پیشدادیان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۹۱:
'''پیشدادیان''' نخستین سلسلهٔ پادشاهان در ''[[شاهنامه]]'' و [[اساطیر ایران]]یان می‌باشد. معادل [[اوستایی (زبان)|اوستاییِ]] ''پیشداد'' ''(Pēš-dād)''، ''پَرَداتَ'' ''(Para-dāta'')، به معنای مقدم است. این نام طبعاً نام یک خاندان نبود، بلکه نامی است که بعدها بر این گروه نهاده‌اند. زیرا این گروه را مقدم بر دیگران شمرده‌اند<ref>جستاری چند در فرهنگ ایران، ۸۵</ref>
 
پیشدادیان نخستین دودمان فرمانروا در شاهنامه است. واژه «''پیشداد''» به‌معنی «''نخستین کسی که قانون آورده‌است''» است.{{مدرک}} [[کیومرث]] که این دودمان فرمانروایی را بنیاد گذاشت، در شاهنامه نخستین فرمانروا و در نوشته‌های [[زبان اوستایی|اوستایی]] نخستین کسی بوده‌است که از فرمان [[اهورامزدا]] پیروی کرده و اهورامزدا همهٔ تباران آریایی را از او آفریده‌است. اما برخی از تاریخ‌نگاران که از نوشته‌های [[زبان پارسی میانه|پهلوی]] بهره برده‌اند، [[کیومرث]] را نخستین انسان و [[هوشنگ]] را نخستین فرمانروا می‌دانند.<ref>{{پک|صفا|۱۳۶۳|ک=حماسه‌سرایی در ایران|ص=۳۹۶–۴۰۱}}</ref> در اساطیر ایران از [[کیومرث]] (گئومرتن، به معنای نخستین انسان) به عنوان نخستین انسان یاد شده، و کمتر بر پادشاهی او تکیه می‌شود. اما در شاهنامه او نیز جزو دودمان پیشدادی به حساب می‌آید.<ref>پژوهشی در اساطیر ایران، ۱۸۹</ref> در متون [[فارسی میانه|پهلوی]]، [[هوشنگ]] کسی است که دارای لقب پیشداد می‌باشد؛ و چنین گمان می‌رود که او را نخستین پادشاهی می‌دانسته‌اند که بر جهان فرمان رانده‌است.<ref>تاریخ ایران کمبریج، ۵۳۰</ref> پایان پیشدادیان با پادشاهی [[زَوطهماسبزوتهماسب]] یا [[گرشاسپ (پسر زَوزو)]] است و سپس شروع سلطنت [[کیانیان]] است.
 
در ابتدای این دوره، پادشاهان با [[فرّه]] سلطنت می‌کنند. در این مرحله به مرور شاهد پیشرفت‌های مردم در جهات مختلف زندگی، از جمله کشف آتش، چگونگی یادگیری ساختمان‌سازی و… هستیم. مهم‌ترین شخصیت این دوره، [[جمشید]] است که در نهایت، [[ضحاک|ضحاکِ]] بی‌فرّه و فریب‌خوردهٔ [[اهریمن]] پادشاهی را از او می‌ستاند. در تمام مدت هزارسالهٔ پادشاهی ضحاک، بدی جهان را فرا می‌گیرد. [[فریدون]] بر او چیره می‌شود و دوباره پادشاهانِ با فرّه به سلطنت می‌رسند، و نبردهای ایران و [[توران]] آغاز می‌شود.<ref>جستاری چند در فرهنگ ایران، ۸۳</ref>