نیشابور: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
نجات ۲۰ منبع و علامت‌زدن ۷ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
نجات ۴ منبع و علامت‌زدن ۷ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
خط ۳۰۶:
}}
[[پرونده:The start of the Nishapur excavations, 1935.jpg|بندانگشتی|راست|آغاز کاوش‌های [[باستان‌شناسی در نیشابور]] به‌دست [[موزهٔ هنر کلان‌شهر نیویورک]]، [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵م]].]]
در [[دوره نخست مجلس شورای ملی|نخستین دورهٔ مجلس شورای ملی]] (۱۹۰۶–۱۹۰۹)، نیشابور نماینده‌ای نداشت.<ref name=ToolAutoGenRef5>{{یادکرد وب |عنوان=همهٔ وکلای نیشابور در ۳۴ دوره پارلمان|نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/ی-وکلای-نیشابور-34-دوره-پارلمان/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ=فروردین ۱۲, ۱۳۹۵|ناشر= [[خیام‌نامه]]}}</ref> در دوره‌های هجدهم و نوزدهم مجلس شورای ملّی (۱۹۵۶–۱۹۶۰/ ۱۹۶۰–۱۹۶۴)، ''عبدالله سعیدی'' به نمایندگی نیشابور برگزیده شد که نخستین نمایندهٔ بومی از نیشابور بوده‌است.<ref name=ToolAutoGenRef5/> در [[۱۹۳۱ (میلادی)|۱۹۳۱م]]، دارالإمارهٔ نیشابور برچیده و [[شهرداری نیشابور]] (''بلدیّه'') نهادینه شد. [[دروازه]]‌ها، [[برج (ساختمان)|برج]]‌ها، [[بارو]] و [[ارگ (معماری)|ارگِ]] نیشابور همگی در پی نوین‌سازی شهر، ویران شده‌اند. صنعت‌های [[برق]]، [[سینما]]،<ref name="khayyamnameh.ir"/> [[چاپ]]<ref name=ToolAutoGenRef6>{{یادکرد وب |عنوان=اولین دستگاه چاپ را چه کسی به نیشابور آورد؟|نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/اولین-دستگاه-چاپ-را-چه-کسی-به-نیشابور-آو/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ=دی ۲, ۱۳۹۴ |ناشر= [[خیام‌نامه]]}}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> در دو دههٔ [[دهه ۱۹۳۰ (میلادی)|سی]] و [[دهه ۱۹۴۰ (میلادی)|چهل]] میلادی به نیشابور درآمد.{{سخ}}
«مهدی ملک‌افضلی» (۱۸۷۸ [[اردکان (یزد)|اردکان]] - ۱۹۶۵ نیشابور)، مشهور به ''بقراط الحکما''، نخستین پزشک نوآموختهٔ ایرانی بود که و [[پزشکی|پزشکی نوین]] را در نیشابور پایه‌گذاری کرد. او همچنین دبستان به‌نام ''شاهدخت'' را در [[۱۹۳۲ (میلادی)|۱۹۳۲]]/ ۱۳۱۱ ساخت که نخستین آموزشگاه نوین ویژهٔ دختران در نیشابور بود؛ امروزه اثری از آن به‌جانمانده.<ref name=ToolAutoGenRef8>{{یادکرد وب | نشانی = http://www.khayyamnameh.ir/گفتگوباخانم-دکترفهیمه-بقراط-نوه-دکتر/type=2&year=1390&month=1&day=25&id=667588 | عنوان = گفتگوباخانم دکترفهیمه بقراط نوه دکترمهدی بقراط | تاریخ بازدید = ۳۱ اوت ۲۰۱۶ | ناشر = خیام‌نامه }}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>{{سخ}}
نخستین برنامه‌های [[باستان‌شناسی در نیشابور]] به‌دست [[موزهٔ هنر کلان‌شهر نیویورک]] [[۱۹۳۵ (میلادی)|۱۹۳۵]]-[[۱۹۴۰ (میلادی)|۴۰م]] انجام گرفت و این گروه در پایان سال [[۱۹۴۷ (میلادی)|۱۹۴۷]] و آغاز [[۱۹۴۸ (میلادی)|۴۸م]] (زمستان ۱۳۲۶)، آخرین فصل کاوش‌های خود را پایان داد.<ref name="metmuseum.org">{{یادکرد وب |عنوان=The Metropolitan Museum’s Excavations at Nishapur|نشانی=http://www.metmuseum.org/toah/hd/nish/hd_nish.htm|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|اثر= |تاریخ= اکتبر ۲۰۰۱ |ناشر= [[موزه متروپولیتن نیویورک]]|زبان=انگلیسی}}</ref> در [[۱۹۴۰ (میلادی)|۱۹۴۰م]]، [[دبیرستان عمر خیام]] و ''سینما خیّام'' ساخته شدند؛ سپس سینماهای ''ایران'' و ''آسیا'' که هر سه در پی ناآرامی‌های پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ۱۳۵۷]]، ویران یا سوزانده شدند.<ref name="khayyamnameh.ir"/> در همین سال، صنعت چاپ در نیشابور با یک دستگاه دستی (یک ربعی) راه‌اندازی شد، سپس در [[۱۹۶۶ (میلادی)|۱۹۶۶م]]/ ۱۳۴۵ دستگاه خودکار چاپ (هایدلبرگ) راه افتاد.<ref name=ToolAutoGenRef6/>{{سخ}}[[۱۸ اوت]] [[۱۹۴۰ (میلادی)|۱۹۴۰م]]/ ۲۷ مرداد ۱۳۱۹، [[کمال‌الملک]] پس از مدت‌ها زندگی در روستای [[حسین‌آباد کمال‌الملک|حسین‌آباد]] درگذشت و پیرامون [[آرامگاه عطار]] دفن شد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=درگذشت "کمال الملک" نقاش معروف ایرانی در نیشابور (1319ش)|نشانی=http://www.cgie.org.ir/fa/news/140966|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ=۲۷ مرداد ۱۳۹۵ |ناشر= [[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]}}</ref> حدوداً در [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵م]]/ ۱۳۲۳، نخستین دستگاه اتوبوس مسافربری به نیشابور درآمد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=ورود اولین اتوبوس به نیشابور|نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/ورود-اولین-اتوبوس-به-نیشابور/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ=دی ۵, ۱۳۹۴ |ناشر= [[خیام‌نامه]]}}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
در [[۱۹۵۰ (میلادی)|۱۹۵۰م]]/ ۱۳۲۹، شهرستان نیشابور مرزبندی و مستقل سیاسی شد.<ref>http://www.irimo.ir/far/services/climate/802-اقلیم-استان-خراسان-رضوی.html?t=وضع-هوای</ref> [[ایستگاه قطار نیشابور]]، در [[۲۳ ژوئیه]] [[۱۹۵۶ (میلادی)|۱۹۵۶م]]/ ۱ مرداد ۱۳۳۵ رسماً گشایش یافت.<ref name=ToolAutoGenRef4>[[ایستگاه قطار نیشابور]]</ref> در [[۱ آوریل]] [[۱۹۶۳ (میلادی)|۱۹۶۳م]]/ ۱۲ فروردین ۱۳۴۲ از [[آرامگاه خیام|آرامگاه‌های نوساختهٔ عمر خیّام]] و [[آرامگاه کمال الملک|کمال الملک]] و [[آرامگاه عطار|آرامگاه بازساختهٔ عطار]] به‌دست [[فرح پهلوی|شهبانو فرح]] و [[محمدرضا شاه پهلوی]] رونمایی شد.<ref>{{یادکرد ژورنال | ژورنال =روزنامه اطلاعات | مکان = | ناشر =روزنامه اطلاعات | دوره = | شماره = | سال = ۱۴ فروردین ۱۳۴۲ | صفحه =}}</ref> [[تصوف در نیشابور|تصوّف در نیشابور]] که ریشه‌ای کهن از سده‌های نخستین اسلامی داشته‌است، در حدود [[دهه ۱۹۷۰ (میلادی)|دهٔ هفتاد میلادی]] با تلاش‌های «محمدرضا محقق نیشابوری» و [[سید ابوالفضل برقعی قمی]]<ref name="borqei.com">{{یادکرد وب |عنوان= 21. سفری به نیشابور و مشهد|نشانی= http://www.borqei.com/?q=book/64 |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |ناشر=وبگاه سید ابوالفضل برقعی قمی}}</ref> برچیده شد. [[فریدون گرایلی]] در [[ژوئن]] [[۱۹۷۸ (میلادی)|۱۹۷۸م]]/ [[تیر (ماه)|تیر]] ۱۳۵۷ اثر خود به‌نام ''نیشابور، شهر فیروزه'' نشر داد که نخستین کتابی بود که در دوران نوین دربارهٔ [[تاریخ نیشابور]] نگاشته شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=فریدون گرایلی|نشانی= http://klidar.ir/author/220-فریدون-گرایلی |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |ناشر=کلیدر}}</ref>{{سخ}}[[حسین فریدون]] نخستین فرماندار نیشابور پس از [[انقلاب اسلامی]] بود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=حسین فریدون؛ از مرد مبارزه تا مرد مذاکره |نشانی=http://donya-e-eqtesad.com/SiteKhan/918317 |تاریخ= ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵ |ناشر=دنیای اقتصاد}}</ref> [[پانزدهمین گردهمایی جهانی پیش آهنگان]] برنامه‌ریزی شده بود که در [[ژوئیه]] ۱۹۷۹/ [[مرداد]] ۱۳۵۸ در نیشابور برگزار شود که به سبب بی‌ثباتی سیاسی-اداریِ پس از انقلاب، لغو شد.<ref name="secure.wikimedia.org">{{یادکرد ویکی|عنوان =15th World Scout Jamboree (cancelled) |پیوند =https://secure.wikimedia.org/wikipedia/en/wiki/15th_World_Scout_Jamboree_(cancelled) |زبان =انگلیسی | بازیابی = ژوئن ۲۰۱۱}}</ref>
[[سیل بوژان]] [[۲۴ ژوئیه]] [[۱۹۸۷ (میلادی)|۱۹۸۷م]]/ ۲ مرداد ۱۳۶۶ رخ داد و بر اثر آن حدود ۴۰۰ نفر کشته شدند. [[نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور]] در [[۱۹۹۳ (میلادی)|۱۹۹۳م]]/ ۱۳۷۲ به‌راه افتاد. در [[۱۳ مارس]] [[۱۹۹۷ (میلادی)|۱۹۹۷]]/ ۲۳ اسفند ۱۳۷۵ یک فروند هواپیمای [[سی-۱۳۰]]وابستهٔ [[نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی هوایی ارتش ایران]] که از دزفول به مشهد می‌رفت، در نزدیکی [[کوه شیرباد]] سقوط کرد و ۸۶ سرنشین آن کشته شدند. ساخت [[افلاک‌نمای عمر خیام]] از [[۱۹۹۹ (میلادی)|۱۹۹۹م]]/ ۱۳۷۸ اجرایی شد که هنوز گشایش نیافته‌است.
خط ۳۵۶:
در ''[[اسرار التوحید]]''، سخنانی دربارهٔ روابط [[ابو سعید ابوالخیر]] با مسیحیان در نیشابور ذکر شده‌است:
{{نقل قول|آورده‌اند کی روزی شیخ قدس اللّه روحه العزیز در نشابور برنشسته می‌رفت. به در کلیسایی رسید، اتفاق را روز یکشنبه بود جمله با شیخ گفتند: «ای شیخ می‌باید کی ایشان را ببینیم،» شیخ پای از رکاب بگردانید. چون شیخ دررفت ترسایان پیش شیخ آمدند و خدمت کردند و همه به حرمت پیش شیخ بیستادند و حالت‌ها برفت. مقریان با شیخ بودند، یکی گفت «ای شیخ دستوری هست تا آیتی بخوانند؟» شیخ گفت روا باشد. مقریان آیتی خواندند، ایشان را وقت خوش گشت و بگریستند، شیخ برخاست و بیرون آمد. یکی گفت: اگر شیخ اشارت کردی همه زنارها بازکردندی. شیخ گفت «ما ایشان را زنار برنبسته بودیم تا بازگشاییم».<ref>از ''[[اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید]]''</ref>}}
مهاجرت [[ارمنی‌های ایران|ارمنی‌ها]] به نیشابور در سدهٔ بیستم، به نوزایی [[مسیحیت در نیشابور]] انجامید. آنان را پایه‌گذار صنعت سینما در نیشابور می‌دانند که از [[ارمنی‌های ایران]] یا از مهاجرین روسی پس از [[انقلاب ۱۹۱۷ روسیه|انقلاب ۱۹۱۷]] بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان= خیام، ایران، آسیا شروع سینما در نیشابور |نشانی= http://www.khayyamnameh.ir/خیام،-ایران،-آسیا-شروع-س/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ= تیر ۲, ۱۳۹۵ |ناشر= [[خیام‌نامه]]}}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> شمار ارمنی‌های نیشابور از [[دهه ۱۹۸۰ (میلادی)|دهه ۱۹۸۰]] کاسته شد و امروزه اقلیتی ناچیز هستند.<ref name="khayyamnameh.ir">{{یادکرد وب |عنوان=نگاهی به ورود و حضور ارامنه در نیشابور: مهمانان ارمنی در نیشابور |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/نگاهی-ورود-حضور-ارامنه-نیشابور/ |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=تیر ۱۰, ۱۳۹۵ |ناشر= [[خیام‌نامه]] }}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> مسیحیان ارمنی در سدهٔ بیستم در نیشابور، یک خیابان به نامشان بود (''خیابان ارامنه'') که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در شورای نامگذاری، به «خیابان مسیح» تغییر نام داد. کلیسایی کوچک و آرامگاه خانوادگی (هاروتونیان) در این خیابان بوده‌است که سرنوشتی ناروشن دارند.<ref name="khayyamnameh.ir"/> [[مسیحیت در نیشابور]] در [[سده ۲۱ (میلادی)|سدهٔ بیست و یکم]] با فعالیت‌های مسلمانانی مسیحی‌شده آشکار شد. در [[۲۳ ژوئن]] ۲۰۱۲، [[روزنامه خراسان]] دربارهٔ مسیحی‌شدن بیش از ۶۰۰ مسلمان در نیشابور به‌دست آنچه «[[مسیحیت انجیلی|مبشرین مسیحی]]» نامید، خبر داد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مسیحیت در ایران: جرم سیاسی ـ امنیتی
|نشانی=http://ir.voanews.com/a/iranian-converts-to-christianity-increase-house-churches-threat-islam/1246195.html|بازبینی= اوت ۲۰۱۶|تاریخ=۳ تیر ۱۳۹۱ |ناشر= [[صدای آمریکا]]}}</ref>
 
خط ۳۹۱:
 
شخصیت‌هایی که اجدادشان از نیشابور بوده‌اند:
* [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] نیاکان و اجدادش از دزق سرولایت نیشابور بوده<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=www.rovzane.com|نشانی=http://www.rovzane.com/blog/show/دزق-زادگاه-اجداد--خميني-در-نيشابور.html|عنوان=دزق زادگاه اجداد خمینی در نیشابور - روزنه|بازبینی=2018-12-12}}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> و تاسال ۱۱۶۱ هجری قمری در این شهر ساکن بوده‌اند.
 
=== جمعیت و مهاجرت ===
خط ۴۱۶:
 
=== خاندان‌ها و قومیت‌ها ===
ترکیب قومیتی [[شهرستان نیشابور]] اکنون به‌ترتیب شمار [[فارسی‌زبانان|فارس]]، [[ترک‌های خراسان|ترک]]، [[کردهای خراسان|کرد]]، [[بلوچ‌های خراسان|بلوچ]]،<ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد وب |عنوان=ریشه‌شناسی نام مکانهای ترکی در نیشابور |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/ریشه-شناسی-نام-مکانهای-ترکی-در-نیشابور/ |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=خرداد ۲۴, ۱۳۹۴ |ناشر=[[خیام‌نامه]]}}</ref> [[عرب‌های ایران|عرب]]، [[ازبک]] و [[ارمنی‌های ایران|ارمن]] می‌باشد که [[فارسی]] زبان مشترک همهٔ این‌هاست و [[قومیت|قوم‌گرایی]] غیر فارسی‌زبانان، بسته به جمعیت‌شان دگرگون است. [[مردم فارسی‌زبان]]، بزرگترین گروه قومی در نیشابور می‌باشند. [[کنارنگ|کارِن]]، [[میکالی]] و [[طاهری]] از خاندان‌های برجستهٔ فارسی در [[نیشابور کهن]] بوده‌اند. [[مردم کرد]] در شهرستان نیشابور را ایل تمنانلو، [[عمارلو]] و [[مژدگانلو]] تشکیل می‌دهند. خاندان تمنانلو در بخش سرولایت Sarvèlayat, عمارلوها در دشت ماروش Maarus یا ماروسک Maaruzsk و مژدگانلو در قالیباف و سبیان [[شهرستان نیشابور]] می‌باشد. در سده‌های میانهٔ نیشابور، [[عرب|عرب‌ها، عرب‌زبان‌ها]] و [[w:ar:مستعرب|مستعرب‌ها]] از بزرگترین گروه قومی بوده‌اند و دربرگیرندهٔ خاندان‌های مانند سُلَمی، [[w:ar:قشیر|قُشَیری]] و [[بنی‌خزاعه|خُزاعی]] بوده‌اند. امروزه [[مردم عرب]] در شهرستان نیشابور شامل خاندان‌های عربخانی، [[عراقی‌های ایران|ایرانی-عراقی‌ها]]، [[سید|هاشمی‌تبارها]]([[موسوی]]، [[حسینی]]، قاضی و غیره) هستند. حدود ۴۵ روستای شهرستان نیشابور به لهجه‌های گوناگون [[زبان ترکی|ترکی]] سخن می‌گویند.<ref name=ToolAutoGenRef3/> [[بیات]]‌ها از قوم‌های برجستهٔ [[ترک‌تبار|تُرک‌تبار]] در نیشابور امروزین اند که مرکزشان روستای [[عبدالله گیو]] می‌باشد. [[ایل افشار|افشار]]، [[ایل تیموری|تیموری]] و [[ایل جلایر|جلایر]] از دیگر ایل‌های ترک‌تبار در نیشابور. گروهی کوچک از [[بلوچ‌های خراسان]] در روستای [[سگزآباد]] ساکن‌اند.<ref>{{یادکرد |فصل= نیشابور امروزین |کتاب=نگاهی به جغرافیا و تاریخ نیشابور |نویسنده = علی طاهری |ترجمه= |ناشر =نشر ابرهشر |شهر=نیشابور |کوشش= |ویرایش= |صفحه=صفحه |سال=سال انتشار |شابک=}}</ref><ref>{{یادکرد |فصل=بخش آخر |کتاب=نیشابور شهر فیروزه|نویسنده = فریدون گرایلی|ترجمه= |ناشر = | سال = ۱۳۷۵ |شهر=مشهد و نیشابور |کوشش|ویرایش=|صفحه= |سال=|شابک=}}</ref> خاندان‌های «مهاجر»، «جلیلی»، «تاراش»، «اُرمُز»، «آبک»، «نبی‌زاده»، «حامد حیدری» «آزاده»، «اندوختی»، «غفورزاده»، «آسیایی»، «راهی»، «ظفر»، «خاکی»، اصالتاً از مهاجران [[سمرقند|سدهٔ بیستم]] از ازبکستان کنونی ([[سمرقند]] و [[بخارا]]) به نیشابور بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=نگاهی به ورود وحضور سمرقندی‌ها درنیشابور سمرقندی‌ها، مهمانانی که در نیشابور ماندگار شدند |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/نگاهی-به-ورود-وحضور-سمرقندی-ها-درنیشاب/ |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=تیر ۲۴, ۱۳۹۵ |ناشر=[[خیام‌نامه]] }}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> خاندان‌های [[حکومت اود|موسوی‌های اَوَدْهْ]] و [[w:en|عبقاتی]] در سدهٔ شانزدهم و هفدهم میلادی از نیشابور به هند مهاجرت کردند.
 
== فرهنگ ==
خط ۴۴۳:
[[پرونده:Abbasid Caravanseray of Nishapur (Ribati-i-Abbasi of Nishapur) - Morning 077.JPG|150px|بندانگشتی|چپ|هنرمندی در [[رباط عباسی نیشابور]]]]
[[پرونده:Masquerade ball of Students - Celebration of Art & Culture - Nishapur.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|[[بالماسکه|بالماسکهٔ]] دان‍ش‌آم‍وزان در ج‍ش‍ن ف‍ره‍ن‍گ و ه‍ن‍ر ن‍ی‍ش‍اب‍ور؛ [[آبان]] ۱۳۴۷]]
فرهنگ همگانی در نیشابور امروزی، تفاوت‌های کمی با [[فرهنگ ایرانی]] در اجرا دارد و وابسته به [[سیزده بدر]]، [[ازدواج]]، [[شب یلدا]]، [[سوگواری محرم]]، [[خاک‌سپاری]]، [[چهارشنبه‌سوری]]، [[تولد]] و [[جشن سده]] است و خاستگاه اغلب آن‌ها روستاهای شهرستان نیشابور می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ettelaat.com/etbarchive/1996-2014/2009/10/28/P6.pdf |عنوان =آداب و رسوم و فرهنگ مردم روستاهای نیشابور| ناشر =روزنامه اطلاعات |تاریخ = ۶ آبان ۱۳۸۸}}</ref> بسیاری از آیینگان مردم [[اراک]] و مردم نیشابور همانند است که به دلیل حضور [[بیات]]‌ها در این دو شهرستان است.<ref>{{یادکرد|نویسنده = [[فریدون گرایلی]] |کتاب =نیشابور شهر قلمدان‌های مرصع | ناشر =خاوران |صفحه =۲۵ |تاریخ =۱۳۷۶}}</ref> از آیین‌های باران‌خواهی نیشابور به‌ویژه در میان کشاورزان و روستائیان، «چوله‌قزک» [čōw-la-qƏzak] (همچنین: «شوله‌کیشک» یا «چوله‌قیشک») می‌باشد که خود عروسکی برای باران است و کودکان اجراگر اصلی آن هستند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.rovzane.com/blog/show/چولهقزک-عروسک-باران-کودکان-نیشابور.html |عنوان =چوله‌قزک، عروسک باران کودکان نیشابورر| |ناشر =روزنه |تاریخ = ۱ تیر ۱۳۹۳ |accessdate =۱۱ نوامبر ۲۰۱۹ |archiveurl =https://web.archive.org/web/20140627150132/http://www.rovzane.com/blog/show/%DA%86%D9%88%D9%84%D9%87%D9%82%D8%B2%DA%A9-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1.html |archivedate =۲۷ ژوئن ۲۰۱۴ |dead-url =yes }}</ref>
 
== هنر ==
خط ۵۱۱:
نیشابور از قطب‌های دانشگاهی استان است و در سال ۱۳۹۲ حدود ۲۵ هزار نفر دانشجو در آن در حال آموزش بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان= نیشابور با 25 هزار دانشجو قطب دانشگاهی خراسان رضوی است|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2144824/نیشابور-با-25-هزار-دانشجو-قطب-دانشگاهی-خراسان-رضوی-است|بازبینی= مرداد ۱۳۹۵|تاریخ= ۶ مهر ۱۳۹۲ |ناشر=خبرگزاری مهر}}</ref> [[خانه ریاضیات نیشابور]] در سال ۱۳۷۸ افتتاح شد و احداث [[افلاک‌نمای خیام]] نیز از همین سال آغاز شده‌است.
 
[[اخترشناسی]] در نیشابور ریشه‌ای کهن دارد و امروزه نیز رصدخانه‌ای در [[اردوگاه باغرود]] برپاست.<ref>{{یادکرد وب |عنوان= امکان رصد حرفه‌ای نجوم در مجتمع فرهنگی شهید رجایی باغرود نیشابور|نشانی= http://www.rovzane.com/blog/show/امکان-رصد-حرفهای-نجوم-در-مجتمع-فرهنگی-شهید-رجایی-باغرود-نیشابور.html|بازبینی= مرداد ۱۳۹۵|تاریخ= ۱۲ شهریور ۱۳۹۱ |ناشر= وبگاه روزنه|archiveurl= https://web.archive.org/web/20161116201026/http://www.rovzane.com/blog/show/%D8%A7%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%B9-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1.html|archivedate= ۱۶ نوامبر ۲۰۱۶|dead-url= yes}}</ref> یک موزهٔ نجوم در سال ۱۳۸۵ و یک مرکز اخترشناسی به نام [[خواجه نصیرالدین طوسی]] در سال ۱۳۸۸ در این شهر افتتاح شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان= موزه نجوم نیشابور نوروز آماده است|نشانی= http://chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=94602&Serv=0&SGr=0|بازبینی= مرداد ۱۳۹۵|تاریخ= ۲۶ اسفند ۱۳۸۴|ناشر= CHN|archiveurl= https://web.archive.org/web/20160911034147/http://chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=94602&Serv=0&SGr=0|archivedate= ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۶|dead-url= yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان= گزارش مراسم افتتاحیه مرکز اخترشناسی نیشابور|نشانیhttp://iaas.ir/news/298/880825/گزارش-مراسم-افتتاحیه-مرکز-اختر-شناسی-نیشابور|بازبینی= مرداد ۱۳۹۵|تاریخ= ۲۵ آبان ۱۳۸۸ |ناشر=انجمن نجوم آماتوری ایران}}</ref>
 
=== دانشگاه‌ها ===
خط ۷۶۵:
ماهنامه‌ای با عنوان «سروش جوانان نیشابور» از سال ۱۳۴۰ در نیشابور چاپ می‌شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.khayyamnameh.irماهنامه-سروش-جوانان-نیشابور-51-سال-پیش/| عنوان = وبگاه خیام‌نامه| تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۶| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۲۸ دی ۱۳۹۳| قالب = مقاله| اثر = | ناشر = | صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | نقل قول = }}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> روزنامهٔ «خراسان رضوی» (ضمیمهٔ [[خراسان (روزنامه)|روزنامهٔ خراسان]]) اخبار نیشابور را پوشش می‌دهد و گه‌گاه برای این شهر، شمارهٔ ویژه و جداگانه چاپ می‌نماید.
 
[[صبح نیشابور|هفته‌نامهٔ صبح نیشابور]] از سال ۱۳۶۷ چاپ می‌شود که در سال‌های ابتدایی، نخستین نشریهٔ محلی استان خراسان لقب گرفت. «نشریهٔ شادیاخ» از سال ۱۳۷۹، [[خیام‌نامه|هفته‌نامهٔ خیام‌نامه]] از سال ۱۳۸۴، «هفته‌نامهٔ نسیم نیشابور» از سال ۱۳۸۵، «هفته‌نامهٔ فر سیمرغ» از ۱۳۸۹، «نشریهٔ مهر نیشابور» از سال ۱۳۹۱ و «نشریهٔ آفتاب صبح نیشابور» از سال ۱۳۹۵ به نشریات نیشابور اضافه‌شدند.<ref>http://www.aryanews.com/Lct/fa-ir/News/20121002/20121002145653972.htm{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://www.rovzane.com/data/rovzane.com/phoo/2014_08_17/mehr.jpg |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۱ اوت ۲۰۱۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160817053536/http://www.rovzane.com/data/rovzane.com/phoo/2014_08_17/mehr.jpg |archivedate=۱۷ اوت ۲۰۱۶ |dead-url=yes }}</ref><ref>http://www.e-rasaneh.ir/View_Certificate_Report.aspx</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://www.rovzane.com/data/rovzane.com/phoo/2016_07_04/aftab.jpg |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۱ اوت ۲۰۱۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160818012915/http://www.rovzane.com/data/rovzane.com/phoo/2016_07_04/aftab.jpg |archivedate=۱۸ اوت ۲۰۱۶ |dead-url=yes }}</ref>
 
== ارتباطات بین‌المللی ==