'''''مثنوی'''''، مشهور به '''''مثنوی معنوی''''' (یا '''''مثنوی مولوی''''')، نام کتاب [[شعر]]ی از [[جلالالدین محمد بلخی|مولانا جلالالدین محمد بلخی]] [[شاعر]] و [[عارف]] [[ایران بزرگ|ایرانی]] است.<ref>مثنوی معنوی، مولانا جلالالدّین محمّد (مشهور به مولوی)، بر اساس نسخهٔ تصحیح شدهٔ [[رینولد نیکلسون]]، با مقدّمهٔ استاد [[بدیعالزمان فروزانفر]]، انتشارات امیر مستعان، تهران، ۱۳۷۸. ۶–۳۰–۶۹۳۷–۹۶۴ :ISBN</ref>
این کتاب از ۲۶٬۰۰۰ [[بیت (شعر)|بیت]] و ۷۶ دفتر تشکیل شده و یکی از برترین کتابهای [[ادبیات عرفانی کهن فارسی]] و حکمت پارسی پس از [[اسلام]] است. این کتاب در [[قالب شعر]]ی [[مثنوی]] سروده شدهاست؛ که در واقع عنوان کتاب نیز میباشد. اگر چه قبل از [[مولوی]]، شاعران دیگری مانند [[سنائی]] و [[عطار]] هم از قالب شعری [[مثنوی]] استفاده کرده بودند ولی مثنوی مولوی از سطح بالاتری برخوردار است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://aftabnews.ir/fa/news/212484/روز-مولاناست-ولی-انگار-نه-انگار|عنوان=روز مولاناست، ولی انگار نه انگار! | ناشر =آفتاب |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref> در این کتاب ۴۲۴ داستان پیدرپی به شیوهٔ [[تمثیل]] داستان سختیهای [[انسان]] در راه رسیدن به [[خدا]] را بیان میکند. هجده بیت نخست دفتر اول مثنوی معنوی به [[نینامه]] شهرت دارد و چکیدهای از مفهوم ۶ دفتر است.<ref>زرین کوب، دکتر عبدالحسین. [[پله پله تا ملاقات خدا (کتاب)]]، دربارهٔ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال الدّین رومی، انتشارات علمی، چاپ هفدهم، تهران، ۱۳۸۰</ref><ref name="Norman"/> این کتاب به درخواست شاگرد مولوی، [[حسامالدین حسن چلبی]]، در سالهایسالهای ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری/۱۲۶۰ میلادی تألیف شد. عنوان کتاب، مثنوی، در واقع نوعی از ساختار شعری است که در این کتاب استفاده میشود.<ref name="Norman">Norman Calder, Jawid Ahmad Mojaddedi, Andrew Rippin, ''Classical Islam'', Routledge, 2003, p.253</ref>
[[مولوی]] در این کتاب مجموعهای از اندیشههای فرهنگ ایرانی-دینی را گرد آوردهاست.
این کتاب به انتخاب نشریه [[گاردین]] جزو 150کتاب۱۰۰ کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.theguardian.com/world/2002/may/08/books.booksnews |عنوان= The top 100 books of all time | ناشر =the guardian |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>