ویکی‌پدیا

لاله: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۴۸۵٬۰۸۲ ویرایش‌ها
نجات ۲ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۴۸۵٬۰۸۲ ویرایش‌ها
نجات ۶ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
خط ۶۶:
[[پرونده:Stempel tulpe.jpg|thumb|200px| [[کلاله|کلالهٔ]] سه قسمتی در درون گل لاله]]
* [[تخمدان (گیاهی)|تخمدان]]: محتوی [[تخمک|تخمک‌هاست]] که توسط پوشش احاطه شده‌است و بعد از لقاح به صورت بذر رشد می‌یابد. در مرکز گل لاله یک تخمدان بطری شکل، سه حجره‌ای وجود دارد که هر حجره شامل تعداد زیادی تخمک است. در بالای تخمدان نیز یک [[کلاله|کلالهٔ]] سه قسمتی قرار گرفته که دانه‌های گرده به آن می‌چسبند. البته در اکثر گیاهان به جز گیاه لاله یک [[خامه (گل)|خامهٔ]] میانی بلند نیز بین تخمدان و کلاله قرار می‌گیرد. سلول‌های نر که از دانه‌های گرده بوجود می‌آیند، تخمک‌ها را بارور نموده و تخمک‌های بارور تبدیل به دانه می‌گردند در همین زمان بارور شدن و تبدیل تخمک‌ها به دانه‌است که تخمدان نیز تبدیل به [[میوه]] شده و به تدریج جداره‌های آن خشک و سخت می‌شود. این چنین میوه‌ای را ''کپسول'' می‌نامند و هنگامیکه دانه‌ها رسیدند، این کپسول از بالا به وسیله سه شکاف بازمی‌گردد.<ref>{{پک|پروندلبو|۱۳۵۵|ک=لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور|زبان=|ص=۸}}</ref> در بعضی از لاله‌ها پرچم کرک‌دار و در برخی دیگر بدون کرک است.<ref>{{پک|بری|برادلی|۱۳۸۵|ک=گیاهان و باغچه‌ها|ص=۲۴۷}}</ref>
* [[گلپوش]]: همهٔ گل‌های خودروی لاله دارای ۳ [[گلبرگ]] و ۳ [[کاسبرگ]] رنگین به شکل گلبرگ‌های هستند. گلپوش گیاه اندام‌های نر و مادهٔ گل را احاطه نموده و از شش قطعهٔ آزاد کامل شامل سه قطعه خارجی و سه قطعه داخلی کم و بیش شبیه هم تشکیل یافته‌است.<ref name="لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور">{{پک|پروندلبو|۱۳۵۵|ک=لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور|زبان=|ص=۳۸}}</ref> قطر گل در انواع مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. در دورگهٔ داروین هنگامیکه گل بطور کامل باز می‌شود. قطر آن حتی به ۱۵ سانتیمتر هم می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی =http://www.theplantexpert.com/springbulbs/Tulip4DarwinHybrids.html | عنوان = Class 4: Darwin Hybrid Tulips | تاریخ بازدید=12 June 2012 |ناشر=theplantexpert.com |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20120614204424/http://www.theplantexpert.com/springbulbs/Tulip4DarwinHybrids.html |تاریخ بایگانی=۱۴ ژوئن ۲۰۱۲ |کد زبان=en |dead-url=yes }}</ref>
12 June 2012 | ناشر =theplantexpert.com |نشانی بایگانی=http://www.webcitation.org/68LzEFRYu |تاریخ بایگانی=12 June 2012 |کد زبان=en }}</ref>
 
=== ظاهر ===
سطر ۹۱ ⟵ ۹۰:
=== تکثیر ===
[[File:Tulipa fringed - burgundy lace - bulbs.jpg|thumb|پیاز لالهٔ کبود: زمان مناسب برای کاشت پیاز لاله در اواسط پاییز است.]]
گل لاله از دو طریق کاشت بذر که تا به گل نشستن آن در حدود ۵ سال زمان لازم است<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://tulip.agri.pref.toyama.jp/tulip/q_and_a.html| عنوان = チューリップを種子から育てると花が咲くまで何年かかるの| بازبینی =17 June 2012 | ناشر =Tulip Kingdom Toyama| پیوند بایگانی = httphttps://wwwweb.webcitationarchive.org/68TSMra9k web/20120306095442/http://tulip.agri.pref.toyama.jp/tulip/q_and_a.html| تاریخ بایگانی =17۶ June 201مارس ۲۰۱۲| کد زبان =ja| dead-url =yes}}</ref> و درآوردن پیاز بوته اصلی از خاک و جدا کردن پیازچه‌های نوچه اطراف پیاز مادری تکثیر و ازدیاد می‌شوند. برای ایجاد ارقام جدید و تازهٔ لاله از روش کاشت بذر استفاده می‌شود. در نواحی خیلی سرد و مرطوب پیازهای لاله باید از خاک بیرون آورده شده و جهت کاشت دوباره در پاییز در انبار نگهداری شوند.<ref>{{پک|بری|برادلی|۱۳۸۵|ک=گیاهان و باغچه‌ها|ص=۲۴۷}}</ref>
زمان مناسب برای کاشت پیاز لاله در اواسط پاییز است. محل کاشت باید در معرض نور و با آبیاری خوب باشد. زیر درختان [[برگریز]] که نصف روز سایه‌است، به خوبی رشد می‌کند. خاک مناسب برای کاشت خاک‌های شنی و [[رس|رسی]] به همراه [[کمپوست]] است، کمپوست باعث نرم شدن خاک می‌شود. فاصلهٔ کاشت پیاز از سطح خاک به اندازهٔ دو برابر قطر پیاز و فاصلهٔ پیازها از یکدیگر به اندازهٔ سه برابر قطر پیاز است. از نظر زیبایی، کاشت پیازها با شکل‌ها و رنگ‌های متفاوت، در کنار یکدیگر توصیه نمی‌شود و بهتر است پیازهای هم نوع و هم‌رنگ در کنار یکدیگر کاشته شوند. کشت آبی (کاشت در آب) که معمولاً برای کاشت [[سنبل|گل سنبل]] و [[زعفران|گل زعفران]] استفاده می‌شود، در کاشت برخی از انواع کوتاه قد لاله نیز بکار می‌رود. در کشت آبی پیاز در داخل [[اسفنج]] طوری قرار می‌گیرد که تنها قسمت انتهایی پیاز در داخل آب باشد.<ref>{{پک| 北日本新聞社事業局出版部|۱۹۹۰|ک=チューリップが好きになる本|ص=14}}</ref>
 
سطر ۱۰۱ ⟵ ۱۰۰:
ک=植物の病害虫百科 決定版|ص=48}}</ref>
* '''ویروس''': [[ویروس شکستگی گل لاله]] و [[ویروس نوار سفید گل لاله]] ممکن است باعث شکستگی رنگ و رگه‌دار شدن گل‌ها بشوند که در اینصورت گل شکل موزائیکی پیدا می‌کند. تا بحال درمانی برای گیاه مبتلا به ویروس شکستگی گل لاله پیدا نشده‌است. اما می‌توان از نزدیک شدن و رشد عوامل میانجی بیماری مانند [[شته]] و یا [[ریشک‌بال]] به گیاه جلوگیری کرد.<ref>{{پک|根本|۲۰۱۲|ک=植物の病害虫百科 決定版|ص=260}}</ref>
* '''پوسیدگی گیاه''': [[کپک خاکستری]] و [[ریزوکتونیا سولانی]] از عوامل پوسیدگی گیاه هستند. همچنین [[پنی‌سیلیوم]] نیز باعث بوجود آمدن [[پوسیدگی کپکی آبی]] در گیاه می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://tulip.agri.pref.toyama.jp/tulip/kiso_04.html| عنوان = チューリップの基礎知識 チューリップの病害虫| بازبینی =12 June 2012 | ناشر =Tulip Kingdom Toyama| پیوند بایگانی = httphttps://wwwweb.webcitationarchive.org/67rwp7kJt web/20120227234426/http://tulip.agri.pref.toyama.jp/tulip/kiso_04.html| تاریخ بایگانی =12۲۷ June 2012فوریه ۲۰۱۲| کد زبان =ja| dead-url =yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://extension.psu.edu/plant-disease-factsheets/all-fact-sheets/tulip-diseases| عنوان = Tulip Diseases| بازبینی =12 June 2012| ناشر =College of Agricultural Sciences| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rwsHC5q |تاریخ بایگانی=12 June 2012 |کد زبان=ja}}</ref>
 
=== مواد خوراکی و سمی ===
میزان مواد قندی یا [[درجه بریکس]] در پیاز لاله بسیار بالا است همچنین پیاز لاله دارای مواد نشاسته‌ای‌است، به همین جهت در هلند برخی از انواع آن به عنوان ماده‌ای خوراکی کشت داده می‌شود. علاوه بر این، گلبرگ‌های لاله به صورت خام نیز به عنوان سالاد و یا در هنگامیکه به عنوان تزئین کیک و شیرینی بکار می‌رود، نیز خورده می‌شود. بطورکلی به جز انواع شناخته شده و بخصوصی که جهت خوردن پرورش داده می‌شوند، گل لاله یک مادهٔ خوراکی به شمار نمی‌آید. در تمامی این گیاه مادهٔ شیمیایی [[سم|سمی]] بخصوصی به نام tulipin وجود دارد که خوردن آن اثرات زیان‌بخشی در [[قلب]] ایجاد می‌کند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.gifu-pu.ac.jp/yakusou/tanoshimu/72.pdf| عنوان = 薬草通信| بازبینی = 12 June 2012 | ناشر = 薬草を楽しむ会| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20140703080036/http://www.webcitationgifu-pu.orgac.jp/67rwso8ID yakusou/tanoshimu/72.pdf| تاریخ بایگانی =12 June۳ 2012ژوئیه ۲۰۱۴| کد زبان = ja| dead-url = yes}}</ref> همچنین تماس با پیاز زخمی لاله باعث تماس با یک مادهٔ شیمیایی به نام [[تولیپانین]] Tulipalin A موجود در آن می‌شود که ممکن است علائم [[حساسیت]] را در بدن بوجود بیاید.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.earthwebz.com/library/holistichealth/Herbs%20and%20Homeopathy/Books%20on%20Poisons%20and%20their%20Antidotes/Casarett%20and%20Doulls%20Toxicology%20-%20The%20Basic%20Science%20of%20Poisons%20-%206thEd/S5_Ch27_ToxicEffectsOfPlants.pdf| عنوان = TOXIC EFFECTS OF PLANTS| بازبینی =17 June 2012 | ناشر = earthwebz.com| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/68TOYcg4E| تاریخ بایگانی=17 June 2012 |کد زبان=en}}</ref>
 
ماده آلفا-متیلن-گاما-بوتیرولاکتون (a-methylene-γ-butyrolactone) یا تولیپانین A در هلند با نام «پنجه لاله» شناخته می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند که اعضای سرده لاله در کنار سرده‌های [[سوسن پرویی]] (''Alstroemeria'') و [[سگ دندان]]‌ها از جمله گیاهان گلداری هستند که می‌توانند باعث ایجاد حساسیت در انسان شوند.<ref>{{پک|Slob|۱۹۷۳|ف=Tulip allergens in ''Alstroemeria'' and some other liliiflorae|ص=|زبان=en}}</ref>
سطر ۲۰۲ ⟵ ۲۰۱:
از [[جشنواره لاله کانادا|جشنوارهٔ لاله کانادا]] به عنوان بزرگترین [[جشنواره لاله]] در سراسر جهان نام برده می‌شود، این جشنواره هر ساله در ماه مه در شهر [[اتاوا]] برگزار می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://tulipfestival.ca/site/about/en| عنوان = About Us| تاریخ بازدید =12 June 2012 | ناشر =The Canadian Tulip Festival | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rx13dLP | تاریخ بایگانی = 23 May 2012|کد زبان=en}}</ref> تاریخچه کاشت لاله در این شهر به حمایت کانادا از خانوادهٔ سلطنتی هلند در جریان [[جنگ جهانی دوم]] بازمی‌گردد، در سال ۱۹۴۲، [[جولیانای هلند|پرنسس جولیانا]] وارث قانونی تاج و تخت هلند در آن زمان به همراه دو دختر کوچک خود، از مخفی‌گاه خود در [[انگلستان]]، به پایتخت [[کانادا]]، اتاوا پناه برد و در سال ۱۹۴۳ دختر سوم ملکه، پرنسس مارگریت در همین شهر متولد شد. پس از پایان جنگ و بازگشت خانوادهٔ سلطنتی به هلند، ملکه برای ابراز قدردانی خود به شهروندان اتاوا ۱۰۰٫۰۰۰ پیاز به این شهر اهدا کرد. در همان زمان، او وعده داد که در طول عمر خود هر ساله اهدای پیاز لاله را، برای نشان دادن قدردانی از مهمان‌نوازی مردم کانادا ادامه دهد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.godutch.com/newspaper/index.php?id=166| عنوان = Crown princess Juliana in 1945 said thanks with loads of tulips| تاریخ بازدید =12 June 2012 | ناشر =Vanderheide Publishing Co. Ltd| پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/67rx1rQRO | تاریخ بایگانی = 23 May 2012|کد زبان=en}}</ref>
 
در [[آسیا]] بزرگترین پارک لاله [[باغ لاله یادبود ایندریا گاندی]] نام دارد و در شهر [[سرینگر]] در ایالت [[کشمیر]] [[هند]] واقع شده‌است.<ref>http://www.avapress.com/vdcepn8v.jh8ofi9bbj.html</ref> هر ساله در ماه آوریل، جشنواره گل لاله در این پارک برگزار می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.indianexpress.com/news/asias-largest-tulip-garden-now-open-to-visitors/930046| عنوان = Asia's largest tulip garden now open to visitors | تاریخ بازدید =12 June 2012 | ناشر =Indian Express| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rx2UXsR | تاریخ بایگانی = 23 May 2012|کد زبان=en}}</ref> در ایران نیز [[جشنواره لاله آسارا|جشنوارهٔ لاله آسارا]] از سال ۱۳۷۷ خورشیدی هر ساله در باغ لاله [[گچسر]] واقع در کیلومتر ۵۳ [[جاده ۵۹ (ایران)|جادهٔ کرج - چالوس]] واقع در روستای گرماب برگزار می‌شود. در این جشنواره در حدود ۶۰۰٬۰۰۰ لاله به نمایش گذاشته می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2073947| عنوان = جشنواره لاله‌ها در آسارای کرج افتتاح می‌شود | تاریخ بازدید =۳ خرداد ۱۳۹۱ | ناشر =روزنامه آفتاب یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rx4Qq8l | تاریخ بایگانی = ۲۳ مه ۲۰۱۲}}</ref> این جشنواره در سال ۱۳۹۱ در حدود ۵۰۰٬۰۰۰ هزار نفر بازدید کننده داشته‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://karaj.p-alb.ir/Default.aspx?tabid=247&articleType=ArticleView&articleId=2804&language=en-US| عنوان = اختتامیه چهاردهمین جشنواره باغ لاله‌های بخش آسارا | تاریخ بازدید =۳ خرداد ۱۳۹۱ | ناشر =پایگاه اطلاع‌رسانی فرمانداری کرج| پیوند بایگانی = httphttps://wwwweb.webcitationarchive.org/67rx5eeCK web/20130826113125/http://karaj.p-alb.ir/Default.aspx?tabid=247&articleType=ArticleView&articleId=2804&language=en-US| تاریخ بایگانی =۲۶ ۲۳اوت مه۲۰۱۳| ۲۰۱۲dead-url =yes}}</ref>
 
== اهمیت اقتصادی ==
سطر ۲۰۸ ⟵ ۲۰۷:
در سال ۱۳۸۸ خورشیدی در حدود ۳۰۰ هزار پیاز لاله از ایران به کشورهای آسیای مرکزی صادر شده که این امر سبب اشتغال‌زایی ۱۰۰ نفر شده‌است. این در حالی است که ترکیه تنها رقیب ایران در صادرات پیاز گل لاله در آسیا، سالانه ۶۰ میلیون پیاز لاله به کشورهای آسیایی صادر می‌کند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1863416 | عنوان = تولید و پرورش گل لاله، صنعتی ارزآور است| تاریخ بازدید =۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ | ناشر =روزنامه کیهان| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rwxu6NT | تاریخ بایگانی = ۲۳ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
در حال حاضر از نظر تولید و صادرات پیاز و گل شاخه‌ای لاله هلند جایگاهی یگانه در بین کشورهای جهان دارد. بر طبق آمار صادرت پیاز لاله از هلند، در سال ۱۹۹۴ میلادی، ۲ میلیارد پیاز به ۸۰ کشور جهان بوده‌است.<ref>{{پک|加藤|۲۰۰۷|ف=人に愛され狂わせた花 チューリップの歴史|ص=23}}</ref> در سال‌های اخیر هر ساله در حدود ۳ میلیارد پیاز لاله در هلند تولید می‌شود که دو سوم آن یعنی ۲ میلیارد پیاز به دیگر کشورها صادر می‌شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.dailymail.co.uk/news/article-1380218/When-spring--The-Dutch-tulip-fields-spectacular-tourist-attraction.html | عنوان = The stunning tulip fields that look like they have been created with a giant pack of crayons... and they're a tourist attraction too| تاریخ بازدید = 23 May 2012| ناشر =dailymail| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rwzO0Gn | تاریخ بایگانی = 23 May 2012|کد زبان=en}}</ref>همچنین از نظر صنعت جهانگردی شهرت این کشور به داشتن گل لاله تأثیر زیادی بر جذب جهانگردان خارجی داشته‌است. [[کوکنهوف|پارک کوکنهوف]] که به باغ اروپا نیز مشهور است معروف‌ترین و بزرگ‌ترین پارک لاله در جهان به شمار می‌آید. این پارک در شهر [[لیسه (هلند)|لیسهٔ]] هلند قرار دارد. این پارک هر ساله از اواخر ماه اسفند تا اواخر ماه اردیبهشت به مدت ۲ ماه بازگشایی می‌شود.<ref>{{پک| 北日本新聞社事業局出版部|۱۹۹۰|ک=チューリップが好きになる本|ص=14}}</ref> در طی این دوماه در حدود ۸۰۰ هزار نفر که ۷۰ درصد آنان را جهانگردان خارجی تشکیل می‌دهند، از این پارک بازدید می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.keukenhof.nl/images/fck/File/Van%20aantrekkingskracht%20naar%20economisch%20belang%20EN.pdf | عنوان = Keukenhof: from tourist attraction to economicdriver in 60 years| تاریخ بازدید = 23 May 2012| ناشر = keukenhof.nl| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20120507140432/http://www.webcitationkeukenhof.orgnl/67rx0VB1t images/fck/File/Van%20aantrekkingskracht%20naar%20economisch%20belang%20EN.pdf| تاریخ بایگانی = 23۷ Mayمه 2012۲۰۱۲| کد زبان = en| dead-url = yes}}</ref>
{{-}}
 
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/لاله»