ویکی‌پدیا

الفبای فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
خنثی‌سازی ویرایش 27622789 از Breakspear Baelor (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
اصلاح و بهبود مقاله || معکوس کردن چیدمان «شکل‌ها» در جدول «ترتیب الفبای فارسی» از «پایانی - میانی - آغازین - تنها» ← «آغازین - میانی - پایانی - تنها» || + اعراب‌گذاری عربی و فارسی
خط ۲:
{{الفبای فارسی}}
 
'''''الفبای فارسی''''' یک گروه سی‌ودوگانهٔاز ۳۲ [[حرف (دستور زبان)|حروفحرف]] (نویسه‌هانویسه) است که از [[الفبای عربی]] اقتباساقتباس‌شده شده‌استاست. این الفبا نمایندهٔ نگاشتن ([[همخوان (آواشناسی)|همخوان‌ها]] یا (صامت‌ها) درو [[زبان فارسیواکه]] است(مصوت‌ها) ودر [[حرفزبان (زبان‌شناسی)|حروف بی‌صدافارسی]] نام دارند. به این گروه از حروف (نویسه‌ها)، حروف الفبا یا حروف هجای فارسی می‌گوینداست. برای نوشتن الفبایزبان فارسی، [[خط فارسی]] به‌کار گرفته می‌شود که خود برگرفته از [[خط عربی]] است.<ref>کتاب در پیرامون تغییر خط فارسی نوشته یحیی ذکاء صفحه هشتم نسخه الکترونیکی به آدرس: ketabnak.com/book/67462/در-پیرامون-تغییر-خط-فارسی؟ &page=all</ref>
 
پیش از [[حمله اعراب به ایران]] و ورود اسلام به این کشور، دو [[خط اوستایی|الفبای اوستایی]] و [[خط پهلوی|الفبای پهلوی]] به‌کار گرفته می‌شدند؛ ولی زبان [[قرآن|کتاب اعراب]] بر اساس [[خط کوفی]] بود و [[علی بن ابی طالب]] خود نیز به خط کوفی می‌نوشت.<ref>کتاب در پیرامون تغییر خط فارسی نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه هشتم</ref> بدین ترتیب الفبای عربی به ایران راه یافت.
پس از مدتی، قلمرو اعراب از افغانستان و ایران تا سوریه و مصر گسترش یافت و غلط‌خوانی‌های زیادی در نامه‌نگاریهاینامه‌نگاری‌های خلفا به وجود می‌آمدآمد. مردم کشورهای دیگر در ادای واژه‌های عربی دچار مشکل بودند تا اینکه در سال ۶۵ هجری، [[عبدالملک|عبد الملک بن مروان]] در دمشق به خلافت رسید و در نامه‌ای که به [[حجاج بن یوسف|حجاج بن یوسف ثقفی]] خلیفه عراق نوشت، به او گفت که این [[خط کوفی]] که [[ابوالاسود دؤلی]] طراحی کرده، کفایت نمی‌کند و از حجاج بن یوسف خواست تا خط عربی را بر پایهٔ خط کوفی توسعه دهد و ترویج کند.<ref>کتاب در پیرامون تغییر خط فارسی نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه ششم</ref>
حجاج کسی بود که به سردارانش دستور داد تا تمام روحانیان ادیان دیگر و کسانی که به خطخطی غیر از عربی می‌نویسند را از دم تیغ بگذرانند. آثار این اقدامات حتی از [[کتاب‌سوزی در ایران]] نیز پررنگ‌تر بود.<ref>[[آثار الباقیه عن القرون الخالیه]] ص ۳۵ و ۳۶ و ۴۸</ref>
این اقدامات مشکلات زیادی برای زبان سایر کشورها ازجمله پارسی‌زبانان به وجود آورد. افراد باسواد و روحانیان زرتشتی یا کشته شدند یا دست از فعالیت خود برداشتند. عرب‌ها، چهار حرف اصلی را در الفبای خود نداشتند و آن را حروف عجمی می‌نامیدند. سرانجام یک خوشنویس به نام خواجه ابولمال، سه نویسه [[پ]] [[ژ]] و [[چ]] را به [[الفبای عربی]] اضافه کرد و بعدها نویسه [[گ]] نیز پس از یک فراز و نشیب به شکل کنونی به الفبای عربی اضافه شد.<ref name="ReferenceB">کتاب در پیرامون تغییر خط فارسی نوشتهٔ یحیی ذکاء صفحه نهم</ref>
[[خط تعلیق|تعلیق]] و [[نستعلیق]]، دو شیوهٔ خوش‌نویسی از [[خط عربی]] هستند که توسط ایرانیان ابداع شدند.
 
افغانستان و پاکستان نیز بنا بر ناچاری، الفبای عربی را برگزیدند. بدین گونه بود که این الفبا در کشورهای [[ایران]]، [[افغانستان]] و [[پاکستان]] و [[تاجیکستان]] به‌عنوان الفبای رسمی انتخاب شد. در پی [[تغییر خط در تاجیکستان]] از سال [[۱۳۰۷]] ([[۱۹۲۸ (میلادی)|۱۹۲۸ میلادی]]) به [[الفبای لاتین|لاتین]] و بعد خط [[سیریلیک]]، خط فارسی در این کشور کنار گذاشته شد. همچنین پس از شکست‌های [[امپراتوری بیزانس]] از عرب‌های مسلمان در زمان صدر اسلام، خط‌های باستانی در زیرمجموعه‌های آن امپراتوری نابود و [[خط عربی]] جایگزین شده بود. یکی از آن زیرمجموعه‌هازیرمجموعه‌ها، کشور کنونی [[ترکیه]] بود که سرانجام در سدهٔ بیستم میلادی [[مصطفی کمال پاشا]] دستور داد [[خط عربی]] را به خط [[الفبای ترکی استانبولی|الفبای ترکی لاتین]] تغییر دهند.
 
== الفبا و خط فارسی ==
[[پرونده:Qur'an manuscript Surat al-Nisa'. (1).tif|thumb|left|280px|دست‌نوشته‌ای از بخشی از سه آیهٔ نخست سورهٔ نساء به خط کوفی]]
 
{{اصلی|الفبای فارسی}}
اساس الفبای فارسی با [[الفبای عربی]] یکی است، اما الفبای فارسی دارای چهار حرف است که [[واج]]‌های متناظر آن‌ها در [[زبان عربی|عربی]] استاندارد وجود ندارد، از آنطرف «ة» (تاء مربوطه) در الفبای فارسی وجود ندارد. یک خوش‌نویس به نام خواجه ابولمال، سه نویسهٔ [[پ]] [[ژ]] و [[چ]] را به [[الفبای عربی]] اضافه کرد و نویسهٔ [[گ]] نیز پس از چندی دگرگونی، به شکل کنونی درآمد.<ref name="ReferenceB" /> برخی از حروف فارسی با حروف متناظر خود در عربی متفاوت هستند؛ مثلاً حرف «[[ک]]» در فارسی در حالت پایانی یا تنهابه‌طور تنها، با سرکش نوشته می‌شود درحالی‌که این حرف در عربی در این دو حالت بدون سرکش به صورت «کك» نوشته می‌شود. هم‌چنین حرف «ی» در حالت پایانی در فارسی بدون نقطه است، اما در عربی «ی»با نوشته می‌شود. برخی از حروفدونقطه در فارسی دارای بیش از یک شکل هستند، مانند حرفپایین («هـي») کهنوشته چهارمی‌شود. شکل مختلف دارد.
 
درحالی که عرب‌ها فاقد چهار حرف اصلی (چ،پ،گ،ژ) هستند، بسیاری از حروف الفبایشان را به گونه‌های متفاوت ادا می‌کنند. امروزه تمام حروف خاص عربی همانند (ث، ص)، (ح)، (ذ، ض، ظ)، (ع)، (ق)، (ط)، (همزه، عین ساکن، تنوین‌ها، تشدید، اِعراب و غیره) در خط فارسی هم وجود دارند که نشان می‌دهد این خط ابتدا توسط عرب‌ها ساخته شد و سپس به ایران راه یافت. در مقابل، ایرانیان چهار حرف خاص خود را به خط عربی اضافه کردند. به‌عبارت دیگر اگر خط فارسی ابتدا در ایران ساخته شده بود، اکنون حروف هم‌واج در آن وجود نداشت و چه دلیلی داشت که برای یک واج مثل واج (زِ)، چهار نوع حرف (ز، ذ، ض، ظ) ابداع شود؟ به‌علاوه اگر خط فارسی ابتدا در ایران ساخته شده بود، امروز در الفبای عربی شاهد چهار حرف پارسی (پ، ژ، گ، چ) نیز بودیم.
خط ۲۵:
! واج !! حروف الفبای عربی
|-
| ز || ز - ظ - ض - ذ (زینب، ظریف، ضامن، ذلیلذلّت)
|-
| س || س - ص - ث (سوسن، صباء، ثریّا)
خط ۳۱:
| ق || ق - غ (قربانعلی، غلامرضا)
|-
| ت || ت - ط (توفان،تلّفظ، طاها)
|-
| ه || ه - ح (هومن، حسن)
خط ۴۱:
این موارد در همخوان‌ها هم وجود دارد. برای مثال حرف «ب» به چهار صورت (اولِ چسبان، وسط، آخرِ چسبان و آخرِ جدا) نوشته می‌گردد. برای نمونه به ترتیب: (باد، سبز، ضریب، آسیاب). همچنین در بعضی واژه‌ها درحالی در وسط قرار می‌گیرد که از یک طرف جداست. همانند بادبان، آبشار.
 
درضمن، برای نگاشتن [[واکه]]‌های بلندِ سه‌گانه (آ، ای،ئی، او) نیز از سه تا از حروف الفبا کمک گرفته می‌شود که با سه صامتِ «الف»، «ی» و «واو» هم‌شکل نوشته می‌شوند. واکه‌های کوتاه معمولاً بدون علامت و در موارد ضروری با علامت‌های «زِبَر» (فتحهفَتْحَه ـَ)، «زیر» (کسرهكَسْرَه ـِ) و «پیش» (ضمهضَمَّه ـُ) مشخص می‌گردند که هرکدام از آنها نقش یک حرف را در واژه دارند. به علامت‌های به‌کاررفته برای واکه‌ها «حروف صدادار» (بلند و کوتاه) گفته می‌شود.
 
== جدول نویسه‌های الفبای فارسی ==
{{زبان پارسی}}
 
الفبای فارسی شامل ۳۳ [[حرف (زبان‌شناسی)|حرف]] است.<ref>علی‌اکبر دهخدا، ج۸، ص۴۴ «الفبای فارسیِ امروزین مرکب از '''سی‌وسه''' حرف است بدین قرار: ا، ء، ب، ...»</ref> رایج‌تریندرحالیکه اشکالاتیالفبای کهفارسی ازبه الفبایظاهر فارسیدارای گرفته۳۳ می‌شودحرف ایناست، استاما کهافراد درنوآموز نگارش،دراصل حروفبا به۱۲۲ یکدیگرشکل پیوسته‌اندمختلف وروبرو می‌شوند که بسته به نوع قرارگیری در ابتدا، انتها یا وسط واژه، به شکلهایبه‌صورت متفاوتی نوشته می‌شوند. مثلاً‌برایاین حرف۱۲۲ تشکل چهاردر حالتجدول وجودزیر داردبه کهنمایش در مثالهای روبرو مشاهده می‌شونددرآمده‌اند. اطاعت - استیل - تابان - سوت
 
=== ترتیب الفبای فارسی ===
درحالیکه الفبای فارسی به ظاهر دارای ۳۳ حرف است، اما افراد نوآموز دراصل با ۱۲۲ شکل مختلف روبرو می‌شوند که بسته به نوع قرارگیری در واژه، به‌صورت متفاوتی نوشته می‌شوند. این یکی از معایب الفبای عربی می‌باشد که در آن حروف به یکدیگر می‌چسبند. این ۱۲۲ شکل در جدول زیر به نمایش درآمده‌اند.
 
=== ترتیب الفبای فارسی<ref name="ReferenceA">{{یادکرد|نویسنده=مسعود تاکی، دکتر حسین داودی، دکتر [[محمدرضا سنگری]]|عنوان=فارسی اول ابتدایی|ناشر=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|شهر=تهران|تاریخ=1394}}</ref> ===
{{لنگر|ترتیب الفبای فارسی}}
ترتیب و نام '''۳۳''' حرف فارسی و '''۱۲۲''' شکل نوشتاری آنها:<ref name="ReferenceA">{{یادکرد|نویسنده=مسعود تاکی، دکتر حسین داودی، دکتر [[محمدرضا سنگری]]|عنوان=فارسی اول ابتدایی|ناشر=شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران|شهر=تهران|تاریخ=1394}}</ref>
{| class="wikitable"
|-align="center"
سطر ۵۹ ⟵ ۵۷:
!rowspan="2"| [[DIN 31635]]
!rowspan="2"| [[الفبای آوانگاری بین‌المللی]] (IPA)
! colspan="4" |شکل‌ها
|-
! پایانی
!میانی
! آغازین
! میانی
! پایانی
! تنها
|- align="center"
سطر ۷۰ ⟵ ۶۸:
|{{Transl|sem|ʾ}}
| {{آوا|[ʔ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ئـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـئـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـئ}} {{Lang|fa|ـأ}} {{Lang|fa|ـؤ}} </span>
| style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـئـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ئـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ء}} {{Lang|fa|أ}}</span>
|- align="center"
سطر ۷۹ ⟵ ۷۷:
| {{Transl|sem|ā}}
| {{آوا|[ɒ]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـا}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|آ}} {{Transl|sem|/}} {{Lang|fa|ا}}</span>
|- align="center"
|۳
سطر ۸۶ ⟵ ۸۴:
| {{Transl|sem|b}}
| {{آوا|[b]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|بـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـبـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـب}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـبـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|بـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ب}}</span>
|- align="center"
سطر ۹۵ ⟵ ۹۳:
| {{Transl|sem|p}}
| {{آوا|[p]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|پـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـپـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـپ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـپـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|پـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|پ}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۰۴ ⟵ ۱۰۲:
| {{Transl|sem|t}}
| {{آوا|[t]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|تـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـتـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـت}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـتـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|تـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ت}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۱۳ ⟵ ۱۱۱:
| {{Transl|sem|s̱}}
| {{آوا|[s]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ثـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـثـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـث}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـثـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ثـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ث}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۲۲ ⟵ ۱۲۰:
| {{Transl|sem|j}}
| {{آوا|[d͡ʒ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|جـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـجـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa| ـج}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـجـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|جـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ج}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۳۱ ⟵ ۱۲۹:
| {{Transl|sem|č}}
| {{آوا|[t͡ʃ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|چـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـچـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa| ـچ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـچـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|چـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|چ}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۴۰ ⟵ ۱۳۸:
| {{Transl|sem|ḥ}}
| {{آوا|[h]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|حـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـحـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa| ـح}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـحـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|حـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ح}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۴۹ ⟵ ۱۴۷:
| {{Transl|sem|x}}
| {{آوا|[x]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|خـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـخـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa| ـخ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـخـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|خـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|خ}}</span>
|- align="center"
سطر ۱۵۸ ⟵ ۱۵۶:
| {{Transl|sem|d}}
| {{آوا|[d]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـد}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|د}}</span>
|- align="center"
|۱۲
سطر ۱۶۵ ⟵ ۱۶۳:
| {{Transl|sem|ẕ}}
| {{آوا|[z]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـذ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ذ}}</span>
|- align="center"
|۱۳
سطر ۱۷۲ ⟵ ۱۷۰:
| {{Transl|sem|r}}
| {{آوا|[ɾ]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـر}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ر}}</span>
|- align="center"
|۱۴
سطر ۱۷۹ ⟵ ۱۷۷:
| {{Transl|sem|z}}
| {{آوا|[z]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـز}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ز}}</span>
|- align="center"
|۱۵
سطر ۱۸۶ ⟵ ۱۸۴:
| {{Transl|sem|ž}}
| {{آوا|[ʒ]}}
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـژ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ژ}}</span>
|- align="center"
|۱۶
سطر ۱۹۳ ⟵ ۱۹۱:
| {{Transl|sem|s}}
| {{آوا|[s]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|سـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـسـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـس}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـسـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|سـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|س}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۰۲ ⟵ ۲۰۰:
| {{Transl|sem|š}}
| {{آوا|[ʃ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|شـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـشـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـش}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـشـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|شـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ش}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۱۱ ⟵ ۲۰۹:
| {{Transl|sem|ṣ}}
| {{آوا|[s]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|صـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـصـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـص}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـصـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|صـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ص}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۲۰ ⟵ ۲۱۸:
| {{Transl|sem|z̤}}
| {{آوا|[z]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ضـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـضـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـض}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـضـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ضـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ض}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۲۹ ⟵ ۲۲۷:
| {{Transl|sem|ṭ}}
| {{آوا|[t]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|طـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـطـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـط}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـطـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|طـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ط}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۳۸ ⟵ ۲۳۶:
| {{Transl|sem|ẓ}}
| {{آوا|[z]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ظـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـظـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـظ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـظـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ظـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ظ}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۴۷ ⟵ ۲۴۵:
| {{Transl|sem|ʿ}}
| {{آوا|[ʔ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|عـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـعـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـع}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـعـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|عـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ع}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۵۶ ⟵ ۲۵۴:
| {{Transl|sem|ġ}}
| {{آوا|[ɣ]}} / {{آوا|[ɢ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|غـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـغـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـغ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـغـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|غـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|غ}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۶۵ ⟵ ۲۶۳:
| {{Transl|sem|f}}
| {{آوا|[f]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|فـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـفـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـف}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـفـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|فـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ف}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۷۴ ⟵ ۲۷۲:
| {{Transl|sem|q}}
| {{آوا|[ɢ]}} / {{آوا|[ɣ]}} / {{آوا|[q]}} (in some dialects)
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|قـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـقـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـق}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـقـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|قـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ق}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۸۳ ⟵ ۲۸۱:
| {{Transl|sem|k}}
| {{آوا|[k]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|کـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـکـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـک}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـکـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|کـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ک}}</span>
|- align="center"
سطر ۲۹۲ ⟵ ۲۹۰:
| {{Transl|sem|g}}
| {{آوا|[ɡ]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|گـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـگـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـگ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـگـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|گـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|گ}}</span>
|- align="center"
سطر ۳۰۱ ⟵ ۲۹۹:
| {{Transl|sem|l}}
| {{آوا|[l]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|لـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـلـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـل}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـلـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|لـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ل}}</span>
|- align="center"
سطر ۳۱۰ ⟵ ۳۰۸:
| {{Transl|sem|m}}
| {{آوا|[m]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|مـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـمـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـم}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـمـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|مـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|م}}</span>
|- align="center"
سطر ۳۱۹ ⟵ ۳۱۷:
| {{Transl|sem|n}}
| {{آوا|[n]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|نـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـنـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـن}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـنـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|نـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ن}}</span>
|- align="center"
سطر ۳۲۸ ⟵ ۳۲۶:
| {{Transl|sem|v}} / {{Transl|sem|ū}} / {{Transl|sem|ow}}
| {{آوا|[v]}} / {{آوا|[uː]}} / {{آوا|[o]}} / {{آوا|[ow]}} / {{آوا|[oː]}} (in Dari)
|style colspan="line-height:180%;padding:10px;3" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـو}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;" colspan=2|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|و}}</span>
|- align="center"
|۳۲
سطر ۳۳۵ ⟵ ۳۳۳:
| {{Transl|sem|h}}
| {{آوا|[h]}}
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|هـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـهـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـه}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـهـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|هـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ه}}</span>
|- align="center"
سطر ۳۴۴ ⟵ ۳۴۲:
| {{Transl|sem|y}} / {{Transl|sem|ī}} / {{Transl|sem|á}}
| {{آوا|[j]}} / {{آوا|[i]}} / {{آوا|[ɒː]}} / {{آوا|[eː]}} (in Dari)
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|یـ}}</span>
| style="line-height:180%;padding:10px;" |<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـیـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa| ـی}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ـیـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|یـ}}</span>
|style="line-height:180%;padding:10px;"|<span style="font-size:250%;">{{Lang|fa|ی}}</span>
|}
سطر ۳۵۳ ⟵ ۳۵۱:
واکه‌ها (یا مصوت‌ها) در زبان فارسی دو دستهٔ بلند و کوتاه هستند.
 
واکه‌های بلند سه تا هستند و «آ»، «او»، و «ایئی» نامیده می‌شوند چون با سه حرف (الف کشیده - واو - ی) که درحقیقت برای نمایش سه همخوان (صامت) هستند نمایش داده می‌شوند حروف صدادار نیز نامیده می‌شوند.
 
واکه‌های کوتاه نیز سه تا هستند و زِبَـر (فتحهفَتْحَه)، زیر (کسرهكَسْرَه)، و پیش (ضمهضَمَّه) نامیده می‌شوند که در موارد ابهام‌زدایی به‌صورت سه نشانه (ـَــِــُ) به حروف اضافه می‌شوند. در حروف الفبا نماینده ندارند و در مقابل حرف (شکل)، به آنها «حرکت» (نشانه) می‌گویند.
 
=== نمایش هم‌خوان‌ها (صامت) در الفبای فارسی ===
درحقیقت ۳۳ حرف الفبای فارسی برای نمایش همخوان‌ها می‌باشند. (برای نمایش مصوتهایمصوت‌های بلند هم از سه حرف نماینده همخوان‌ها کمک گرفته می‌شود)
 
هم‌خوانها (صامتهاصامت‌ها) در الفبای فارسی امروزی عبارتند از:
 
{| class="wikitable sortable"
سطر ۳۹۲ ⟵ ۳۹۰:
|}
 
=== گ چ پ ژ (و) ===
در الفبای [[زبان عربی]] چهار حرف «گ چ پ ژ» وجود ندارد. عرب‌زبان‌ها، به جای این ۴ حرف، بیشتر حرف‌های «ف ک ز ج، تش، ق» را استفاده می‌کنند. همچنین حرف «ک» از زبان فارسی را نیز گاهی با حرف «گ» به‌صورت یکسان معرب می‌سازند. درمورد «و» فارسی نیز عموماً آن را به «ف» تبدیل می‌کنند؛ به‌کار نبردن این حرف‌ها به‌خودیِ خود در یک زبان ایراد به‌شمار نمی‌رود، اما پس از ورود اسلام به ایرانایران، الفبای عربی برای نوشتن خط پارسی به‌کار گرفته شد. هجوم زبان عربی آسیب‌هایی بر زبان پارسی وارد نموده و سبب فراموشی و گاهی نابودی برخی از واژه‌های ایرانی شده‌است. این دگرگونی در زبان پارسی تا آن اندازه گسترش یافته که حتی نام زبان «پارسی» به «فارسی» تغییر یافته‌است. دگرگونی‌های زبان پارسی، از برای مشکلات خویش نیست، بلکه بار مشکلات زبانی دیگر را بر دوش می‌کشد.<ref name=hozehonari>[http://www.hozehonari.com/PrintListItem.aspx?id=22896 تأثیر زبان فارسی بر زبان و ادبیات شبه قاره هند]، حوزه هنری، محمد عجم</ref><ref>[http://www.deilamestan.com/news_loader/news.aspx?index=54 اهمیت زبان فارسی در عصر دهکده جهانی] محمد عجم - همشهری آنلاین (بازنشر در دیلمستان)</ref> یک خوشنویس به نام خواجه ابولمال، سه نویسه [[پ]] [[ژ]] و [[چ]] را به [[الفبای عربی]] اضافه کرد و پس از مدتی، نویسه [[گ]] نیز پس از یک فراز و نشیب به شکل کنونی به الفبای عربی اضافه شد. واج گِ ابتدا (ک تک‌نقطه) بود و سپس (ک دونقطه و سه‌نقطه) شد. درنهایت به (ک همزه‌دار) تبدیل شد و به شکل کنونی درآمد.<ref name="ReferenceB" />
 
واژه‌های آسیب‌دیده در زبان پارسی، به‌دلیل نبودِ گ چ پ ژ در زبان عربی:
سطر ۴۰۰ ⟵ ۳۹۸:
* واژه‌های با واج «پ» (مانند پارس = فارس، پردیس = فردوس، پیل = فیل)
* واژه‌های با واج «ژ» (کژ = کج، لاژورد= لاجورد)
* همچنین بسیاری از واژه‌های پارسی که دارای واج‌های «گ چ پ ژ» بوده‌اند به‌جای دگرگونی در یک واج، به‌صورت یکپارچه با واژهٔ عربیِ دیگری جایگزین شده‌اند. (مانند کژدم>> عقرب، ژرفا>> عمق،عُمق، آرامگاه>> مقبره، واژه>> کلمه، سرچشمه>> منبع)<ref name="hozehonari" />
 
== ایرادات ازگرفته‌شده به الفبا و خط فارسی ==
{{همچنین ببینید|لاتین‌نویسی فارسی}}
در طول ادوار مختلفمختلف، ایرادات زیادی از الفبای فارسی گرفته شد و مشکلات آن مطرح گردید. در این باب دکتر رحمت مصطفوی مدیر مجلهٔ روشنفکر در سال ۱۳۴۴۱۳۴۴، الفبای عربی را «مُردار و بختک» نامید؛<ref>https://www.parsine.com/fa/news/28654/سرگذشت-فکر-تغییر-خط-فارسی</ref> و [[ابوریحان بیرونی]] دانشمند ایرانی، الفبای عربی را «آفت» نامید.<ref>الصیدنة فی الطب</ref><ref>در پیرامون تغییر خط فارسی یحیی ذکاء صفحهٔ ۱۲</ref>
 
به واسطه استعمال کلمات عربی و ترکیترکی، هشت حرف دیگر به الفبای فارسی اضافه شده است که عبارت استعبارتند از: ح، ث، ض، ع، ق، ص، ط، ظ. این حروف در زبان فارسی وجود ندارند و بیشتر واژه‌هایی که یکی از حروف را دارد فارسی نیست.<ref>مقدمه لغت‌نامه معین صفحهٔ 10 تا 15.</ref>
در حدود صد سال گذشته، اندیشه‌گران پرشماری ایدهٔ بحث‌انگیزِ دگرگونی الفبای فارسی و به‌ویژه جایگزین‌کردن آن با [[الفبای لاتین]] را طرح کرده‌اند. [[یحیی ذکا]] در متن مهمی به‌سال ۱۳۲۹ با نام «در پیرامون خط فارسی»، شماری از چهره‌هایی را که از آغاز [[مشروطه]] و در جریان آشنایی ایران با جهان [[نوگرایی|مدرن]]، خواهان دگرگونی بنیادین خط فارسی شده‌اند، معرفی و بررسی کرده‌است. موج نخستِ دگرگونی‌خواهان را چهره‌هایی چون [[میرزا فتحعلی آخوندزاده]] یا [[یوسف مستشارالدوله]] تشکیل می‌دادند. آن‌ها دریافتند که دشواری بزرگ [[خط عربی]]، جدا -جدا (یا به‌اصطلاح «آلفابتی») نبودن حرف‌های آن است.<ref>ذکا، یحیی. ۱۳۲۹. ''در پیرامون خط فارسی''. چاپ‌خانهٔ نقش جهان.</ref>
 
[[ترکیه]] در سال ۱۹۲۹ میلادی [[الفبای ترکی استانبولی]] را رسمی ساخت و این به شکل‌گرفتن موج تازه‌ای از طرف‌داران [[لاتین‌نویسی فارسی]] انجامید. [[صادق هدایت]] در مصاحبه‌ای در پاسخ به این پرسش که «آیا شما معتقدید که خط فارسی باید عوض شود؟» می‌گوید: «چرا که نه؟ این چه تعصبی است که همه راجع به خط دارند؟ خط فقط وسیلهٔ نوشتن و خواندن است. مگر زبان ما عربی است که فقط باید به عربی بنویسیم؟»<ref>استادی، کاظم. ۱۳۹۱. ''فعالان «اصلاح الفبا» و تغییر خط در دوران معاصر''. نشر علم. صفحهٔ ۲۲۰.</ref>
 
دربرابر، مخالف‌ها گسسته‌شدنِ پیوند ایران جدید با میراث ادبی‌اش و دشواردشواربودن بودناین چنین دگردیسی‌ایتغییر را برای مقاومت در برابر تغییراین پیشنهاد مطرح می‌کردند. [[مجتبی مینوی]] در پی راهی سوم برآمد؛ او می‌نویسدمی‌گوید:
 
: «ای شما که خط تازه پیشنهاد کرده‌اید یا معتقد به دور ریختن این خط فعلی هستید! به اقوال سایرین هم گوش بدهید و دلایل مخالفت آن‌ها را بدانید؛ و ای شما که متصل فریاد می‌زنید این‌ها زبان و ادبیات و ملیت ما را می‌خواهند از میان ببرند و رابطهٔ ما را با گذشتهٔ خودمان و با همسایگان و هم‌سنخ‌های فعلی‌مان قطع کنند! گوش بدهید، شاید بشود راهی بینابین پیدا کرد به‌طوری که مقصود هر دو طرف حاصل شود»<ref>مینوی، مجتبی. ۱۳۴۴. ''اصلاح یا تغییر خط فارسی''. یغما.</ref>
:<ref>مینوی، مجتبی. ۱۳۴۴. ''اصلاح یا تغییر خط فارسی''. یغما.</ref>
 
== روش آموزش الفبای فارسی ==
سطر ۴۲۱ ⟵ ۴۱۸:
== الفبای اردو ==
{{اصلی|الفبای اردو}}
الفبای [[زبان اردو]] نیز بر پایه الفبای فارسی بنیان نهاده شده که با افزودن چهار حرف دیگر به الفبای فارسی تشکیلایجادشده شده‌استاست. این چهار حرف عبارت‌اند از: ٹ، ڈ، ڑ، ی. «ه» دوچشم نیز در اردو با حرفی دیگر نمایش داده می‌شود به‌صورت: ه.<ref>[[:w:ur:تختی جیم|ویکی‌پدیای اردو]]</ref>
این چهار حروف خود گویای مشتق شدن الفبای فارسی از الفبای پهلوی و اوستایی است.
 
== الفبای جاوی ==
سطر ۴۲۹ ⟵ ۴۲۵:
 
== جستارهای وابسته ==
* [[اعراب‌گذاری عربی و فارسی]]
 
* [[زبان فارسی]]
* [[واج‌شناخت فارسی]]
 
سطر ۴۴۷ ⟵ ۴۴۲:
* ''روش تدریس فارسی ابتدایی''، کتاب درسی مراکز تربیت معلم، کد۶۰۰۴، انتشارات آموزش و پرورش
* [http://www.user.uni-hannover.de/nhtcapri/persian-alphabet.html الِفبای فارسی - The Persian alphabet]. University of Hanover. 12 December 2011.
* [https://web.archive.org/web/20120419004122/http://www.persianacademy.ir/fa/vijegidas.aspx «ویژگیهایویژگی‌های خطّ فارسی»] در وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی
 
{{زبان فارسی/جعبه کف}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/الفبای_فارسی»