محمدحسن اعتمادالسلطنه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''محمدحسن خان مقدم مراغه‌ای''' (۲۶ شهریور ۱۲۲۲ [[مراغه]]، ۱۴ فروردین ۱۲۷۵ [[تهران]])، ملقب به '''صنیع‌الدوله''' و سپس '''اعتمادالسلطنه'''، از رجال دربار دورهٔ [[قاجار]] و عهد ناصرالدین شاه و صاحب کتاب‌های بسیار بود.<ref>کتاب ادبیات فارسی سال دوم متوسطه، چاپ هفتم، ۱۳۸۳، صفحهٔ ۱۵۸</ref><ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

پدرش [[حاج علی خان حاجب‌الدوله|حاجی علی خان اعتمادالسلطنه]]، حاجب‌الدوله دربار ناصری بود و مادرش دختر آقاخان سردار و نوه [[مصطفی‌قلی‌خان قاجار]].<ref>روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، ص۹۸۴</ref> سایر اجداد او نیز عمدتاً خدمتگزار دودمان قاجار بوده‌اند. وی در مدرسه [[دارالفنون]] تحصیل کرد و زبان فرانسه را به خوبی می‌دانست و معلومات نظامی را نیز در این مدرسه آموخت.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

وکیل نظام، والی شوشتر، نایب الولایه خوزستان، ژنرال آجودانی شاه، وابسته نظامی ایران در فرانسه و سرانجام مترجم مخصوص شاه از دیگر مشاغل وی بود. او در سال ۱۲۸۰ ه‍.ق و با تشویق وزیر مختار وقت [[فرانسه]] در ایران همراه با هیئت سیاسی به فرانسه مسافرت کرد.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

اعتمادالسلطنه از نظر سیاسی شخصیتی محافظه‌کار داشت، اما از نظر فکری، مترقی و روشن بود.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

وی در دانشگاه پاریس، تاریخ، جغرافیا و [[ادبیات فرانسوی]] آموخت و همچنین در مدت اقامتش در فرانسه زبان انگلیسی را نیز فرا گرفت. در مراجعت به تهران [[ناصرالدین شاه]] وی را به سمت ریاست [[دارالترجمه همایونی]] و مترجم مخصوص شاه و همچنین وزیر انطباعات (چاپ و نشر) گمارد.<ref>«فرهنگ مکتشفین و جغرافی نویسان جهان». نیک بین، نصرالله. انتشارات نبوی، چاپ وزیری، ۱۳۷۵</ref> در این سمت وی موفق شد تعداد زیادی از کتب اندیشمندان هم عصر خویش را به نام خود منتشر کند.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

به خاطر شهرت زیاد وی، انجمن جغرافیایی پاریس وی را در دو [[انجمن سلطنتی آسیایی بریتانیای کبیر و ایرلند|انجمن آسیایی لندن]] و انجمن جغرافیایی [[روسیه]] به عنوان یکی از اعضای خود برگزید. وی چون به دربار شاه راه داشت، نکته‌های قابل توجهی از زندگی رجال، وضع اجتماعی، زد و بندهای سیاسی و مسائل پشت پرده به نگارش درآورده‌است. این کتاب به عنوان [[روزنامه خاطرات]] از منابع سودمند مطالعهٔ تاریخ سیاسی و اجتماعی دورهٔ ناصری محسوب می‌شود.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

اعتمادالسلطنه یک ماه پیش از کشته شدن ناصرالدین شاه، در سن پنجاه سالگی و در تهران به علت سکته درگذشت.<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>

* خلسه یا خواب‌‌نامه (شرح محاکمهٔ خیالی صدراعظم‌های قاجار از آغاز تا عصر [[امین‌السلطان]])<ref name="cgie">[{{یادکرد وب |url=http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |title=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] |accessdate=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121111153438/http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3676 |archivedate=۱۱ نوامبر ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>