|
== جغرافیا ==
{{اصلی|جغرافیای لرستان}}
استان لرستان یکی از استانهای کوهستانی در [[غرب]] [[ایران]] است. بیشتر مناطق این استان را [[کوه|کوههای]]های [[زاگرس]] <nowiki/>پوشانده‌است. آب و هوای این استان متنوع است و تنوع آب و هوا در آن از شمال شرق به جنوب غرب کاملاً مشهود است. لرستان از شمال با استانهای [[استان همدان|همدان]] و [[استان مرکزیزنجان|مرکزیزنجان]]، از شرق با استاناستان‌های [[استان اصفهان|اصفهان]] و [[استان مرکزی|مرکزی]]، از جنوب با [[استان خوزستان|خوزستان]] و از غرب با استان‌هایاستان [[استان کرمانشاه|کرمانشاه]] و [[استان ایلام|ایلام]] همسایه است. همچنینلرستان این۳۶۳٫۰۱ استانکیلومتر از طریق باریکه‌ای در سمت جنوب شرقی دارای مرز بسیار کوتاهی با [[استان چهارمحال و بختیاریتهران]] است.فاصله دارد
لرستان ۳۶۳٫۰۱ کیلومتر از تهران فاصله دارد.<ref>[http://www.distancefromto.net/between/Tehran/Lorestan Distance Between Tehran and Lorestan<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
{{-}}
== مردم‌شناسی ==
{{اصلی|فهرست طایفه‌های لرستان}}
جمعیت استان را طایفه‌ها و تیره‌هایی از اقوام ایرانی [[لر]] و اقلیتی از مهاجرین [[لکمردم آذری|آذری]]، [[ارمنی‌های ایران|ارمنی]] و [[گرجی‌های ایران|گرجی]] که زمان صفویان بنیان [[ازنا]] را بنا نهادند تشکیل می‌دهند. مردم لرستان به گویش [[لری خرم‌آبادی]]، [[لریزبان بختیاریترکی آذربایجانی|ترکی]]، [[لری ثلاثی]]، [[لری بالاگریوه‌ای]]، و [[زبان لکی]] و [[فارسی|لکی]] تکلم می‌کنند. محدوده سرزمین‌های لرنشین محدود به استان لرستان نیست و در استانهای [[استان چهارمحال و بختیاریگیلان|چهارمحالگیلان]]، و[[استان بختیاریمازندران|مازندران]]، [[استان فارسقزوین|فارسقزوین]]، [[استان اصفهانمرکزی|اصفهانمرکزی]]، [[استان کهگیلویههمدان|همدان]] و بویراحمد[[استان تهران|کهگیلویهتهران]] ونیز بویراحمدطایفه‌های گوناگون لر پراکنده‌اند. زمان حکومت [[صفویان]]، [[استانمردم بوشهرآذری|بوشهرترک‌های آذری]]، [[استانگرجی‌های خوزستانایران|خوزستانگرجی‌ها]]، و[[استانارمنی‌های همدانایران|همدانارامنه]]، توسط [[استانشاه اسماعیل مرکزییکم|مرکزیشاه اسماعیل]] به [[شهرستان ازنا]] ''(''ازنائور'')'' به [[زبان گرجی|گرجی]]: (აზნაური) کوچانده شدند و بنیان شهر و روستاهای [[استانآقبلاغ ایلام(ازنا)|ایلامآقبلاغ]]، نیز[[برجله]] طایفه‌های([[برجغالا]])، گوناگون[[کرتیلان]] (کارتیل)، [[لرمسعودآباد (ازنا)|مسعود آباد]] پراکنده‌اند(کرت)، [[قشلاق گنجه]] ([[گنجه]])، [[زرنان (ازنا)|زرنان]] (زرنه)، [[کهریز (ازنا)|کهریز]]<nowiki/>و... را بنا نهادند.{{مدرک}}
=== لکی ===
برخی از مردم [[لرستان]] به [[زبان لکی]] تکلم می‌کنند. از جمله شهرهایی که مردمانشان به [[زبان لکی]] تکلم می‌کنند می‌توان [[الشتر]] ([[سلسله]])، [[:نورآباد (دلفان)|نورآباد]] (دلفان)، فیروزآباد،[[فیروزآباد (سلسله)|فیروزآباد]]، [[کوهدشت]]، [[بیرانشهر|بیرانشهر]] (چغلوندی) و [[شهرستان چگنی]] (بخش شاهیوند، دهستان تشکن و منطقه برآفتاب) را نام برد. این زبان به‌دلیل «وجود نداشتن یک رسم‌الخط کامل و جامع دانشگاهی و بدون اشکالات آواشناسی، آوا نگاری و زبان‌شناسی» فعلاً در دانشگاه‌ها یا مدارس تدریس نمی‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=امین آزادبخت|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=پایگاه خبری گلونی|نشانی=http://golvani.ir/1397/04/رشته-فرهنگ-عامه-و-زبان-و-ادبیات-بومی-لرس/|عنوان=رشته فرهنگ عامه و زبان و ادبیات بومی لرستان}}</ref>
=== زبان و گویش در لرستان ===
While the modern SWI languages, for instance, Persian, Lori-Baḵtiāri and others, are derived directly from Old Persian through Middle Persian/Pahlavi</ref>. ویژگی‌های زبان لری نشان می‌دهد که چیرگی زبان‌های ایرانی در منطقه کنونی [[لرستان]] در تاریخ باستان از سوی ناحیه [[پارس]] صورت گرفته و نه از سوی ناحیه [[ماد]].<ref>Yar-Shater, Ehsan. 1982. Encyclopaedia Iranica. London: Routledge & Kegan Paul. V, p. 617a</ref><ref>Houtsma, M. T. ، 1987. E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. Published by BRILL. [http://books.google.nl/books?id=jJY3AAAAIAAJ&pg=PA821&lpg=PA821&dq=media+Iranicised&source=bl&ots=ed6E0edHZI&sig=tJIrI7dkvFPF7K0dJZiOfzoKq64&hl=nl&ei=1rOVS6nQCYeF-Qbj5PTTCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAkQ6AEwAA#v=onepage&q=media%20Iranicised&f=falseLur]. p. 41. (and p. 281) {{ISBN|90-04-08265-4|en}}, {{ISBN|978-90-04-08265-6|en}}</ref> زبان‌شناسانی دیگر لری را یک [[پیوستار زبانی]] از [[گویش‌های ایرانی جنوب غربی]] بین گونه‌های [[فارسی]] و [[کردی]] دانسته‌اند،<ref name="zaban">{{یادکرد وب|عنوان=لری چند زبان است؟|نشانی=http://zagrus.iranblog.com/?mode=DirectLink&id=557987|تاریخ بازدید=}}</ref> که میان مردم [[لر|لُر]] در [[غرب]] و [[جنوب]] [[غرب]] [[ایران]] رایج است و خود از سه گویش جدا تشکیل می‌شود که عبارتند از گویش لری فیلی، لری بختیاری و لری جنوبی ([[کهگیلویه]] و [[ممسنی]] و [[بویراحمدی]]) و در دو سوی پیوستار با انواعی از زبان‌های [[کردی]] و[[فارسی]] شانه به شانه‌است.<ref name="zaban"/> به عبارت دقیق تر این خانواده یک گروه جدا اما مرتبط از چند زیرگروه پیوسته از ایلات و طوایف است، شناخته شده‌ترین این گروه‌ها عبارتند از [[فیلی]] یا [[لر کوچک]] و [[بختیاری]]، [[بویراحمد]]، [[کهگیلویه]]، [[لک]] و [[ممسنی]] (چهار گروه اخیر [[لر بزرگ]] را تشکیل می‌دهند). [[فیلی]] بیشتر به [[پیشکوه]] و [[پشتکوه]] تقسیم می‌شود، چند گروه کوچکتر دیگر هم هستند.<ref>Journal of the Royal Asiatic Society (Third Series), Volume 13, Issue 02, Jul 2003, pp 171–197</ref>
;نظرسنجی سال ۱۳۸۹
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش [[شورای فرهنگ عمومی]] در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در استان لرستان به قرار زیر بود: ۴٫۶ [[فارسی‌زبانان|فارس]] (۴٫۶٪ مرد، ۴٫۲٪ زن)، ۰٫۳ [[مردم آذری|ترک]] (۰٫۵٪۱۰٪ مرد)، ۰٫۵ کرد (۱٫۱٪و زن)، ۰٫۵ عرب (۰٫۵٪ مرد)، ۹۱٫۵ [[مردم لر|لُر]] (۹۱٫۸٪ مرد، ۹۲٫۱٪ زن)، ۰٫۳ شمالی شامل گیلک،[[مردم مازنی،گیلک|گیلک]]، تات،[[مردم تبری|مازنی]]، [[تات‌های ایران|تات]]، [[تالش (ایران)|تالش]] و [[ترکمن‌های ایران|ترکمن]] (۰٫۵٪ مرد)، ۱٫۸ سایر و ۰٫۵ بدون جواب بودند.<ref>شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۵۹/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان لرستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۶۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۵۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref>
== موقعیت اقتصادی ==
|type=freeway
|route= ۵
|cities=[[پردیس (شهر)|پردیس]]، [[شهر تهران|تهران]]، [[ساوه]]، [[سلفچگان]]، [[اراک]]، [[شازند]]، [[بروجرد]]، [[خرم‌آباد]]، [[اندیمشک]]، [[شوشتر]]، [[اهواز]]، [[بندر امام خمینی]]
|length_notes= {{convert|84|mi|km|abbr=on}} [[اراک]]-[[خرم‌آباد]] در حال ساخت
|length_km=۹۴۰
==== آزادراه خرم زال ====
[[آزادراه خرم‌زال]] که با نام آزادراه خرم‌آباد - [[پل زال]] نیز شناخته می‌شود و عملیات ساخت آن از سال ۱۳۸۴ آغاز شده بود در حد فاصل دو شهر خرم‌آباد و [[اندیمشک]] به طول ۱۰۴۴۷۹ کیلومتر قرار گرفته‌است. از جمله اهداف ساخت این آزادراه کاهش تصادفات، کاهش زمان سفر و همچنین صرفه جویی سالانه ۴۰۰ میلیارد ریال در مصرف [[سوخت]]، کاهش ۶۰ کیلومتری طول آزاد راه نسبت به مسیر قدیمی خرم‌آباد - [[پلدختر]] - [[اندیمشک]]، کاهش بار ترافیکی و افزایش سرعت مطمئن در این محور عنوان شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100889956390| عنوان = آزاد راه خرم‌آباد-پل زال افتتاح شد| تاریخ بازدید = ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده = | تاریخ = | ناشر = جام جم آنلاین| زبان = فارسی| نشانی بایگانی = https://www.webcitation.org/69WaNqj7x?url=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100889956390| تاریخ بایگانی = ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۲| dead-url = no}}</ref><ref name=jamejam>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100889956390| عنوان =آزاد راه خرم‌آباد-پل زال افتتاح شد| تاریخ بازدید =۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲| نویسنده =| تاریخ =۱۱ آبان ۱۳۸۹| ناشر =جام جم آنلاین| زبان =فارسی| نشانی بایگانی =https://www.webcitation.org/69XrFJChz?url=http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100889956390| تاریخ بایگانی =۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲| dead-url =no}}</ref>
=== فرودگاه ===
| 