده میشد که این محل را سینما پاته ذکر کردهاند. در سال ۱۳۱۰ اولین سالن سینما در قزوین در کنار گراند هتل بنام سینما تابستانه ایران ساخته شدهاست.<ref>
== اقتصاد و صنعت ==
سابقه فعالیت اولین واحدهای صنعتی در قزوین به عصر صفوی بازمیگردد؛ در دوره معاصر نیز با ساخته شدن اولین شهر صنعتی کشور ([[شهر صنعتی البرز|البرز]]) در سال ۱۳۴۶، قزوین جایگاه ویژهای در بخش صنعتی کشور پیدا کرد.<ref>[http://www.qazviniec.ir/ شرکت شهرکهای صنعتی استان قزوین]</ref>
در حال حاضر استان قزوین با دارا بودن ۸ شهرک صنعتی به نامهای [[شهر صنعتی البرز|البرز]]، [[شهرک صنعتی لیا|لیا]]، [[شهرک صنعتی کاسپین|کاسپین]]، [[شهرک صنعتی آبیک|آبیک]]، [[شهرک صنعتی تاکستان|حیدریه]]، [[شهرک صنعتی بویین زهرا|آراسنج]]، [[شهرک صنعتی خرمدشت|خرمدشت]]، [[شهرک صنعتی حکیمیه|حکیمیه]]،<ref>
{{سخ}}از جمله شاخصترین واحدهای صنعتی در سطح قزوین میتوان به [[تولی پرس]]، [[مهرام]]، [[سپهر الکتریک]]، [[کاچیران]]،<ref>[http://www.rahrov.com/rahrov-3536 شهر صنعتی البرز قطب تولید چرخ خیاطی در خاورمیانه]</ref> لوازم خانگی پارس، شیشه لیا، آبگینه، [[آپاداناسرام]]، [[سرامیک البرز]]، کاشی پارس، واحدهای صنعتی [[هفت الماس]]، [[فولاد البرز]]، فولاد قزوین، فولاد تاکستان و شیشه قزوین اشاره کرد.<ref>[http://qazvin.mim.gov.ir/index.php?module=content&func=viewpage&pageid=6101 شاخصترین واحدهای صنعتی در سطح استان قزوین]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>▼
▲{{سخ}}از جمله شاخصترین واحدهای صنعتی در سطح قزوین میتوان به [[تولی پرس]]، [[مهرام]]، [[سپهر الکتریک]]، [[کاچیران]]،<ref>[http://www.rahrov.com/rahrov-3536 شهر صنعتی البرز قطب تولید چرخ خیاطی در خاورمیانه]</ref> لوازم خانگی پارس، شیشه لیا، آبگینه، [[آپاداناسرام]]، [[سرامیک البرز]]، کاشی پارس، واحدهای صنعتی [[هفت الماس]]، [[فولاد البرز]]، فولاد قزوین، فولاد تاکستان و شیشه قزوین اشاره کرد.<ref>[http://qazvin.mim.gov.ir/index.php?module=content&func=viewpage&pageid=6101 شاخصترین واحدهای صنعتی در سطح استان قزوین]</ref>
=== بورس ===
بورس منطقهای استان قزوین از سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرده و هماکنون دارای ۱۶ کارگزاری فعال میباشد.<ref>[http://ghazvin.irna.ir/News/80208831/یك-میلیون-سهم-در-بورس-قزوین-مبادله-شد/اقتصادي/ یک میلیون سهم در بورس قزوین مبادله شد]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
== آموزش ==
سطر ۴۷۰ ⟵ ۴۶۹:
=== آموزش و پرورش ===
استان قزوین دارای ۲٫۲۰۹ مدرسه، در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه میباشد.<ref>[http://www.roshd.ir/Default.aspx?tabid=359&SSOReturnPage=Check&Rand=0]</ref> شهر قزوین خود دارای دو منطقه آموزش و پرورش است.<ref>
=== آموزش عالی ===
در حال حاضر جمعیت دانشجو در استان قزوین بیش از ۱۵۰هزار نفر است<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.eghtesadpress.ir/content/3079 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۳ مارس ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140313141837/http://www.eghtesadpress.ir/content/3079 |archivedate=۱۳ مارس ۲۰۱۴ |dead-url=yes }}</ref> که بیشتر این دانشجویان در شهر قزوین و حومه آن مشغول به تحصیل میباشند. قزوین دارای چندین دانشگاه و تعداد زیادی مؤسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی میباشد. از جمله مهمترین مراکز آموزش عالی این شهر، [[دانشگاه بینالمللی امام خمینی]]، [[دانشگاه علوم پزشکی قزوین]]، [[دانشگاه پیام نور مرکز قزوین]]، [[دانشگاه آزاد قزوین]]، دانشکده فنی شهید بابایی، مرکز تربیت معلم شهید رجایی، [[مؤسسه آموزش عالی رجاء]]، [[مؤسسه آموزش عالی دهخدا]] و غزالی و … میباشند. همچنین دانشگاه آزاد قزوین و دانشگاه بینالمللی امام خمینی، از مراکز مهم آموزش عالی در کشور میباشند، که دارای امکانات بسیاری میباشند و دستاوردهای بسیاری را در سطح ملی و بینالمللی کسب کردهاند.
=== آموزش دینی ===
سطر ۴۹۷ ⟵ ۴۹۶:
=== ترمینال ===
[[پرونده:ترمینال مسافربری قزوین.JPG|بندانگشتی|250px|چپ|نمایی از [[ترمینال آزادگان]]]]
اولین [[ترمینال]] مسافربری قزوین در سال ۱۳۲۰ خورشیدی با نام سرای غیاث نظام تأسیس شد که بعدها به گاراژ «تهرانسیر» معروف گردید. این [[گاراژ]] قدیمیترین گاراژ شهر بودهاست. پس از آن ۴ دفتر مسافربری به نامهای دفتر ایرانغرب، قزوینتور، تهرانسیر و دفتر طهماسبی در قزوین تأسیس شد که وظیفه جابجایی مسافران را بر عهده داشتند. بعد از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] دو دفتر طهماسبی و تهران سیر به ترمینال شهرداری واقع در میدان ولیعصر منتقل شدند و در مهرماه ۱۳۷۸ سازمان پایانههای مسافربری [[شهرداری قزوین]] تأسیس گردید.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://payanehha.qazvin.ir/4;jsessionid=82f52d12a8624ea30e80eeb3b354 |عنوان=تاریخچه حمل و نقل و ترمینال در قزوین| ناشر =ساطمان پایانههای شهرداری قزوین |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۸ دی ۱۳۹۲}}</ref> در حال حاضر شهر قزوین دارای دو ترمینال مسافربری در محورهای شرق و غرب میباشد. [[ترمینال آزادگان]] با مساحت ۲۷٫۹۶۶ مترمربع در محور شرق قرار دارد و [[ترمینال غرب قزوین]] به مساحت ۸٫۳۲۸ مترمربع در محور غرب فعالیت میکند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده
=== اتوبوسرانی ===
سازمان اتوبوسرانی قزوین دارای سه بخش کلی سیستم اداری، توقفگاه و تعمیرگاه واقع در چهارراه ولیعصر و توقفگاه شهیدرجایی است و روزانه ۱۶۵ هزار نفر توسط اتوبوسها و ۱۳۰٫۰۰۰ نفر توسط مینیبوسهای این سازمان در سطح شهر قزوین و حومه جابجا میشوند. همچنین در حال حاضر ۲۰ خط اتوبوس تحت پوشش [[سازمان اتوبوسرانی قزوین]] مشغول ارائه خدمات هستند که از این تعداد، ۱۵ خط درونشهری و ۵ خط نیز از مبدأ شهر قزوین به شهرهای محمدیه، صنعتی و [[الوند (شهر)|الوند]]، اقبالیه، محمودآباد، چوبیندر رفتوآمد میکنند. سازمان اتوبوسرانی قزوین در بحث بهرهوری و فنی، استفاده بهینه و کامل از اتوبوسها و امکانات، برنامهریزی و ارائه خدمات مطلوب به شهروندان در سال ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ خورشیدی مقام اول را در کشور کسب کرد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده
=== تاکسیرانی ===
سطر ۵۳۱ ⟵ ۵۳۰:
=== نشریهها ===
* روزنامه ولایت قزوین<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی= |نام= |عنوان= وبگاه روزنامه ولایت |نشانی=http://www.velaiatnews.com/ |بازبینی=۱۳۹۲/۰۲/۰۳ |اثر= |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=}}</ref>
* هفتهنامه مینودر<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی= |نام= |عنوان=وبگاه هفته نامه مینودر |نشانی=http://minoudar.ir/ |بازبینی=۱۳۹۲/۰۲/۰۳ |اثر= |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20130427030825/http://www.minoudar.ir/ |تاریخ بایگانی=۲۷ آوریل ۲۰۱۳ |کد زبان= |dead-url=yes }}</ref>
* روزنامه صبح وطن
* هفتهنامه دریچه گفت و گو
سطر ۵۴۸ ⟵ ۵۴۷:
* خبرگزاری صدا و سیما http://qazvin.iribnews.ir/
* صدای قزوین http://sedayeqazvin.ir/
* شهرداری قزوین [https://web.archive.org/web/20180512124143/http://www.qazvin.ir/web/guest/new_qazvin
== گردشگری ==
سطر ۵۸۱ ⟵ ۵۸۰:
==== عمارتها ====
قزوین به علت پایتختی در دوره [[صفویه]] و نیز حضور شاهزادگان و امیران در دورههای مختلف تاریخی دارای عمارتها و کاخهای متعددی است. معروفترین عمارت موجود در قزوین [[کاخ چهلستون قزوین|کاخ چهلستون]] میباشد که تنها کاخ بر جای مانده از کاخهای موجود زمان صفوی میباشد؛ این کاخ در اصل اروشی خانه و محل پذیرایی از میهمانان پادشاه بودهاست.<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100900422533 کاخ چهلستون قزوین]</ref> از دیگر عمارتهای موجود در قزوین باید به [[عمارت شهرداری قزوین|عمارت شهرداری]] اولین ساختمان شهرداری ایران به سال ۱۳۰۶ اشاره کرد که توسط روسها ساخته شدهاست.<ref>[http://ilna.ir/newsText.aspx?id=264170 عمارت شهرداری قزوین]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[عمارت باغ سپهدار]]،<ref>
{{وسطچین}}
<gallery>
سطر ۷۱۲ ⟵ ۷۱۱:
=== مراکز ورزشی ===
اولین مجموعه ورزشی قزوین مجموعه ورزشی معلم نام دارد و بزرگترین مجموعه ورزشی قزوین [[ورزشگاه سردار آزادگان]] قزوین نام دارد که در زمینی به وسعت ۷۰ هکتار ساخته شده و قرار است در مرحله دوم، یک سالن ورزشی به ظرفیت هزار نفر، یک سالن سرپوشیده و پیست دو و میدانی هم به آن اضافه شود. همچنین ساخت استخر، سالن چند منظوره، زمینهای تنیس، زمین سوارکاری، زمین اسکیت و دریاچه قایقرانی در مراحل بعدی ساخت این مجموعه ورزشی پیشبینی شدهاست.<ref>
== رخدادهای بینالمللی ==
سطر ۷۳۱ ⟵ ۷۳۰:
قزوین با ۱۲ شهر، خواهرخوانده است:
* {{flagicon|Malaysia}} [[شاه عالم]]، [[سلانگور]]، [[مالزی]]: از [[۲۹ اکتبر]] [[۲۰۱۱]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = https://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1446727| عنوان = خواهرخواندههای قزوین| تاریخ بازدید = ۱۳۹۰/۸/۷| تاریخ =| ناشر = خبرگزاری مهر| زبان = فارسی}}</ref>
* {{پرچمک|Kyrgyzstan}} [[بیشکک]]، [[قرقیزستان]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shabanews.ir/News/No/16548| عنوان = خواهرخواندههای قزوین| تاریخ بازدید = ۱۳۹۰/۷/۱۶| تاریخ = | ناشر = شبکه اطلاعرسانی بازرگانی ایران| زبان = فارسی}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
* {{پرچم روسیه}} [[چاباقسر]]، [[چواشستان]]، [[روسیه]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1679017| عنوان = قزوین و جمهوری چوواش خواهرخوانده میشوند| تاریخ بازدید = ۱۳۹۱/۰۶/۰۳| تاریخ =| ناشر = خبرگزاری مهر| زبان = فارسی}}</ref>
* {{پرچمک|Turkey}} [[غازی عینتاب]]، [[ترکیه]]<ref>{{یادکرد وب
سطر ۷۳۹ ⟵ ۷۳۸:
|نشانی=^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s "Kardeş Şehirlerimiz". Denizli Belediyesi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013.[[:tr:Türkiye şehirlerinin kardeş şehirleri#cite note-denizli-40]]
|عنوان=فراهم شدن زمینه انعقاد عقد خواهرخواندگی شهر قزوین با شهر دنیزلی ترکیه|تاریخ بازدید=۱۳۹۲/۰۹/۱۶|تاریخ=|ناشر=شهرداری دنیزلی | Denizli Belediyesi|زبان=ترکی | Turkçe| پیوند بایگانی =}}</ref>
* {{پرچمک|Lebanon}} [[بعلبک]]، [[لبنان]]: از [[۵ سپتامبر]] [[۲۰۱۵]]<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.qazvin.ir/web/guest/100?p_p_id=101_INSTANCE_2bTa&p_p_lifecycle=0&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-2&p_p_col_count=2&_101_INSTANCE_2bTa_struts_action=/asset_publisher/view_content&_101_INSTANCE_2bTa_urlTitle=فراهم-شدن-زمينه-انعقاد-عقد-خواهرخواندگي-شهر-قزوين-با-شهر-بعلبک-لبنان&_101_INSTANCE_2bTa_type=content&redirect=/web/guest/100|عنوان=فراهم شدن زمینه انعقاد عقد خواهرخواندگی شهر قزوین با شهر بعلبک لبنان|تاریخ بازدید=۱۳۹۲/۰۹/۱۶|تاریخ=|ناشر=شهرداری قزوین|زبان=فارسی|
* {{پرچمک|Armenia}} [[ایروان]]، [[ارمنستان]]<ref name="ReferenceA">{{یادکرد وب|تاریخ بازدید=۱۳۹۲/۰۹/۱۶|ناشر=شهرداری قزوین|زبان=فارسی
| پیوند بایگانی =}}</ref>
سطر ۷۹۱ ⟵ ۷۹۰:
* [http://www.qazvincity.com/ قزوین شهر، پورتال شهری قزوین]
* [http://www.qazvin.info/ قزوین امروز، پوشش اخبار و مقالات مرتبط با قزوین]
* [https://web.archive.org/web/20170816102945/http://www.qazvin.us/ اخبار استان قزوین]
;مراکز شهری
* [http://www.ostan-qz.ir/ استانداری قزوین]
* [http://www.qazvin.ir/ شهرداری قزوین]
* [http://www.qazvinmet.ir/ اداره کل هواشناسی استان قزوین]
* [https://web.archive.org/web/20170124183736/http://www.qazvin.ivo.ir/ اداره کل دامپزشکی استان قزوین]
* [http://www.qazviniec.ir/ شرکت شهرکهای صنعتی استان قزوین]
;نقشهشهر
* [
* [http://www.qazvinmap.ir/ نقشه آنلاین ترافیک شهری قزوین]
;تصاویر شهر
|