نظریه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +نشانی+املا+مرتب (۱۴.۹ core): + رده:هستیشناسی |
||
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
'''نظریه''' یا '''[[تئوری]]''' '''( به انگلیسی Theory ) '''
== نظریه علمی ==
در [[علم]] [[مدرن]]، اصطلاح نظریه، به آن دسته از تئوریهای علمی گویند که شرح و توضیحی از [[طبیعت]] را ارائه میدهند که از [[روش علمی|روش های علمی]] حاصل شده و همواره به این روشها استوار و منطبق هستند . بدین معنا که معیارهای مورد نیاز و لازم برای علم مدرن را برآورده میکنند.
این معیارها شامل 1- نقد و 2- تأیید و یا 3-رد علمی میباشند. بدین جهت است که چنین تئوریها یا نظریه هایی، باید به گونه ای باشند که آزمونهای علمی همواره بتوانند و قادر باشند آنها را از نظر تجربی، پشتیبانی و یا نقض کنند ( رد کنند).<ref>[http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=6024&page=2 National Academy of Sciences], 1999</ref><ref name="AAAS Evolution Resources">{{یادکرد وب |url=http://www.aaas.org/news/press_room/evolution/qanda.shtml |title=AAAS Evolution Resources |accessdate=۶ فوریه ۲۰۱۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161223231221/http://www.aaas.org/news/press_room/evolution/qanda.shtml |archivedate=۲۳ دسامبر ۲۰۱۶ |dead-url=yes
''' نظریههای علمی، معتبرترین و دقیقترین و جامعترین بخشهای دانستههای علمی میباشند'''
وجه تمایز نظریههای علمی و [[فرضیه|فرضیه های علمی]] در آن است که فرضیههای علمی،
پس باید دانست که نظریههای علمی، آزمایش پذیر نیستند. بلکه تنها تأیید یا رد و یا نقض خواهند شد. زیرا ماهیت ذهنی دارند. آنچه که نظریات را تأیید یا رد و یا نقض میکند، فرضیههایی است که از پس آن نظریه تولید میشود و به آزمایش گذاشته میشود و اثبات یا ابطال آن فرضیه، به تأیید یا رد آن نظریه منجر میشود.
طبق گفته [[دانشگاه کالیفرنیا]]، "فرضیه ها، نظریه ها و [[قانون علمی|قوانین]] همانند سیب، پرتقال و گلابی ها هستند.
بنابراین یک نظریه علمی شامل یک یا چند فرضیه هستند که این فرضیهها توسط آزمایشهای مکرری پشتیبانی میشوند. نظریهها، [[قله]]های علوم هستند و صحت آنها بهطور گسترده در مجامع علمی پذیرفته شدهاند.<ref name="futurism.com">https://futurism.com/hypothesis-theory-or-law</ref> نظریهها هرگز و در هیچ شرایطی نباید خطا داشته باشند و یا نتیجه ای نادرست را نشان دهند. که اگر چنین گردد، این نظریه غلط و باطل است. نظریهها همچنین میتوانند تکامل و پیشرفت پیدا کنند. این بدان معنا نیست که نظریه قدیمی اشتباه است، بلکه فقط بدان معناست که اطلاعات و شواهد جدیدی یافت شده که نظریه جدید که کامل تر است، میتواند آنها را پوشش داده و توضیح کاملتری ارائه کند.<ref name="futurism.com"/>
با این توضیح میتوان گفت که نظریههای علمی موجود، هیچگاه ابطال نمیشوند و این از ویژگیهای نظریه است و تنها در آینده بهبود و یا تکامل می یابند. زیرا هر نظریه علمی، شواهد و فرضیههای بسیاری را ساخته که آزمایش پذیر هستند و صحت آن نظریهها را تا کنون تأیید کردهاند. و البته باید دانست که نظریههای موجود اگر چه ابطال نمیشوند، اما ابطال پذیر هستند؛ بدان معنا که همواره راه ابطال آنها باز بوده و میتوان سعی کرد تا از درون نظریهها، فرضیههایی استخراج نمود، و با آزمایش آن فرضیهها، آن نظریهها را ابطال نمود. نظریه علمی بهترین توضیح علمی یک پدیده در زمان حال است که تمامی شواهد و فرضیهها، صحت آن را تأیید میکنند و اگر شواهد جدیدی در آینده کشف شود که با نظریه علمی همخوانی ندارد، آن نظریه نیاز به تکامل یا بهبود می یابد و هیچگاه بهطور کل، ابطال
يک نظريه يا قانون علمي، نماينده يک يا گروهي از فرضيه هاي مرتبط است که از طريق آزمايشات و سنجش ها تأييد شده اند. نظريه ها به راحتي کنار گذاشته نمي شوند بلکه هرگاه به نظر رسد که مشاهدات جديدي رخ داده اند که در قالب نظريه موجود نمي گنجند، دانشمندان نظريه موجود را مورد سؤال و بازسنجي بر اساس اين مشاهدات قرار مي دهند و تلاش مي کنند آن را با تغييراتي اصلاح و یا رد کنند.
=== نظریه گرانش ===
سطر ۳۲ ⟵ ۲۷:
[[پرونده:PhysicistsinLeiden.jpg|بندانگشتی|220 px|آلبرت انیشتین (بالا چپ) و آرتور ادینگتون (پایین چپ)در یک تصویر]]
هنگامی که [[ایزاک نیوتن]] نظریه [[گرانش]] را کشف کرد و [[قانون علمی|قوانینی]] را مطرح کرد که [[قوانین حرکت نیوتن|حرکات اجسام]] را توضیح میداد، دربارهٔ چگونگی کارکرد طبیعت اشتباه نکرد، اما قانون جاذبهٔ او،
باید در نظر داشت که تا قرن بیستم، تمامی [[فرضیه|فرضیه های علمی]] صحت [[قوانین نیوتن]] را تأیید میکردند و حتی امروزه نیز در سرعتهای پایین تر از [[سرعت حدی]]، فرضیههای علمی نظریههای انیشتین و قوانین نیوتن را همزمان تأیید میکنند. این مثال،
=== نظریه فرگشت ===
عامهٔ مردم در نقاط مختلف جهان، اغلب تلاش میکنند تا کشف عظیم [[چارلز داروین]]
آنها با بیان اینکه فرگشت یک نظریه علمی است و نه یک قانون علمی، و ادعاهای مشابه، دچار بدفهمی از علم میشوند. یک نظریه علمی هیچگاه تبدیل به یک قانون علمی نمیشود. قانون علمی و فرضیه علمی و نظریه علمی سه مؤلفه مستقل در روش علمی هستند. قانون علمی هیچگاه دربارهٔ چرایی یک پدیده طبیعی توضیح نمیدهد. قانون علمی محدود به شرح یک رخداد محدود طبیعی است و نه بیان علت و چرایی آن.
همچنین تقریباً تمامی دستیافتههای عظیم علمی، نظریههای علمی هستند. بشریت توانسته با این نظریههای علمی دقیقترین ابزارها شامل [[هواپیما
آیا دربارهٔ هواپیماها یا کامپیوترها هم گفته میشود که اینها تنها مجموعه ای از نظریات علمی هستند؟
سطر ۴۹ ⟵ ۴۴:
[[پرونده:Alfred-Russel-Wallace-c1895.jpg|بندانگشتی|220 px|آلفرد راسل والاس]]
در ۱۸۵۸، [[چارلز داروین]] و [[آلفرد راسل والاس]]، به صورت مشترک اقدام به چاپ رساله ای کردند که ادعا میکرد [[فرگشت]] (تکامل) یک نظریه علمی است. فرگشت به تفصیل در کتاب ''[[خاستگاه گونهها]]''ی داروین شرح داده شده بود.
فرگشت از همان ابتدا به عنوان [[کفر گویی]] مورد حمله قرار گرفت. اما این نظریه بیان میکرد که موجودات امروزی، از جمله انسان، ناشی از سیر تحول جانداران گذشته تا به امروز هستند. و ما نیای مشترکی با دیگر جانداران داریم. همزمان [[آلفرد راسل والاس]] با همکاری داروین اعلام کرد که [[انتخاب طبیعی]] عامل این تحول موجودات است و این خود نظریه ای جدید بود.
سطر ۶۷ ⟵ ۶۲:
تولید [[تراریختی|محصولات تراریخته]] نشانگر قدرت این نظریه علمی است که توانسته به [[تکنولوژی]] مبدل شود. [[محصولات کشاورزی]] ای همچون [[روغن ذرت]] [[تراریخته]] و [[گندم]] و [[برنج]] [[تراریخته]] و [[گل|گل های]] [[تراریخته]] از جملهٔ این محصولات هستند.
فرگشت، امروز به عنوان یک نظریهٔ قدرتمند که بینشی جدید به انسان داده است، از نظر مجامع علمی پذیرفته شدهاست. اکثریت
تخمینی در سال ۱۹۸۷ بیان کرد که تنها ۷۰۰ نفر از مجموع ۴۸۰۰۰۰ نفر دانشمندان علوم زیستی و زمینشناسی به خلقت گرایی اعتقاد دارند.".<ref name="Newsweek_1987_Martz_McDaniel">As reported by Newsweek: "By one count there are some 700 scientists with respectable academic credentials (out of a total of 480,000 U.S. earth and life scientists) who give credence to creation-science, the general theory that complex life forms did not evolve but appeared 'abruptly'."{{Harvnb|Martz & McDaniel|1987|Ref=CITEREFMartzMcDaniel1987|p=23}}</ref>
پروفسور [[برایان الترز]] نویسنده و متخصص در زمینه مناقشه بین خلقت گرایی و تکامل بیان میدارد که ۹۹٫۹ درصد از دانشمندان تکامل را قبول دارند.".<ref name=nihrecord>[http://nihrecord.od.nih.gov/newsletters/2006/07_28_2006/story03.htm ''Finding the Evolution in Medicine''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081122022815/http://nihrecord.od.nih.gov/newsletters/2006/07_28_2006/story03.htm |date=۲۲ نوامبر ۲۰۰۸
نظرسنجی ای که توسط مؤسسه گالوپ در سال ۱۹۹۱ انجام شد نشان داد حدود ۵ درصد از دانشمندان آمریکایی شامل آنهایی که خارج از زمینه علوم زیستی آموزش دیدهاند به خلقت گرایی اعتقاد دارند.<ref name=robinson>[http://www.religioustolerance.org/ev_publi.htm ''Public beliefs about evolution and creation'', Robinson, B. A. 1995.]</ref><ref>[http://ncse.com/rncse/17/6/many-scientists-see-gods-hand-evolution ''Many scientists see God's hand in evolution'', Witham, Larry, Reports of the National Center for Science Education 17(6): 33, 1997]</ref>
سطر ۹۱ ⟵ ۸۶:
== پشتیبانی و سازگاری نظریه ها ==
در بسیاری از موارد، یک نظریه، اساس و پایه ای را تشکیل میدهد که موجب تولید سایر نظریهها میشود.
این بدان معناست که نظریهها پلههای علم هستند و وقتی یک نظریه به خوبی طبیعت را شرح دهد، اساس و پایه ای میشود برای نظریههایی که در پلههای بعدی قرار دارند و نقاط تاریک جهان را در آن سطوح برای ما روشن میسازند. از طرفی نظریهها همانند دانههای [[زنجیر]] به هم بسته میشوند و درک کلی علمی از [[طبیعت]] را برای ما فراهم می سازند. و این بستگی نظریهها نشانگر اعتبار علمی آنها و حتی اعتبار علم است که خاطر نشان میسازد که [[علم]] به بی راهه نرفته است.
سطر ۱۳۶ ⟵ ۱۳۱:
* [http://iran-newspaper.com/newspaper/PagePDF/4068 «بیچاره نظریه! (جایگاه نظریه در علم و نگاه عوامانه به آن)»]، ''روزنامه ایران''، ۲۶ خرداد ۱۳۹۳، شماره ۵۶۷۰، ص ۱۷
[[رده:نظریهها]]▼
[[رده:روش علمی]]
[[رده:فلسفه علم]]
[[رده:مفهومها]]
[[رده:منطق]]
▲[[رده:نظریهها]]
[[رده:هستیشناسی]]
|