جنبش مشروطه ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

 

نخستین دستور کار مجلس شورای ملی، تدوین [[قانون اساسی]] بود. بر اساس سند قانون اساسی، مجلس به عنوان نماینده مردم، مسوول و مرجع نهایی تصمیم‌گیری در مورد همه قوانین، مقررات، بودجه، قراردادها، وام‌ها، امتیازات و انحصارات بود. هر دوره مجلس، دو سال تعیین شد و طی این دوره، بازداشت نمایندگان بدون اجازه مجلس غیرقانونی بود. مصوبه مجلس برای امضای مظفرالدین شاه، که در بستر مرگ بود، ارسال شد و شاه نهایتا در تاریخ ۹ دی ۱۲۸۵ آن را امضا کرد. پنج روز پس از امضای [[قانون اساسی مشروطه|قانون اساسی]]، مظفرالدین شاه درگذشت و فرزندش [[محمدعلی‌شاه|محمدعلی شاه]] بر تخت نشست.<ref>{{پک|آبراهامیان|ک=ایران بین دو انقلاب|ص=۱۱۳|رف=آبراهامیان}}</ref> او از نمایندگان را به مراسم تاجگذاری دعوت نکرد و [[میرزا علی‌اصغر اتابک|امین‌السلطان]] را به جای مشیرالدوله به نخست‌وزیری برگزید که معتقد بود اصلاحات بدون وجود یک دولت مقتدر و در صورت لزوم، مستبد، امکان‌پذیر نیست. محمدعلی شاه همچنین وزرای [[هیئت دولت|کابینه]] را به نادیده گرفتن مجلس تشویق می‌کرد و برای تضعیف مخالفان خود به اختلافات مذهبی و قومیتی در مناطق مختلف کشور دامن می‌زد.<ref>{{پک|آبراهامیان|ک=ایران بین دو انقلاب|ص=۱۱۴-۱۱۳|رف=آبراهامیان}}</ref> اما اختلاف اصلی شاه و مجلس، بر سر تصویب متمم قانون اساسی شکل گرفت. مجلس با الگوبرداری از [[قانون اساسی بلژیک]]، بندهایی به قانون اساسی اضافه کرد که اختیارات شاه را به شدت محدود می‌کرد و در مقابل به مجلس اختیارات وسیعی می‌داد؛ از جمله عزل نخست‌وزیر یا هر یک از وزیران و تصویب سالیانهٴ همهٴ هزینه‌های نظامی. شاه از امضای آن سر باز زد و بر مبنای قانون اساسی آلمان، اصلاحات دیگری را پیشنهاد داد که که مخالفت جدی مردم درنقاط مختلف ایران را به همراه داشت.<ref>{{پک|آبراهامیان|ک=ایران بین دو انقلاب|ص=۱۱۴-۱۱۵|رف=آبراهامیان}}</ref> اعتراض و اعتصاب شهرهای مختلف ایران از جمله تهران، تبریز، [[کرمانشاه]]، [[اصفهان]]، [[شیراز]]، مشهد، رشت و [[بندر انزلی]] شکل گرفت و امین‌السلطان نیز به دست یک صراف تبریزی کشته شد. شاه در نهایت عقب نشینی و قانون اساسی را مهر کرد و [[ابوالقاسم ناصرالملک|ناصرالملک]]، سیاستمدار لیبرال را به نخست‌وزیری برگزید. او برای اثبات حمایت خود از مشروطه، به عضویت [[جامع آدمیت|مجمع آدمیت]] درآمد.<ref>{{پک|آبراهامیان|ک=ایران بین دو انقلاب|ص= ۱۱۶ |رف=آبراهامیان}}</ref>

 

== مشروطیت و روحانیت ==