کرمانشاه: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
نجات ۴ منبع و علامت‌زدن ۱ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
|||
خط ۵۲:
کرمانشاه از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌رود و پیدایش آن به سده چهارم میلادی بازمی‌گردد<ref name="farlex" /> و از آن دوران تا [[حمله اعراب به ایران]] به عنوان دومین پایتخت [[ساسانیان]] مورد توجه حکومت بود.<ref name="greenbook14">[[سیدضیاءالدین خرم شاهی|خرمشاهی]](۱۳۷۵)، ص. چهارده</ref>
در دوران [[سلجوقیان]] در قرن یازدهم میلادی کرمانشاه به عنوان شهر ارشد [[کردستان]] انتخاب شد.<ref name="britannica" /> در قرون وسطی شهر کرمانشاه یا قِرمِسیَن در حکم یکی از نواحی چهارگانه [[عراق عجم]] شناخته می‌شد. در آن زمان اغلب اوقات ایالت جبال را عراق عجم می‌نامیده‌اند تا با عراق عرب اشتباه نشود که به‌طور تقریبی نیز با ناحیه ماد باستانی مطابقت داشت.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-b74cadf482984106a78023a6254f956b-fa.html| عنوان = عراق عجم| تاریخ بازدید = ۱۶ ژانویه ۲۰۱۳| نویسنده = | تاریخ = | اثر = | ناشر = لغت‌نامه دهخدا| صفحه = | زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20130514021756/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-b74cadf482984106a78023a6254f956b-fa.html| archivedate = ۱۴ مه ۲۰۱۳| dead-url = yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/452811/Persian-Iraq| عنوان = Persian Iraq| تاریخ بازدید = ۱۶ ژانویه ۲۰۱۳| نویسنده = | تاریخ = | اثر = | ناشر = Britannica Enczclopedia| صفحه = | زبان = انگلیسی}}</ref>
با گذشت یازده قرن از حملهٔ اعراب به ایران، این شهر در دوران [[قاجار]] دوباره شکل شهرنشینی خود را بازیافت و به‌دلیل قرارگرفتن در چهارراه دو محور شمال به جنوب و خاور به باختر و نیز همسایگی با کشور [[عراق]] و واقع‌شدن بر سر راه شهرهای زیارتی [[کربلا (شهر)|کربلا]] و [[بغداد]] از اهمیت بسیاری برخوردار است.<ref name="kermim">{{یادکرد وب| نشانی = http://kermanshah.mim.gov.ir/index.php?module=content&func=viewpage&pageid=9871&ok=1| عنوان = دربارهٔ استان| تاریخ بازدید = ۳ سپتامبر ۲۰۱۰| نویسنده = <nowiki>[بی نا]</nowiki>| تاریخ = <nowiki>[بی تا]</nowiki>| ناشر = سازمان صنایع و معادن استان کرمانشاه| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100813184438/http://kermanshah.mim.gov.ir/index.php?module=content&func=viewpage&pageid=9871&ok=1| archivedate = ۱۳ اوت ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref> این شهر در [[کرمانشاه در آغاز مشروطیت|جنبش مشروطه]] سهمی به سزا داشت و در [[جنگ جهانی یکم|جنگ جهانی اول]] و [[جنگ جهانی دوم|دوم]] به تصرف نیروهای بیگانه درآمد و پس از پایان جنگ تخلیه شد. همچنین این شهر در [[جنگ ایران و عراق]]، خسارت‌های زیادی دید.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=47121| عنوان = چهارگوشه ایران: استان کرمانشاه| تاریخ بازدید = ۲۲ اوت ۲۰۰۹| نویسنده = <nowiki>[بی نا]</nowiki>| تاریخ = ۶ اسفند ۱۳۸۶| اثر = روزنامه| ناشر = مؤسسه همشهری| صفحه = کد مطلب:۴۵۱۴۰| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20090717071419/http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=47121| archivedate = ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۹| dead-url = yes}}</ref>
شهر کرمانشاه از شمال به [[کوه فرخشاد]]، از شمال باختری به [[طاق بستان|طاق‌بُستان]] و از جنوب به [[سفید کوه]] ختم می‌شود و یکی از شاهراه‌های ارتباطی خاور و باختر و کهن‌ترین راه گذر از ایران به [[میان‌رودان]] است.<ref name="Clarkep1">Innes Clarke,John (1969), p.1</ref>
خط ۱۴۱:
کرمانشاه همچنین در [[جنگ جهانی دوم]] به تصرف نیروهای بریتانیا درآمد و تا پایان جنگ در اشغال ماند.
کرمانشاه در وقوع [[انقلاب بهمن ۱۳۵۷]] نیز تأثیر زیادی داشت و تظاهرات و اعتصاب‌های مردم سبب شد تا به عنوان یکی از مراکز مقاومت مردم در برابر [[حکومت پهلوی]] شناخته شود. پس از انقلاب این شهر در [[جنگ ایران و عراق]]، خسارات زیادی دید.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=47121| عنوان = چهارگوشه ایران: استان کرمانشاه| تاریخ بازدید = ۲۲ اوت ۲۰۰۹| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۶ اسفند ۱۳۸۶| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = مؤسسه همشهری| صفحه = کد مطلب:۴۵۱۴۰| زبان = فارسی| نشانی بایگانی = https://web.archive.org/web/20090717071419/http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=47121| تاریخ بایگانی = ۱۷ ژوئیه ۲۰۰۹| نقل قول = | dead-url = yes}}</ref>
== جغرافیا ==
خط ۲۶۰:
=== [[آلودگی هوا]] ===
{{مرتبط|بحران ریزگردهای استان کرمانشاه}}
مهم‌ترین عامل آلودگی هوای کرمانشاه ناشی از [[گرد و غبار]] بیابان‌های کشورهای [[عراق]] و [[عربستان]] است که باعث تعطیلی ادارات، مدارس و لغو پروازها به دلیل کاهش شدید دید در برخی روزها می‌گردد؛<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100911142526 جام جم آنلاین] کد خبر: ۱۰۰۹۱۱۴۲۵۲۶، بازدید در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰</ref> میزان دید در برخی از روزها به ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر کاهش می‌یابد؛ و این آلودگی در ۱۴ تیر ۱۳۸۸ به ۲۱ برابر حد مجاز رسید؛<ref name="fardanews">[http://www.fardanews.com/fa/pages/?cid=85947 سایت خبری تحلیلی فردا] کد خبر: ۸۵۹۴۷، بازدید در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰</ref> عاملی که باعث بستری شدن ده‌ها نفر در بیمارستان‌ها به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی بوده‌است.<ref name="fardanews" /> همچنین این پدیده باعث آسیب شدید به جنگلهای بلوک، نابودی پوشش گیاهی و بیابانی شدن منطقه شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NID=30359066
=== آلودگی آب‌ها ===
خط ۴۰۵:
==== قطار شهری ====
{{اصلی|قطار شهری کرمانشاه}}
در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۸۶ خط ریلی کرمانشاه به طول ۱۴ کیلومتر در شورای عالی هماهنگی ترافیک به تصویب رسید و در ۱۵ [[تیر ماه]] ۱۳۸۷ سازمان [[قطار شهری]] کرمانشاه تأسیس شد. این خط قطار شهری شامل ۱۱ ایستگاه می‌شود و [[میدان فردوسی]] را به میدان طاق بستان متصل می‌کند که این پروژه در پنج سال به پایان می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.railassociation.com/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&highlight=&sid=1580| عنوان = مترو: عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع):واگن‌های مترو با کمتر از ۳۵درصد داخلی‌سازی می‌شوند| تاریخ بازدید = ۱۲ اوت ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۷ مهر ۱۳۸۷| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = | صفحه = | زبان = فارسی| نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | نقل قول = خبرگزاری ایسنا}}</ref> عملیات احداث خط قطار شهری کرمانشاه در سال ۱۳۸۸ به منوریل تغییر کاربری داد و مقرر شد در برخی از قطعات مسیر به صورت زیر زمینی و در برخی دیگر به صورت هوایی برای حمل مسافران استفاده شود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tinn.ir/vdca.6n0k49n6w5k14.html| عنوان = اجرای قطار شهری کرمانشاه به صورت مونوریل و مترو| تاریخ بازدید = ۱۲ اوت ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۷ دی ۱۳۸۸| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = تین نیوز| صفحه = کد:۷۱۱۰| زبان = | نشانی بایگانی = https://web.archive.org/web/20111112044955/http://www.tinn.ir/vdca.6n0k49n6w5k14.html| تاریخ بایگانی = ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱| نقل قول = روزنامه جمهوری اسلامی| dead-url = yes}}</ref> به این ترتیب هزینه اجرای این پروژه پنجاه درصد کاهش می‌یابد و عنوان شده‌است که به دلیل «تفکر مهندسی و اصلاح الگوی مصرف» قطار شهری کرمانشاه به منوریل تغییر یافته‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=752946&IdZone=67| عنوان = استاندار کرمانشاه: طرح منوریل با نصف هزینه مترو اجرا می‌شود| تاریخ بازدید = ۱۲ اوت ۲۰۱۰| نویسنده = | نشانی نویسنده = | نویسندگان دیگر = | تاریخ = ۴ آبان ۱۳۸۸| سال = | ماه = | قالب = | اثر = | ناشر = خبرگزاری جمهوری اسلامی
==== اتوبوس‌رانی ====
خط ۶۶۰:
بیشتر بناهای تاریخی پس از [[اسلام شهر]] کرمانشاه بیشتر مربوط به [[دورهٔ قاجار]] می‌شوند، زمانی که شهر کرمانشاه به دلیل موقعیت خود مورد توجه قرار می‌گیرد، این بناها که در نزدیکی بازار کرمانشاه و محلهٔ فیض آباد؛ محلهٔ قدیمی شهر قرار دارند شامل مسجدهای قدیمی، تکایا و خانه‌های قدیمی هستند، [[بازار کرمانشاه]] که در [[دوران پهلوی]] به چهار قمست تقسیم شده‌است بیشتر این بناها را در خود و مناطق اطراف خود جای داده‌است، که شامل [[تکیه معاون الملک]]، [[مسجد عمادالدوله]]، [[مسجد جامع کرمانشاه]]، [[مسجد جامع شافعی]]، [[تکیه بیگلربیگی]]، [[مسجد حاج شهباز خان]]، [[مسجد شاهزاده (کرمانشاه)|مسجد شاهزاده]]، [[مسجد دولتشاه]]، [[خانه خواجه باروخ]] و غیره می‌شوند.
تکایای شهر کرمانشاه و اکثر مساجد تاریخی این شهر مربوط به [[دوران قاجار]] و پهلوی اول می‌باشند و معماری قدیمی شهر نیز در این حال و هوا فرورفته‌است. [[تکیه معاون الملک]] معروفترین‌ترین اثر از [[دوره قاجاریه]] در شهر کرمانشاه‌است که که کاشی‌های منحصربه‌فردش آن را از دیگر تکایا متمایز می‌کند. این بنا در بافت قدیمی شهر در [[آبشوران (کرمانشاه)|محلهٔ آبشوران]] بنا شده‌است که به دستور [[حسین خان معین الرعایا]] در سال ۱۳۱۵ هجری قمری ساخته شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.kermanshah-samacollege.ir/documents/document/11609/11613/Tekie-Moaven.aspx| عنوان = تکیه معاون الملک| تاریخ بازدید = ۴ سپتامبر ۲۰۱۰| نویسنده = <nowiki>[بی نا]</nowiki>| تاریخ = <nowiki>[بی تا]</nowiki>| ناشر = آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما واحد کرمانشاه| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100929233714/http://www.kermanshah-samacollege.ir/documents/document/11609/11613/Tekie-Moaven.aspx| archivedate = ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref> شهر کرمانشاه هم‌اکنون دارای ۷۶ باب [[مسجد]] و ۱۱ باب کانون فرهنگی و ۸ [[کتابخانه]] عمومی است.<ref>[http://www.artkermanshah.ir/Default.aspx?page=3436 وب گاه کرمانشاه آرت]</ref> تکیه بیگلر بیگی نیز یکی از تکایای زیبای کرمانشاه است که در دوره [[قاجاریه]] توسط عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی ساخته شده‌است و از لحاظ [[آئینه کاری]] بی‌نظیر است.<ref>http://www.razi.ac.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=86f443b8-ccac-4371-ac20-01993b015bf4 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827123507/http://www.razi.ac.ir/portal/Home/Default.aspx?CategoryID=86f443b8-ccac-4371-ac20-01993b015bf4 |date=۲۷ اوت ۲۰۱۶ }} دربارهٔ کرمانشاه - پورتال دانشگاه رازی کرمانشاه</ref>
== گردشگاه‌ها ==
| |||