سرخپوستان ایالات متحده آمریکا: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
جز جایگزینی با اشتباهیاب: بسر⟸بهسر، بوجود⟸بهوجود |
||
خط ۲۳:
[[پرونده:NIEdot377.jpg|بندانگشتی|سرخپوستان آمریکایی]]
[[پرونده:1990census americanindian-fr.jpg|بندانگشتی|چپ|نقشه درصد پراکندگی سرخپوستان در سال ۱۹۹۹ آمریکا]]
'''سرخپوستان بومی ایالات متحده آمریکا''' {{به انگلیسی|Native Americans}} که در ابتدا به آنان هندیهای آمریکا (American Indians) نیز گفته میشد، بومیان قدیمی کشور آمریکا هستند که امروزه به صورت اقلّیتی در میان جمعیت مهاجر بعدی
جمعیت کل تمام قبایل مختلف امروزه حدود ۲٫۵ میلیون نفر تخمین زده میشود.<ref>[http://www.census.gov/prod/cen2000/dp1/2kh00.pdf 2000 Decennial Profiles<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۳۰:
[[پرونده:Photograph of General William T. Sherman and Commissioners in Council with Indian Chiefs at Fort Laramie, Wyoming, ca. 1 - NARA - 531079.tif|بندانگشتی|چپ|رهبران قبایل سرخپوستان در حال انعقاد «پیمان [[صلح]]» با ژنرال [[ویلیام شرمن]] در زمان [[جنگ داخلی آمریکا]] در [[وایومینگ]].]]
اقوام سرخپوست [[آمریکای شمالی]] از بازماندگان گروههایی هستند که در حدود بیست هزار سال پیش از میلاد از نواحی سرد شمال [[سیبری]] گذشته و به قاره جدید وارد شده بودند. برخلاف ساکنان مزوآمریکا و نواحی متمدن [[آمریکای مرکزی]] و جنوبی، سرخپوستان آمریکای شمالی چندان متمدن نبوده و حالتی نیمه بدوی داشتند. بیشتر اطلاعاتی که امروزه از گذشته سرخپوستان ساکن در [[ایالات متحده]] داریم از گزارشهای اروپاییان بدست آمدهاست. برخورد میان اروپاییان تازهوارد و ساکنان قدیمی در سرزمین آمریکا، بحرانها و تضادهایی
[[کریستوف کلمب]] پنداشته بود که [[بومیهای آمریکای مرکزی|سرخپوستان آمریکای مرکزی]]، [[هند|هندی]] هستند. از این رو امروزه در بیشتر زبانهای اروپایی بومیان [[قاره آمریکا]] را هندی {{به انگلیسی|Indian}} میخوانند.<ref>Marcel Trudel et Micheline D'Allaire, Deux siècles d'esclavage au Québec</ref> پس از ورود اروپاییان، [[سرخپوستان]] آمریکایی با [[بیماری]]های همهگیر{{مدرک}}، نابودی فرهنگ<ref>فردریش انگلس، ''منشأ خانواده''، نشر جامی</ref> و از دست رفتن خاک روبرو شدند. برخی قبایل [[سرخپوستان]] به مدت دو قرن در بردگی [[سفیدپوستان]] بودند،<ref>Paul Robert Magocsi, Aboriginal peoples</ref> و برخی دیگر در جنگها و پاکسازیهای قومی همانند [[کشتار ووندد نی]] به نابودی کشانده شدند.
خط ۳۹:
== زندگی در جامعه امروزی آمریکا ==
امروزه ۲۲۵٬۰۰۰ کیلومتر مربّع از سرزمین [[ایالات متحده آمریکا]] به صورت خودمختار در اختیار سرخپوستان قرار دارد. این زمینها همان زمینهای جایگزین یا ''اختصاصی'' قرن نوزدهم هستند. این زمینها تحت سرپرستی [[دفتر امور سرخپوستان]] قرار دارد که خود زیر نظر [[وزارت کشور ایالات متحده آمریکا]] است. سرخپوستان آمریکا امروزه در بسیاری از مناطق، استقلال فرهنگی و تاحدودی سیاسی دارند. تلاشهایی برای تحکیم ریشههای قومی خود دارند و زبانهایی که بدانها صحبت میکنند تا حدودی محافظت شده قلمداد میشوند. برخی از آنها هنوز به شیوه زندگی سنتی و روستایی خود با آداب قبیلهای ادامه میدهند که بیشتر در نواحی جنوبی هممرز [[مکزیک]] سکونت دارند. در سال ۲۰۰۳ جمعیت آنان در جامعه آمریکا ۲٬۷۸۶٬۶۵۲ برآورد شد که از این میزان ۴۱۳٬۳۸۲ نفر در کالیفرنیا، ۲۹۴٬۱۳۷ در آریزونا و ۲۷۹٬۵۵۹ تن در اوکلاهاما
== پراکندگی جغرافیایی و زبانها ==
[[پرونده:Doctor.susan.la.flesche.picotte.jpg|بندانگشتی|چپ|دکتر فلش اولین زن سرخپوستی بود که در آمریکا به درجه پزشکی رسید.]]
بومیان آمریکا - به جز [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] که زبان عمومی کشور محسوب میگردد به زبانهای مختلفی از گروه [[زبانهای بومی آمریکا]] تکلم میکنند. [[زبان آزتکی]] در [[یوتا]] بیشترین متکلم را دارد. پس از آن، [[زبان ناهواتل]] با نزدیک به دویست هزار [[گویشور]] و [[زبان ناواهو]] با یکصد و پنجاه هزار تن در ردههای بعدی هستند. [[سرخپوست|سرخپوستان]] آمریکا اگرچه در تمام سرزمین پراکندهاند اما بیشتر آنان در نواحی غربی و جنوب غربی
== قبیلههای مشهور ==
|