علی بن موسی الرضا: تفاوت میان نسخه‌ها

| طول عمر = پیش از [[امامت]] ۳۵ سال{{سخ}}(سال ۱۴۸ تا ۱۸۳ پس از [[هجرت محمد|هجرت]]){{سخ}}

دوران [[امامت]] ۲۰ سال{{سخ}}(سال ۱۸۳ تا ۲۰۳ پس از [[هجرت محمد|هجرت]])

'''علی بن موسی الرضا''' ([[۱۴۸ (قمری)|۱۴۸]]–[[۲۰۳ (قمری)|۲۰۳]] ه‍.ق)، ملقب به '''رضا''' و '''ابوالحسن،''' هشتمین امام [[شیعه|شیعیان]] دوازده امامی بعد از پدرش [[موسی کاظم]] و پیش از پسرش [[محمد تقی]] می‌باشد. علی بن موسی در شهر [[مدینه]] از [[نجمه خاتون]] متولد و در دیار [[توس]] از دنیا رفت. رضا در دوره‌ای می‌زیست که خلفای عباسی با مشکلات عمده‌ای از جمله شورش‌های شیعیان مواجه بودند. [[مأمون]] به دنبال راهی برای پیروزی بر این شورش‌ها تصمیم گرفت رضا را در حکومت دخیل کند، و به همین منظور پست ولیعهدی را به عهدهٔ او گذاشت. مأمون بعدها به اشتباهش پی‌برد و برای جبران آن به نوشتهٔ بیشتر مورخان تصمیم گرفت به او سم خورانده، او را از سر راهش بردارد. رضا در یکی از روستاهای [[خراسان]] که بعدها به مناسبت خاکسپاری‌اش در آن به [[مشهد]] (محل شهادت)، تغییر نام یافت به خاک سپرده شد.<ref name="chittick">{{cite book|last1=Tabåatabåa'åi|first1=Muhammad Husayn|title=A Shi'ite Anthology|date=1981|others=Selected and with a Foreword by [[سید محمدحسین طباطبایی|Muhammad Husayn Tabataba'i]]; Translated with Explanatory Notes by [[ویلیام چیتیک|William Chittick]]; Under the Direction of and with an Introduction by [[سید حسین نصر|Hossein Nasr]] |publisher=State University of New York Press|isbn=978-0-585-07818-2|pages=49–50 & 138–139}}</ref><ref name="Donaldson">{{cite book|last=Donaldson|first=Dwight M.|title=The Shi'ite Religion: A History of Islam in Persia and Irak|year=1933|pp=161–170|publisher=BURLEIGH PRESS}}</ref> [[حرم امام رضا|مقبرهٔ وی]] سالانه مورد بازدید میلیون‌ها [[شیعه]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://khabarfarsi.com/n/1906182/استقبال_مذاهب_مختلف_از_امام_رضاع_مظهر_همگرایی_است |عنوان = خبر فارسی|تاریخ بازدید =۲۰۱۲-۰۱-۲۳}}</ref> از [[ایران]]، [[پاکستان]]، [[بحرین]]، [[عراق]] و دیگر کشورها قرار می‌گیرد.

 

 

در شماره و اسامی فرزندان علی بن موسی، اختلاف بسیاری است، گروهی آنها را پنج تن پسر و یک دختر نوشته‌اند، به نام‌های محمّد قانع، حسن، جعفر، ابراهیم، [[شاهزاده حسین (قزوین)|حسین]] و فاطمه (عایشه). سبط بن جوزی در تذکره الخواصّ، آنان را چهار تن، که با حذف حسین، به شرحی که ذکر شده نام برده است، امّا [[شیخ مفید]] بر این باور است، که علی بن موسی را، فرزندی جز محمد جواد نبوده است، و [[ابن شهرآشوب]] و [[شیخ طبرسی|طبرسی]] در اعلام الوری، نیز بر همین اعتقاد می‌باشند، و اما در کتاب العُدد القویّه تعداد فرزندان آن حضرت دو فرزند پسر، به نام‌های محمّد و موسی، ذکر شده است؛ و آنچه در کتاب قرب الاسناد آمده‌است، این قول را تقویت می‌کند، و آن این است که بزنطی از علی بن موسی سوال کرد: «در چند سال پیش پرسیدم که جانشین شما کیست؟ فرمودید فرزندم، و در آن روز فرزند نداشتید، و اکنون خداوند به شما دو فرزند عطا فرموده است، کدام یک از این دو جانشین شماست؟» همچنین در [[عیون اخبار الرضا|عیون اخبارالرضا]] آمده که امام دختری به نام فاطمه داشته است.<ref>{{پک|فضل‌الله|۱۳۸۱|ک=تحلیلی از زندگانی امام رضا|ص=۴۴}}</ref> [[عباس قمی|شیخ عباس قمی]] نیز مدعی است که در کتب انساب، دختری به نام فاطمه برای علی بن موسی گزارش شده‌است؛ این دختر همسر محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب بوده و مادر حسن بن محمد بن جعفر است.<ref>{{پک|قمی|۱۳۸۶|ک=منتهی الآمال|ص=۴۳۵|ج=۲}}</ref>

 

== از مدینه تا مرو ==

دهخدا، قدمگاه را اینگونه تعریف می‌کند: «به مکانی گفته می‌شود که پای پیامبر، امام و یا قدیس دیگری به آن‌جا رسیده باشد و یا گمان رود که اثر پایی که در سنگ و مانند آن دیده می‌شود جای پای پیامبر و یا امامی است.»<ref>دهخدا،‌ ذیل کلمه قدمگاه</ref> در بین مسیر مدینه تا مرو،‌ خصوصا در مناطق ایران،‌ قدمگاه‌هایی را به علی بن موسی نسبت می‌دهند که عموما مورد احترام اهالی منطقه و علاقمندان علی بن موسی بوده و هست. از جمله مشهورترین این موارد، قدمگاهی در ۲۶ کیلومتری شهر نیشابور است.<ref>{{پک|عرفان‌منش|۱۳۷۶|ک=جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا|ص=۱۳۳}}</ref> از دیگر قدمگاه‌ها می‌توان به [[قدمگاه فراشاه]] یا ده شیر در روستای فُراشاه [[استان یزد]] (مسیر یزد - [[ابرکوه]]) واقع در هشت کیلومتری [[شهرستان تفت]] اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قدمگاه فراشاه؛ سومین توقفگاه امام رضا (ع) در استان یزد در سفرشان از مدینه تا مرو - رضوی|نشانی=http://razavi.news/fa/news/37912/قدمگاه-فراشاه-سومین-توقفگاه-امام-رضا-ع-استان-یزد-سفرشان-مدینه-مرو/|وبگاه=خبرگزاری رضوی {{!}} اخبار خراسان، ایران با عکس و فیلم|تاریخ=2018-12-19|بازبینی=2019-10-26|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Behnegarsoft.com}}</ref> باقی قدمگاه‌ها مشهور عبارتنداز: قدمگاه امام رضا در [[بهبهان]]، قدمگاه ابرقو در [[ابرکوه]] و قدمگاه خرانق در مشهدک.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جغرافیای ‌سفر امام رضا(ع) از مدینه به مرو|نشانی=https://www.isna.ir/news/94053117713/جغرافیای-سفر-امام-رضا-ع-از-مدینه-به-مرو|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2015-08-22|بازبینی=2019-10-26|کد زبان=fa}}</ref>

 

=== درخت بادام ===

[[شیخ صدوق]] در [[عیون اخبار الرضا]] آورده است که: بانویی که امام علیه السلام در [[نیشابور]] به خانه ی پدربزرگش وارد شده بود می گوید: «علی بن موسی الرضا به نیشابور آمد و در محله‌ی غربی در ناحیه‌ای که به لاشاباد معروف است در منزل پدربزرگم وارد شد. امام در گوشه‌ای از خانه ما به دست مبارک خود بادامی کاشت، از برکت امام در ظرف یکسال درختی شد و بار آورد، مردم به بادام این درخت شفا می‌جستند و هر بیماری از بادام این درخت به قصد شفاء می‌خورد بهبود می‌یافت.»<ref name=":5">{{پک|خرازی|۱۳۸۷|ک=زندگانی چهارده معصوم|ص=۴۱۵}}</ref>

مأمون گمان می‌کرد با انتصاب رضا به جانشینی اش، مشکل شیعه را حل خواهد کرد. اما پس از اینکه بالاخره توانست رضا را برای قبول جانشینی متقاعد کند، دید که شیعه محبوبیت بیشتری هم از قبل کسب کرده‌است. به‌علاوه حزب مخالفش در [[بغداد]] از اینکه می‌دیدند نه تنها مأمون رضا را به جانشینی اش انتصاب کرده، بلکه رنگ پرچم عباسیان را هم به سبز تغییر داده، عصبانی بودند. آن‌ها نگران بودند که امپراتوری اسلامی از چنگشان رها شده به دست ایرانی‌ها بیفتد. این بود که در بغداد گرد هم جمع شده تا مأمون را از خلافت خلع کرده، با عمویش، [[ابراهیم بن مهدی]]، بیعت کنند.<ref name="Donaldson"/> وقتی این خبر به خراسان رسید، رضا مأمون را نصیحت کرده تا او را از جانشینی خلع کند. مأمون اما در عوض تصمیم گرفت به بغداد برگشته و از حقش دفاع کند.<ref name="Donaldson"/> با این حال وقتی مأمون و همراهانش به [[سرخس]] رسیدند، وزیر مأمون ترور شد و دو روز بعد وقتی به [[توس]] رسیدند، رضا مسموم شده از دنیا رفت. مأمون دستور داد او را در کنار مقبره پدرش [[هارون الرشید]] دفن کنند. مأمون در مراسم تشییع رضا بی تابی زیادی از خود نشان داد و دستور داد برای سه روز آنجا بمانند. به نوشتهٔ [[ویلفرد مادلونگ|مدلانگ]]، مرگ نابهنگام هم وزیر و هم جانشین مأمون، که حضورشان درهای آشتی مأمون با حزب مخالف نیرومندش در بغداد را به رویش می‌بست، را می‌بایست به عنوان دلیلی بر این نظریه که مأمون در قتل آن‌ها دستی داشته‌است، تلقی کرد.<ref name="madelung"/><ref name="al-Qarashi"/>

 

 

== سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه ==