منظومه شمسی: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Amir.Vector (بحث | مشارکت‌ها) جز ویکی سازی |
نجات ۳ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۱۵۰:
==== سرس ====
{{اصلی|سرس}}
سرس یک [[سیاره کوتوله|سیارهٔ کوتوله]] و نخستین و بزرگ‌ترین سیارک شناخته‌شده در کمربند سیارک‌هاست. میانگین فاصلهٔ این سیارک کوتوله از خورشید در حدود ۴۱۴ میلیون کیلومتر (۲٫۷۷ واحد نجومی) است. قطر این سرس ۹۴۰ کیلومتر است و قطر آن در حدود ۲۷ درصد قطر ماه است. اگرچه سرس بزرگ‌ترین سیارک است، اما درخشان‌ترین سیارک نیست و این ویژگی متعلق به وستا (دومین سیارک بزرگ) است و [[سپیدایی]] آن بیش از سه برابر سپیدایی سرس است.<ref name="ceres-britannica">{{یادکرد وب |نویسنده=Edward F. Tedesco|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/103501/Ceres|عنوان=Ceres (dwarf planet)|ناشر=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ بازبینی=11 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjAua4b | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> دورهٔ چرخش این سرس ۹٫۰۷۴۱۷ ساعت<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Dwa_Ceres&Display=Facts|عنوان=Ceres: Facts & Figures|ناشر=[[ناسا|NASA]]|تاریخ بازبینی=11 September 2013|کد زبان=en|
نظریه‌پردازی شده‌است که مقادیر زیادی از آب در سرس وجود دارد و اگر آب در جایی وجود داشته‌باشد، احتمال دارد که در آن‌جا زندگی وجود داشته‌باشد. تاکنون تنها نگاره‌های عطارده و فازی توسط [[تلسکوپ فضایی هابل]] گرفته شده‌است. اما در سال ۲۰۱۵، فضاپیمای داون به سرس خواهد رسید.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Ian O'Neill |نشانی=http://www.universetoday.com/26587/life-on-ceres-could-the-dwarf-planet-be-the-root-of-panspermia/|عنوان=Life on Ceres: Could the Dwarf Planet be the Root of Panspermia?|ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=5 March 2009|تاریخ بازبینی=11 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjD6Xm5 | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref>
خط ۲۱۲:
{{اصلی|هائومیا}}
[[پرونده:1e6m comparison Mars Mercury Moon Pluto Haumea - no transparency.png|بندانگشتی|راست|نگارهٔ هنری از مقایسهٔ هائومیا با شماری اجسام دیگر:{{سخ}}ردیف بالا از راست به چپ: عطارد، مریخ{{سخ}}ردیف پایین از راست به چپ: هائومیا، پلوتون، ماه]]
هائومیا یک سیارهٔ کوتولهٔ غیرمعمولی با [[بعد (ریاضی و فیزیک)|ابعاد]] ۱٬۰۰۰×۱٬۵۲۰×۱٬۹۶۰ کیلومتر (۶۲۰×۹۴۰×۱٬۲۲۰ مایل) است که از سنگ ساخته‌شده و یک لایهٔ نازک یخی روی آن را پوشش داده‌است. در سپتامبر ۲۰۰۸، اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی هائومیا را به عنوان پنجمین سیارهٔ کوتوله و چهارمین [[پلوتونئید]] به رسمیت شناخت.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Erik Gregerson|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1471991/Haumea |عنوان=Haumea (dwarf planet)|ناشر=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ بازبینی=11 September 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Ohjgg8A6 | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> دورهٔ چرخش هائومیا ۳٫۹۱۵۴ ساعت<ref>{{یادکرد وب
شمار [[ماه‌های هائومیا]] ۲ است. این دو ماه عبارتند از: [[هایاکا (ماه)|هایاکا]] و [[ناماکا (ماه)|ناماکا]] است. هایاکا از ناماکا بزرگتر است و قطر آن حدود ۳۱۰ کیلومتر (۱۹۳ مایل) است. این ماه با هر بار گردش کامل پیرامون هائومیا در ۴۹ روز، مسافتی حدود ۴۹٬۵۰۰ کیلومتر (۳۰٬۷۵۸ مایل) را می‌پیماید. این ماه توسط گروه اخترشناسی [[مایکل براون (سیاره‌شناس)|مایکل براون]] در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۰۵ کشف‌شد. قطر ناماکا حدود ۱۷۰ کیلومتر (۱۰۶ مایل) و تناوب مداری آن ۳۴٫۷ روز است و در این مدت مسافتی حدود ۳۹٬۳۰۰ کیلومتر (۲۴٬۴۲۰ مایل) را می‌پیماید. این ماه نیز مانند هایاکا، توسط گروه براون اما در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۵ کشف‌شد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Randy Russell|نشانی=http://www.windows2universe.org/our_solar_system/dwarf_planets/haumea_moons.html|عنوان=Moons of the Dwarf Planet Haumea |ناشر=Windows to Universe|تاریخ=8 October 2008|تاریخ بازبینی=29 August 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjjCm2d | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref>
خط ۲۳۱:
{{اصلی|اریس}}
[[پرونده:2006-16-a-full-1-.jpg|بندانگشتی|طراحی هنرمندانه از اریس (وسط) و ماه آن [[دیسنومیا (ماه)|دیسنومیا]] (بالای اریس). جسم درخشان بالا سمت چپ خورشید است.]]
اریس با قطر ۲٬۴۰۰ و ۱۰۰± کیلومتر (طبق برآورد تلسکوپ فضایی هابل)<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=RAY SANDERS|نشانی=http://www.universetoday.com/89901/pluto-or-eris-which-is-bigger/ |عنوان=Pluto or Eris: Which is Bigger?|ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=14 October 2011|تاریخ بازبینی=13 August 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjpeJ6q | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> بزرگ‌ترین سیارهٔ کوتولهٔ منظومهٔ شمسی است و اندازهٔ آن ۱۰۵ درصد اندازهٔ پلوتون است (بر سر جنجال و اختلاف).<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Michael K. Brown|نشانی=http://www.gps.caltech.edu/~mbrown/planetlila/ |عنوان=The discovery of 2003 UB313 Eris, the 10th planet largest known dwarf planet|ناشر=[[مؤسسه فناوری کالیفرنیا|California Institute of Technology]]|تاریخ بازبینی=12 August 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjqcfiR | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> دورهٔ چرخش اریس ۲۵٫۹ ساعت<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Dwa_Eris&Display=Facts|عنوان=Eris: Facts & Figures|ناشر=[[ناسا|NASA]]|تاریخ بازبینی=11 September 2013|کد زبان=en|
اریس جو قابل توجهی ندارد<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Sindya N. Bhanoo|نشانی=http://www.nytimes.com/2012/11/27/science/space/makemake-dwarf-planet-beyond-pluto-has-no-atmosphere-study-suggests.html?_r=0|عنوان=Dwarf Planet Lacks Atmosphere, Glimpse Suggests|ناشر=[[نیویورک تایمز|NewYork Times]]|تاریخ=23 November 2012|تاریخ بازبینی=26 August 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjsNAtZ | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> و دمای سطحی آن حدود °۲۱۷- سانتی‌گراد تا °۲۴۳- سانتی‌گراد است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=Abby Cessna|نشانی=http://www.universetoday.com/43307/2003-ub313/|عنوان=2003 ub313|ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=26 October 2009|تاریخ بازبینی=17 August 2003|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6OhjtMxrr | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref> [[دیسنومیا (ماه)|دیسنومیا]] تنها ماه اریس است و در سال ۲۰۰۵ توسط مایکل براون و گروهی از دانشمندان، مدتی پس از کشف اریس کشف‌شد. قطر دیسنومیا تنها ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر و کوچکتر از [[ماساچوست|ایالت ماساچوست]] است. دانشمندان مطمئن نیستند که دیسنومیا از چه چیزی ساخته‌شده، اما بر این باورند که از آب منجمد ساخته شده‌است. ستاره‌شناسان برای شناسایی پلوتون و اریس از دیسنومیا استفاده می‌کنند؛ آن‌ها می‌دانستند که اریس از پلوتون بزرگتر است، اما نمی‌دانستند که جرم اریس از پلوتون بیشتر است. آن‌ها می‌توانند جرم جسم را با استفاده از ماه آن اندازه‌گیری کنند؛ به‌طوری‌که فاصلهٔ میان جسم و ماه آن و مدت زمان گردش ماه به دور جسم را اندازه‌گیری می‌کنند. با استفاده از این روش، ستاره‌شناسان دریافتند که جرم اریس ۲۷ درصد بیشتر از پلوتون است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=ABBY CESSNA |نشانی=http://www.universetoday.com/40698/dysnomia/|عنوان=Dysnomia|ناشر=[[یونیورز تودی|Universe Today]]|تاریخ=19 September 2009|تاریخ بازبینی=13 August 2013|کد زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Ohju4Gmw | تاریخ بایگانی = 09 April 2014}}</ref>
| |||