فرگشت: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
این متن بارها از مقاله حذف شده و مشخص نیست چطور دوباره سر از مقاله در آورده |
FARHAAD 1992 (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۴:
{{برای|نوشتاری عامهفهم و کمتر فنی در این موضوع|مقدمهای بر فرگشت}}
{{زیستشناسی فرگشتی}}
'''تکامل''' یا '''فرگشت'''
رویداد فرگشت بدان معناست که تمام [[موجودات زنده]] با همهٔ تنوعی که دارند، از نیاکانی مشترک پدیدار گشتهاند.<ref name="On The Origin of Species">{{cite book | last1 = Darwin | first1 = Charles | title = On The Origin of Species | chapter = XIV | year = ۱۸۵۹ | page = ۵۰۳ | url = http://en.wikisource.org/wiki/On_the_Origin_of_Species_(1859)/Chapter_XIV | accessdate = ۲۰۱۱-۰۲-۲۷ | isbn = ۰۸۰۱۴۱۳۱۹۲}}</ref> فرگشت علت پدیدهٔ [[گونهزایی]] است؛ که طی آن یک گونهٔ اجدادی منفرد به دو یا چند گونهٔ متفاوت تقسیم میشود. گونهزایی در شباهتهای ساختاری، [[جنینشناسی|جنینی]] و [[ژنتیک|ژنتیکی]] جانداران؛ [[جغرافیای زیستی|پراکندگی جغرافیایی]] گونههای مرتبط با هم، و [[ثبت سنگوارهای]] تغییرات، قابل مشاهدهاست. [[نیای مشترک]] جانداران امروزی تا بیش از ۳٫۵ میلیارد سال پیش؛ یعنی از زمان پیدایش [[حیات]] روی [[زمین]]، قدمت دارد.<ref>{{cite book|last=Schopf|first=J.W.|year=۱۹۹۹|title=Cradle of life: the discovery of Earth's earliest fossils|publisher=Princeton|isbn=۰-۶۹۱-۰۰۲۳۰-۴}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10.1073/pnas.95.12.6854|last=Woese|first=C.|year=۱۹۹۸|title=The Universal Ancestor|journal=PNAS|volume=۹۵|issue=۱۲|pages=۶۸۵۴–۶۸۵۹|pmid=۹۶۱۸۵۰۲|pmc=22660|ref=harv|bibcode = 1998PNAS...۹۵٫۶۸۵۴W}}</ref><ref name="theobald">{{cite journal|doi=10.1038/nature09014|last=Theobald|first=D.L.|journal=Nature|volume=۴۶۵|issue=۷۲۹۵|pages=۲۱۹–۲۲۲|year=۲۰۱۰|title=A formal test of the theory of universal common ancestry|pmid=۲۰۴۶۳۷۳۸|ref=harv|bibcode = 2010Natur.۴۶۵..۲۱۹T}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10.1038/scientificamerican0200-90|last=Doolittle|first=W.F.|year=February, ۲۰۰۰|url=http://shiva.msu.montana.edu/courses/mb437_537_2005_fall/docs/uprooting.pdf|title=Uprooting the tree of life|journal=Scientific American|volume=۲۸۲|issue=۲|pages=۹۰–۹۵|pmid=۱۰۷۱۰۷۹۱|ref=harv|access-date=۲۳ مارس ۲۰۱۲|archive-url=https://www.webcitation.org/5w9oPfm4a?url=http://shiva.msu.montana.edu/courses/mb437_537_2005_fall/docs/uprooting.pdf|archive-date=۳۱ ژانویه ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref> تکامل چه به صورت درونجمعیتی و چه به صورت گونهزایی میان جمعیتها، از طرق گوناگونی روی میدهد؛ آهسته و پیوسته به نام [[انتخاب انباشتی]]، یا به سرعت از یک موضع ایستا تا موضع بعدی؛ که [[تعادل نقطهای]] خوانده میشود.
خط ۱۳:
نظریه فرگشت [[پارادایم]] حاکم بر زیستشناسی نوین است که پایه و اساس آن را تشکیل میدهد و با شواهد بسیاری پشتیبانی میگردد؛ بهطوریکه به گفته [[تئودور دبژنسکی|دبژنسکی]] «هیچ چیز در زیستشناسی جز در پرتو آن معنا نمییابد».<ref>[[Theodosius Dobzhansky|Dobzhansky, Theodosius]] 1973. Nothing in biology makes sense except in the light of evolution. ''American Biology Teacher'' '''35''', 125-129. [http://www.2think.org/dobzhansky.shtml http://www.2think.org/dobzhansky.shtml]</ref> همزمان در جزئیات اختلاف نظر هست و پرسشهای بسیاری نیازمند پاسخ هستند که زیستشناسان تکاملی به آنها میپردازند. [[زیستشناسی تکاملی|زیستشناسان تکاملی]] [[واقعیت علمی|واقعیت]] وقوع تکامل را مستند کرده، و همچنین نظریاتی در شرح علل آن توسعه داده و میآزمایند.
== واژهشناسی ==
واژه عربی '''تکامل''' به معنای «ترقی» و «کامل شدن» میباشد. [[لغتنامه دهخدا]] معنی آن را «تمام شدن» ذکر میکند.<ref>http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-7ed969bd666b4537a008cfa124669eb9-fa.html</ref> این واژه نخستین بار توسط مترجمان دورهٔ [[قاجار]] به عنوان برابر فارسی evolution به کار رفت.
|